Bao nhiêu người chết?

Chính quyền địa phương và doanh nghiệp quản lý các công nhân trên thông báo (tới chiều 23/8), chỉ có 2 công nhân thiệt mạng, 4 người bị thương. Ông giám đốc doanh nghiệp còn "đính chính" rằng, một số trang mạng đưa tin nguyên nhân gây chết người do sập hầm khai thác vàng là không chính xác. Nguyên nhân ban đầu được xác định là do mưa lũ gây sạt lở. Trước đó, đại diện chính quyền huyện có giải thích rõ hơn là "sạt lở lán trại của công nhân".

Trong khi đó, thông tin từ người dân cho rằng, có tới 18 người công nhân đào vàng thiệt mạng. Một số tờ báo thì đưa tin, ít nhất 7 hoặc 9 người thiệt mạng và con số có thể sẽ tăng lên. Nguyên nhân của những cái chết thương tâm này là do mưa lũ cuốn trôi và một hầm vàng bị sập do mưa lũ làm sạt lở.

Giữa một rừng thông tin này, không biết thông tin nào chuẩn xác. Còn nhớ, vào tháng 10/2013, cũng tại huyện Văn Bàn, một vụ sạt lở bãi vàng ở xã Minh Lương đã cướp đi sinh mạng của 12 phu vàng. Nhưng ban đầu, thông tin chỉ là 2 người thiệt mạng. Phóng viên nhiều báo đã điện thoại tìm hiểu khắp nơi, nhưng câu trả lời vẫn chỉ: 2 người chết. Hơn một tháng sau, tỉnh Lào Cai thừa nhận số người chết là 12, không phải 2 người như báo cáo ban đầu. Lý giải cho con số người chết nhiều hơn tới 6 lần này, báo cáo của cơ quan chức năng Lào Cai cho biết: "Theo kết quả điều tra, có tổng cộng 12 trường hợp tử vong trong vụ sạt lở, trong đó có 2 trường hợp huyện Văn Bàn đã báo cáo, các trường hợp còn lại không báo cáo chính quyền địa phương. Số người chết này rải rác từ ngày 5/9 đến 11/9" và "Có thể do các chủ lò vàng đưa họ về đến từng gia đình và hỗ trợ mai táng, do đó gia đình các nạn nhân đều không có phản hồi cũng như đơn phản ánh gì với chính quyền địa phương”.

Dư luận đặt câu hỏi, thảm kịch lần này liệu có như lần trước không?

Mấy năm trước, tại Quảng Ninh, quê hương của "vàng đen", người viết bài này từng thực hiện nhiều đề tài về "than thổ phỉ". Địa phương đã tha thiết đề nghị báo chí đừng dùng từ này. Sau đó, mỗi khi đưa tin về các vụ sập hầm lò than trái phép, quả thực nhiều cây bút đã không bao giờ dùng từ đó nữa. Lý do không phải bởi đề nghị của địa phương, mà do nhiều nhà báo đã hiểu rõ, những phu mỏ mạo hiểm tính mạng mình dưới hầm để kiếm vài trăm bạc mỗi ngày, những bà, những chị đi mót từng chút than để kiếm vài đồng sinh nhai, họ không phải là "thổ phỉ". "Thổ phỉ" thực sự là những kẻ đứng đầu khai thác trái phép, sống trên công sức của những công nhân nghèo khó, nhưng lại không lo lắng gì cho sinh mạng của họ.

Ở Văn Bàn, theo thông tin do người dân cung cấp thì ngoài những công ty được cấp phép khai thác vàng còn có tình trạng khai thác ngoài phạm vi cấp phép, thậm chí trái phép, mang lại lợi lộc cho một số người, trong khi tính mạng, sức khỏe người đào vàng bị xem nhẹ.

Chưa đầy 3 năm, hai thảm kịch na ná như nhau khiến hàng chục người chết, dù gỗ đá cũng không thể không trăn trở, không đau!

Việt Nguyễn