Bắt đúng 'bệnh' mới sửa được tật nói ngọng
Nhiều gia đình đưa con đến viện nhất quyết yêu cầu bác sĩ cắt thắng lưỡi để chữa nói ngọng. Nhưng khi hỏi ra mới biết, khi nựng con bố mẹ hay nói "iu con nắm cơ" thay vì "yêu con lắm cơ", khiến trẻ bắt chước theo mà thành.
Thắng lưỡi là một màng rất mỏng ở phía dưới lưỡi, nếu ngắn quá sẽ khiến lưỡi khó cử động. Nhiều người quan niệm trẻ có thắng lưỡi ngắn, dính dây thắng lưỡi (lớp màng mỏng niêm mạc dưới lưỡi) nên nói ngọng. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn đúng.
Thực tế, nhiều cha mẹ thấy con nói không được tròn vành rõ chữ nên sốt ruột đưa con đi chữa nói ngọng từ rất sớm, khoảng 2-3 tuổi. Chẳng hạn nhiều trẻ không nói được phụ âm "kh" nên "con khỉ, quả khế" đều đọc thành "con hỉ, quả hế". Tuy nhiên, việc này là không cần thiết, vì ở lứa tuổi này trẻ đang trong quá trình phát triển về âm, nếu được sửa trẻ có thể tự điều chỉnh nói cho đúng. Thường khoảng 5-6 tuổi, trẻ đã định hình cách phát âm.
Cũng về vấn đề này, Phó giáo sư -Tiến sĩ ngữ văn Phạm Văn Tình, Phó Tổng biên tập Tạp chí Từ điển học và Bách khoa thư, Viện Khoa học xã hội Việt Nam cho biết, nói ngọng là cách phát âm không bình thường so với cách cộng đồng vẫn nói. Có 2 dạng: nói ngọng sinh lý, cơ quan phát âm có lỗi bẩm sinh như ngắn lưỡi, đầy lưỡi... và nói ngọng mang tính xã hội, phát âm lệch so với chuẩn, nghe thấy lạ.
"Trong tiếng Việt hiên nay, cách viết (chính tả) thì tương đối thống nhất, còn cách phát âm (chính âm) thì chúng ta chưa có chuẩn, mà chia theo 3 vùng phương ngữ là: Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ, hình thành chuẩn ngôn ngữ của từng vùng. Bản thân mỗi vùng lại có cách nói mang tính bản địa khác nhau, ngay như Hà Nội, Hà Tây cũ cũng đã khác nhau", phó giáo sư Tình nói.
Chẳng hạn, như "vui vẻ", người miền Nam có thể phát âm thành "giui giẻ", Huỳnh Đức phát âm thành "Guỳnh Đức", miên man" thành "miêng mang"..., người Hà Nội thì không có thói quen đọc cong lưỡi để phân biệt phụ âm tr/ ch hay s/ x , r/d/gi. Trong khi người miền Nam thì đọc rất rõ. Đấy không gọi là nói ngọng.
Cũng theo phó giáo sư Tình, mỗi vùng đều có chuẩn ngôn ngữ riêng, nhưng có điểm chung là đa số chấp nhận cách nói nhầm lẫn giữa "l/ n" là nói ngọng. Khi có người nói "lập luận" thành "nập nuận", "xôi nóng" thành "xôi lóng", "Hà Nội ngàn năm" thành "Hà Lội ngàn lăm", người nghe thấy phản cảm, lạc lõng. Đó là những hiện tượng phát âm sai, phải có sự điều chỉnh lại cho phù hợp.
"Có những hiện tượng nói ngọng do thói quen phát âm, hay bị nhầm, người Trung Quốc hay một số dân tộc thiểu số ở Việt Nam cũng nhầm hai từ này. Đây là thói quen không được sửa từ bé, có khi cả cộng đồng, 'cả làng nói thế' nên họ không hề nhận thức được là mình nói sai", phó giáo sư Tình nhận xét.
Ngoài lỗi này, một số vùng của Hà Tây còn bỏ thanh điệu huyền. Chẳng hạn, "con bò vàng" thì lại thành "con bo vang", "hiền lành" thì thành "hiên lanh"... Hay như vùng Hải Hậu, Nam Định thì phụ âm tr hay bị đọc thành t, "con trâu trắng" thành "con tâu trắng" thay s đọc thành th, "thái khoai" thành "sái khoai"... Đây cũng là một dạng nói ngọng.
Cũng theo ông, hiện chưa có chuẩn chính âm, nên nhiều người coi tiếng Hà Nội là căn cứ. Lý do không chỉ vì đây là thủ đô, mà tiếng Hà Nội "hội" được nhiều nét chung của các vùng miền hơn cả.
Để sửa tật nói ngọng, vai trò của nhà trường rất quan trọng. Trước hết phải để bản thân trẻ nhận thức được rằng cách nói đấy là sai, nghe buồn cười, phải tập phát âm lại nhiều lần để uốn nắn lại... Bên cạnh đó, cũng cần phải có sự phối hợp từ phía cộng đồng (gia đình, xã hội).
Cuộc hôn nhân hạnh phúc nào cũng có 6 đặc điểm điển hình này
Chuyện vợ chồng - 1 giờ trướcGĐXH - Một cuộc hôn nhân tốt đẹp là khi cả hai không gặp quá nhiều vấn đề về tài chính.
Dạy con kiểu "Hiệu ứng đuổi rắn" không chỉ làm hại con mà còn làm tổn thương chính mình
Nuôi dạy con - 4 giờ trướcGĐXH - Chuyên gia tâm lý học Lý Mai Cẩn của Đại học Cảnh sát Trung Quốc cho rằng có những cha mẹ cả cuộc đời chỉ "lang thang bên ngoài cánh cửa trái tim trẻ".
Tôi nhận cái kết đắng vì đánh ghen chồng và cô bồ giữa phố
Chuyện vợ chồng - 5 giờ trướcCuộc sống của gia đình tôi bị đảo lộn hoàn toàn sau ngày tôi đi đánh ghen.
4 con giáp kiếm tiền giỏi nhất năm 2024 trở thành chỗ dựa vững chắc cho gia đình
Gia đình - 8 giờ trướcGĐXH - Những gia đình có thành viên thuộc con giáp may mắn này thường được cho là sẽ có cuộc sống êm đềm, hạnh phúc.
Những chòm sao nữ lắm chiêu trò khi yêu đương
Gia đình - 11 giờ trướcGĐXH - Khi có người yêu, Thiên Bình thường áp dụng chiêu 'lạt mềm buột chặt'; còn Bọ Cạp thường dùng chiêu thức 'Thả con săn sắt bắt con cá rô'.
Tôi bỏ anh giám đốc giàu có để yêu chàng nhân viên nghèo
Chuyện vợ chồng - 11 giờ trướcNgay sau khi chia tay, cười nhạt một cái, tôi quay sang hỏi anh đồng nghiệp nghèo có thích tôi không...
Tôi quá sốc khi biết mặt nhân tình của chồng
Chuyện vợ chồng - 1 ngày trướcTạm thời tôi chưa biết phải làm sao cho tròn vẹn, để tất cả chúng tôi cùng được thoải mái, bình yên. Tôi thấy mệt mỏi khi suy nghĩ hiện tại trong lòng chỉ toàn là tiêu cực.
Cha mẹ sốc khi xem ảnh chụp não đứa trẻ 3 tuổi hay bị la mắng, tiến sĩ Harvard chỉ ra hệ lụy tiêu cực khi kỷ luật trẻ bằng lời nói
Nuôi dạy con - 1 ngày trướcGĐXH - Cha mẹ luôn nghĩ rằng, việc la mắng con cái là cách để giáo dục một đứa trẻ trở nên ngoan ngoãn hơn. Thế nhưng, họ không ngờ rằng, hành động này có thể gây ra những tác động tiêu cực lâu dài tới một đứa trẻ.
Lời cảnh cáo của bố vợ khiến con rể xúc động
Chuyện vợ chồng - 1 ngày trướcGĐXH - Ông cho con rể biết, mình đã rất cực nhọc mới có được cô con gái tuyệt vời trao để cho anh, bởi thế 'con đừng có lộn xộn'.
Chồng bí mật lắp camera để chứng minh tôi là người vợ 'ăn hại'
Chuyện vợ chồng - 1 ngày trướcTôi từng muốn ly hôn sau khi biết chồng đã bí mật lắp camera để theo dõi mình. Anh muốn chứng minh tôi là người vợ lười biếng và "không thể cãi vào đâu".
Cặp đôi mới cưới 5 ngày đã đòi chia tay, chú rể đòi lại 137 triệu sính lễ vì mẹ vợ thu hết phong bì mừng cưới
Chuyện vợ chồngCho đến giờ anh khẳng định vẫn còn tình cảm với cô dâu nhưng mới cưới mà đã thế này thì chung sống cả đời sao được.