Hà Nội
23°C / 22-25°C

Chế độ ăn cho người bệnh thừa sắt

Thứ hai, 09:29 09/09/2024 | Sống khỏe

Thừa sắt là một rối loạn trong đó lượng sắt tích tụ quá nhiều trong cơ thể. Lượng sắt này tích tụ trong khớp, gan, tim, tuyến yên và tuyến tụy làm tổn thương những cơ quan này. Bởi vậy, chế độ ăn rất quan trọng cho người bệnh.

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bệnh thừa sắt

Sắt là một khoáng chất rất cần thiết đối với cơ thể. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất ra hồng cầu. Tuy nhiên, cơ thể lại không thể tự sản sinh ra sắt, mà phải bổ sung từ bên ngoài vào. Đây cũng là lý do nhiều người bị thừa sắt do đưa quá nhiều hàm lượng sắt vào cơ thể, gây nên tình trạng quá tải.

Bệnh thừa chất sắt là rối loạn liên quan đến việc lượng sắt bị tích tụ quá nhiều trong cơ thể. Cụ thể là hiện tượng ruột mất đi khả năng điều hòa lượng sắt trong cơ thể, dẫn đến sắt dư thừa ở các cơ quan như gan, tim, tuyến tụy và làm tổn thương những cơ quan này.

Chế độ ăn cho người bệnh thừa sắt- Ảnh 1.

Sắt là một khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất ra hồng cầu.

Vậy nên ăn gì để thải sắt ra khỏi cơ thể? Người bị thừa sắt nên tránh những thực phẩm giàu chất sắt hoặc có thể làm tăng hấp thụ sắt như thịt đỏ, gan, động vật có vỏ, ngũ cốc và bánh mì tăng cường chất sắt. Điều quan trọng nữa là hạn chế tiêu thụ các chất bổ sung vitamin C , vì chúng có thể làm tăng hấp thụ sắt.

Mặt khác, có rất nhiều thực phẩm giàu dinh dưỡng lại an toàn, thậm chí có lợi cho người thừa sắt. Sữa chua, phô mai, thịt gia cầm, cá, trứng , quả hạch, các loại đậu và ngũ cốc nguyên hạt đều là những nguồn cung cấp protein , vitamin và khoáng chất tuyệt vời giúp cơ thể không bị quá tải sắt.

Ngoài ra, có một số loại thực phẩm đã được chứng minh là cản trở quá trình hấp thụ sắt trong ruột. Chúng bao gồm canxi, phosvitin (có trong trứng), oxalat (có trong rau bina, cải xoăn và các loại rau lá xanh khác), phytate (có trong các loại hạt, đậu và ngũ cốc), polyphenol (có trong cà phê, ca cao và táo) và tanin (có trong trà đen và các loại thực phẩm khác). Bằng cách đưa những thực phẩm này vào chế độ ăn uống có thể giúp người bệnh hạn chế lượng sắt mà cơ thể hấp thụ.

Tuy nhiên, người bệnh được tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chế độ dinh dưỡng đáp ứng nhu cầu cụ thể của cá nhân. Với chế độ ăn uống phù hợp và điều chỉnh lối sống, người bệnh có thể kiểm soát tình trạng quá tải sắt và duy trì sức khỏe tốt.

2. Các dưỡng chất thiết yếu cần cho người bệnh

Vì sắt không phải là một chất muốn đưa vào cơ thể bao nhiêu cũng được nên những bệnh nhân đã mắc bệnh gan và bệnh tim mạch nên hạn chế sử dụng các thực phẩm có chứa nhiều sắt như: ngũ cốc, đậu đỗ, rau bina, hạt vừng, thịt màu đỏ...

Ngoài ra, những bệnh nhân này không nên bổ sung sắt hay vitamin C hằng ngày. Bệnh nhân tổn thương gan không nên sử dụng đồ uống chứa cồn. Thay vào đó, nên kết hợp các sản phẩm ngăn cản sự hấp thu sắt như sữa, phô mai, sữa chua, trà... Đặc biệt chúng ta nên ăn nhiều rau xanh và trái cây chứa nhiều chất xơ để giảm hấp thụ sắt.

- Canxi: Canxi có trong sữa, rau lá xanh, đậu nành và cá có dầu được cho là có thể làm chậm quá trình hấp thụ sắt trong ruột. Tuy nhiên, chỉ ở liều lượng cao hơn (khoảng 300 - 600 miligam) những thực phẩm này mới có tác dụng thải sắt.

Chế độ ăn cho người bệnh thừa sắt- Ảnh 2.

Trứng chứa một loại protein gọi là phosvitin liên kết với sắt và giúp đào thải chất này ra khỏi cơ thể.

- Phosvitin : Trứng chứa một loại protein gọi là phosvitin liên kết với sắt và giúp đào thải chất này ra khỏi cơ thể. Mặc dù lòng đỏ trứng rất giàu chất sắt nhưng phosvitin giúp hạn chế lượng chất sắt mà cơ thể hấp thụ từ chúng.

- Oxalat: Những hợp chất có nguồn gốc thực vật này được tìm thấy trong rau bina, cải xoăn, củ cải đường, quả hạch, sô cô la, trà, cám lúa mì, dâu tây… được cho là làm giảm sự hấp thụ sắt không phải heme. Mặc dù rau bina rất giàu chất sắt nhưng oxalat có thể hạn chế sự hấp thụ của chúng.

- Phytate: Phytate được tìm thấy trong quả óc chó, hạnh nhân, đậu khô, đậu lăng, ngũ cốc và ngũ cốc nguyên hạt cũng cản trở sự hấp thụ sắt heme (sắt tự nhiên dễ hấp thụ nhất trong ruột).

- Polyphenol : Những hóa chất có nguồn gốc thực vật này được tìm thấy trong cà phê, ca cao, bạc hà và táo là một chất ức chế chính sự hấp thụ sắt heme.

- Tanin : Những hợp chất hữu cơ này được tìm thấy trong trà đen, nho, lúa mạch, nam việt quất, trái cây khô liên kết với sắt và hỗ trợ quá trình đào thải sắt ra khỏi cơ thể.

3. Gợi ý những món ăn cho người bệnh thừa sắt

Sắt thường được đưa vào và cơ thể từ bên ngoài, bằng thức ăn hàng ngày hoặc nhiều loại thuốc. Tình trạng thừa sắt sẽ được cải thiện thông qua việc ăn các loại thực phẩm có lợi cho cơ thể.

Các loại thực phẩm dành cho người thừa sắt có thể kể đến như:

Chế độ ăn cho người bệnh thừa sắt- Ảnh 3.

Rau quả chứa lượng lớn chất xơ giúp giảm hấp thụ sắt khá hiệu quả như rau chân vịt, quả sung, quả táo, quả bơ.

  • Rau xanh, quả tươi: Rau quả chứa lượng lớn chất xơ giúp giảm hấp thụ sắt khá hiệu quả như rau chân vịt, quả sung, quả táo, quả bơ.
  • Thịt gia cầm, cá, trứng, các loại hạt, đậu, ngũ cốc.
  • Thực phẩm có tác dụng lợi niệu để nhanh thải trừ sắt ra ngoài bao gồm rau bí, bầu, rau sam, uống nước trà xanh, uống cà phê, nước rau má, nước râu ngô.
  • Nên phối hợp các sản phẩm ngăn chặn sự hấp thụ sắt như các loại sữa, phô mai, sữa chua.
  • Các thực phẩm có thành phần canxi (sữa, đậu nành, dầu cá), phosvitin (trứng), oxalat (rau bina, rau cải xoăn, lúa mì, dâu tây, phytate (óc chó, hạnh nhân, hạt đậu khô, đậu lăng, hạt ngũ cốc), polyphenol (cà phê, cacao, bạc hà, quả táo), tanin (chè đen, quả nho, lúa mạch, quả việt quất).

Người bệnh nên tránh những loại thực phẩm như:

  • Thịt đỏ: Thịt đỏ như thịt bò là thực phẩm chứa hàm lượng sắt lớn nhất và dạng sắt ở thịt còn là sắt heme được hấp thu vào cơ thể rất tốt. Bệnh nhân thừa sắt vẫn được ăn thịt đỏ tuy nhiên chỉ nên ăn ít trong khoảng 170 – 250 gram hàng tuần.
  • Hải sản tươi sống: Tuy hàm lượng sắt ở hải sản không tới mức quá cao nhưng bệnh nhân thừa sắt nên ăn ít hải sản, nhất là các loài động vật có vỏ: tôm, cua, hàu, bề bề, ốc…
  • Thức ăn giàu vitamin A và vitamin C: Vitamin C giúp tăng cường khả năng hấp thụ sắt tốt nhất. Nếu bị thừa sắt thì cần hạn chế ăn những loại thức ăn giàu vitamin C như cam, ổi, rau cải xanh, ớt chuông, khoai tây, quả kiwi,….
  • Rượu: Thường xuyên uống rượu bia nhiều sẽ gây tổn thương cho gan. Việc thừa sắt cũng có thể gây nên hoặc làm nghiêm trọng hơn tình trạng tổn thương gan. Vì thế bệnh nhân thừa sắt gây tổn thương gan thì không được uống rượu..
  • Thực phẩm chức năng: Hiện chưa có nhiều tài liệu về việc sử dụng thực phẩm chức năng khi bị thừa sắt. Tuy nhiên, vẫn phải hạn chế hoặc thận trọng khi sử dụng thực phẩm chức năng có chứa sắt, vitamin C, vitamin tổng hợp.
BSCKI Nguyễn Như Thịnh
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Mỹ đánh giá "rau tốt nhất thế giới", hóa ra là rau quen thuộc mọc bờ rào ở Việt Nam

Mỹ đánh giá "rau tốt nhất thế giới", hóa ra là rau quen thuộc mọc bờ rào ở Việt Nam

Bệnh thường gặp - 8 giờ trước

Ở nước ta có một loại rau lá xanh có ít calo nhưng giàu các dưỡng chất. Không chỉ vậy, loại rau này còn được mệnh danh là "siêu thực phẩm" kéo dài tuổi thọ, chuyên gia khuyên ăn nhiều.

Bỏ qua dấu hiệu mơ hồ, người phụ nữ đối diện với căn bệnh nguy hiểm

Bỏ qua dấu hiệu mơ hồ, người phụ nữ đối diện với căn bệnh nguy hiểm

Bệnh thường gặp - 13 giờ trước

Thói quen khám sức khỏe định kỳ giúp người phụ nữ ngoại quốc giữ lại được khả năng sinh sản khi mắc ung thư cổ tử cung.

Loại thịt được người Mỹ đánh giá rất tốt cho sức khoẻ hoá ra bán đầy chợ Việt, giá rẻ hơn thịt lợn

Loại thịt được người Mỹ đánh giá rất tốt cho sức khoẻ hoá ra bán đầy chợ Việt, giá rẻ hơn thịt lợn

Sống khỏe - 14 giờ trước

GĐXH - Một trong những loại thịt được chuyên gia Mỹ đánh giá tốt, được bán rẻ ở chợ Việt đó là thịt ức gà.

Phát hiện bệnh hiểm từ dấu hiệu chóng mặt tưởng tiền đình thông thường

Phát hiện bệnh hiểm từ dấu hiệu chóng mặt tưởng tiền đình thông thường

Bệnh thường gặp - 17 giờ trước

Người phụ nữ ở Hà Nội vào viện vì chóng mặt, tê bì chân tay và đi lại mất thăng bằng suốt 2 ngày, chẩn đoán ban đầu là hội chứng tiền đình nhưng sau đó bệnh bất ngờ tiến triển nặng nề.

Dùng hoa đu đủ đực trị bệnh nhất định phải biết điều này

Dùng hoa đu đủ đực trị bệnh nhất định phải biết điều này

Bệnh thường gặp - 19 giờ trước

GĐXH - Dùng hoa đu đủ đực trong thời gian dài khiến người đàn ông này bị viêm gan ứ mật dẫn tới vàng da, vàng mắt, men gan tăng gấp 1.000 lần so với bình thường.

Vật dụng nhiều gia đình hay tích trữ đang âm thầm “nhả” chất gây ung thư formaldehyde

Vật dụng nhiều gia đình hay tích trữ đang âm thầm “nhả” chất gây ung thư formaldehyde

Bệnh thường gặp - 20 giờ trước

Đằng sau những vật dụng tưởng như vô hại lại tiềm ẩn một hiểm họa ít ai ngờ tới, có thể âm thầm giải phóng ra formaldehyde.

Cấp cứu thành công ngư dân nguy kịch sau 3 lần lặn sâu 40 mét tại Trường Sa

Cấp cứu thành công ngư dân nguy kịch sau 3 lần lặn sâu 40 mét tại Trường Sa

Y tế - 1 ngày trước

Một người đàn ông rơi vào tình trạng giảm áp típ 2, tổn thương đa cơ quan với biến chứng ngừng hô hấp tuần hoàn sau 3 lần lặn sâu 40 mét, mỗi lần hơn 2 giờ.

Người đàn ông ở Quảng Ninh phát hiện sớm ung thư trực tràng từ dấu hiệu nhiều người Việt mắc phải

Người đàn ông ở Quảng Ninh phát hiện sớm ung thư trực tràng từ dấu hiệu nhiều người Việt mắc phải

Bệnh thường gặp - 1 ngày trước

GĐXH - Người đàn ông đi khám và được phát hiện sớm ung thư trực tràng từ dấu hiệu đại tiện ra máu, mệt mỏi kéo dài, kèm đau bụng âm ỉ.

5 loại đồ uống màu đỏ giúp đánh bay cholesterol xấu, ai cũng nên thử

5 loại đồ uống màu đỏ giúp đánh bay cholesterol xấu, ai cũng nên thử

Sống khỏe - 1 ngày trước

GĐXH - Thay vì phụ thuộc vào thuốc, bạn có thể giảm cholesterol xấu nhờ 5 loại đồ uống màu đỏ quen thuộc nhưng cực kỳ tốt cho sức khỏe.

4 dấu hiệu cảnh báo cơ thể có mạch máu bị tắc nghẽn: Kiểm tra ngay bạn có không, nếu không có xin chúc mừng

4 dấu hiệu cảnh báo cơ thể có mạch máu bị tắc nghẽn: Kiểm tra ngay bạn có không, nếu không có xin chúc mừng

Sống khỏe - 1 ngày trước

GĐXH - Tắc mạch máu có những biểu hiện điển hình như: Mệt mỏi và chóng mặt, đau thắt lưng, đau thắt ngực và chân tay lạnh...

Top