Chưa cấm lưu hành, tiền xu vẫn bị từ chối

Thứ năm, 06:00 28/01/2021 | Xã hội

GiadinhNet - Mặc dù chưa bị cấm lưu hành nhưng khi mang tiền xu ra giao dịch mua bán, tiểu thương nhanh chóng xua tay từ chối. Thậm chí, khi được đề xuất tặng, người dân vẫn lắc đầu.

Muốn có tiền xu thì phải mua

Mặc dù Ngân hàng Nhà nước chưa chính thức cấm lưu hành tiền xu nhưng khoảng chục năm trở lại đây, tiền xu bỗng vắng bóng trên thị trường. Để có được những đồng tiền xu, PV Báo Gia đình & Xã hội đã "gõ cửa" nhiều nơi. Đưa dòng trạng thái "cần đổi tiền xu khu vực Hà Nội" trên các hội nhóm về đổi tiền mới, tiền lì xì, tiền cổ… thì không có tương tác.

Phố Hà Trung (thuộc quận Hoàn Kiếm) được mệnh danh là thủ phủ ngoại hối, vàng tại Hà Nội. Tuy nhiên, trong vai người cần mua - đổi tiền xu, chúng tôi đều bị các cửa hàng trên phố này từ chối giao dịch do… không có tiền xu. Anh Thắng - một nhân viên trực quầy tại tiệm vàng Q.V (phố Hà Trung) cho biết: "Tiền xu bây giờ rất hiếm. Em phải đến nơi nào chuyên buôn bán tiền cổ thì may ra có, nhưng chắc chắn số lượng không nhiều".

Để có được 1 đồng tiền xu mệnh giá 5.000 đồng, người tiêu dùng phải mua chi tới 30.000 đồng để mua, hoặc 80.000 đồng để đổi. Ảnh: B.Loan

Qua giới thiệu, PV đã liên hệ với anh H.B - một địa chỉ quen thuộc của "giới buôn tiền" tại khu vực Hà Nội. Qua điện thoại, người đàn ông tự nhận là nhân viên của cửa hàng "vua tiền tệ" khẳng định: "Phí đổi một cọc tiền xu là 80.000 đồng, đổi 2 cọc thì phí nhân đôi. Một cọc có 40 xu, mệnh giá tương đương là 200.000 đồng, cộng phí đổi thì em phải trả 280.000 đồng/cọc. Giá này anh đã công khai trên website rồi...".

Có mặt tại "shop tiền xu" (phố Quan Nhân, thuộc quận Thanh Xuân) theo lời giới thiệu, chúng tôi được nhân viên tại đây cho biết: "Ở đây không có đổi tiền, chỉ có mua và bán tiền. Tiền xu Việt Nam có giá bán ít nhất là 30.000 đồng/xu, bất kể mệnh giá. Với các loại tiền mang yếu tố phong thủy và tiền cổ thì giá đắt hơn, từ 60.000 hoặc 80.000 đồng/xu, tờ, tùy loại tiền".

Lục trong hộp ra vài đồng tiền xu mệnh giá 5.000 đồng, anh C.V - chủ "shop tiền xu" ra giá: "Anh để cho em giá 20.000 đồng/xu thôi. Đây là những đồng xu đã qua sử dụng, chứ tiền xu chưa qua sử dụng thì giá anh nhập ít nhất là 30.000 đồng/xu rồi. Không phải ai cũng lấy được đâu…".

Cho tiền xu, không ai nhận…

Khi có được vài đồng tiền xu mệnh giá 5.000 đồng, PV Báo Gia đình & Xã hội đã làm cuộc khảo sát nhỏ tại chợ Nam Trung Yên và một số siêu thị trên địa bàn quận Cầu Giấy. Điều đáng ngạc nhiên là tiểu thương không chỉ từ chối giao dịch bằng tiền xu mà khi chúng tôi ngỏ ý tặng tiền xu để làm kỷ niệm thì không một ai có ý muốn nhận.

Chưa cấm lưu hành, tiền xu vẫn bị từ chối - Ảnh 2.

Tiểu thương tại chợ Nam Trung Yên (Cầu Giấy) từ chối giao dịch, nhận tiền xu. Ảnh: B.Loan

Bà Nguyễn Thị Tuyết (40 tuổi) - tiểu thương tại chợ Nam Trung Yên cho biết: "Rất lâu rồi tôi không nhìn thấy tiền xu. Bây giờ, có ai muốn giao dịch bằng tiền xu tôi cũng từ chối vì cầm lích kích, dễ rơi. Có biếu tôi cũng không lấy vì cũng không tiêu được và cũng không có ai lấy tiền xu này cả…".

Chị Huyền (46 tuổi) - tiểu thương quầy thực phẩm tại chợ Nam Trung Yên cũng tương tự. Chị nói: "Tiền xu không để làm gì. Giao dịch không ai nhận, cho chẳng ai lấy. Mà có lấy cũng rất bất tiện. Chính tôi trước đây đã có thời gian dùng tiền xu nhưng không thể tiện dụng như tiền giấy được. Giờ chị có tặng tôi cũng không lấy…".

Tại cổng thông tin chính thức của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tại mục B, danh mục tiền đang lưu hành, các loại tiền xu 2003 vẫn được niêm yết sử dụng. Cụ thể, lưu hành hợp lệ với các loại đồng tiền kim loại giá trị 200 đồng, 500 đồng, 1.000 đồng, 2.000 đồng và 5.000 đồng. Đây không phải là lần đầu tiên câu chuyện liên quan đến sự lưu hành của tiền xu được đưa ra tranh cãi. Bởi từ tháng 4/2020, tiền xu đã được dừng phát hành. Tiền xu tuy được lưu hành nhưng lại không mang giá trị thực là nỗi băn khoăn của nhiều người dân.

Trao đổi với PV, luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng luật Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, pháp luật Việt Nam nghiêm cấm hành vi đổi tiền chẵn lấy tiền lẻ để ăn chênh lệch, hành vi này ảnh hưởng đến an ninh tiền tệ, thói quen tiêu dùng và có thể dẫn đế'n lạm phát nếu như không có sự quản lý chặt chẽ của nhà nước trong việc in ấn, sử dụng tiền lẻ.

Theo quy định của pháp luật thì việc đổi tiền chỉ được thực hiện nếu như tiền bị rách, hỏng trong quá trình quản lý, sử dụng, hoặc do in ấn. Việc đổi tiền hư hỏng lấy tiền có thể sử dụng được phải tuân thủ theo quy định tại điều 4 của Thông tư số 25/2013/TT-NHNN của ngân hàng nhà nước Việt Nam.

Đối tượng để đổi là những tờ tiền bị rách hỏng không thể lưu thông và việc đổi tiền không có chênh lệch, chỉ có tổ chức tín dụng được cấp phép hoạt động mới được phép đổi tiền do tiền hư hỏng không thể lưu thông. Còn đối với tất cả các tổ chức, cá nhân khác thì không được phép đổi tiền để hưởng chênh lệch như một hình thức kinh doanh.

Để siết chặt hoạt động này, ngày 21/12/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 44/CT-TTg yêu cầu ngân hàng nhà nước phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kịp thời xử lý các hoạt động mua, bán ngoại tệ và dịch vụ đổi tiền lẻ mệnh giá nhỏ không đúng quy định pháp luật. Tổ chức, cá nhân nào vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Nghị định 88/2019/NĐ-CP đều trên. Theo đó, mức phạt dành cho cá nhân (điểm a, Khoản 5, Điều 30) lên đến 40.000.000 đồng và 80.000.000 đồng đối với tổ chức.

Hành vi đổi tiền lẻ không đúng quy định làm ảnh hưởng đến việc quản lý tiền tệ của nhà nước, dẫn đến nguy cơ xuất hiện tiền giả trong lưu thông. Với tổ chức, cá nhân đổi tiền lẻ để mừng tuổi dịp tết cũng sẽ dễ gặp những rủi ro. Nếu như đổi phải tiền lẻ mà mang mừng tuổi thì rõ ràng là không những không mang đế'n niềm vui may mắn cho người khác mà mang đến những sự khó chịu, phiền toái cho người được mừng tuổi. Thậm chí nếu người nào biết là tiền giả mà vẫn sử dụng, đưa vào lưu thông thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Bảo Loan - Diệp Chi