Hà Nội
23°C / 22-25°C

Có một PGS Văn Như Cương thú vị đến thế qua phác thảo của nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên

Thứ ba, 07:00 10/10/2017 | Xã hội

GiadinhNet - Thỉnh thoảng, thầy Văn Như Cương làm thơ. Ngày ngày gặp cảnh vợ cắm hoa trên bàn làm việc, ông viết: "Em cắm hoa tươi ở cạnh bàn/ Mong rằng toán học bớt khô khan/ Em ơi trong toán nhiều công thức/ Cũng đẹp như hoa lại chẳng tàn".

Dù tính về tuổi tác sẽ là khoảng cách một thế hệ nhưng giữa PGS Văn Như Cương và nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên luôn là mối quan hệ như đôi bạn vong niên.

Trong tâm trạng tiếc thương, bàng hoàng sau khi nghe tin PGS Văn Như Cương qua đời, nhà phê bình xứ Nghệ đã dành cho Báo Gia đình & Xã hội những tâm tư, phác thảo về người thầy đáng kính.

"Ngoài tư cách một nhà giáo, nhà sư phạm, với tôi và nhiều văn nghệ sĩ, PGS Văn Như Cương là người bạn chơi rất thú vị với tính cách chan hòa, cởi mở, đầu óc linh hoạt, hóm hỉnh và đặc biệt là chất "đồ Nghệ". Nghệ ở đây không chỉ là xứ Nghệ, mà còn là nghệ sĩ.

Thầy Cương có một nhóm bạn văn nghệ sĩ, ngoài tôi còn là: Đoàn Tử Huyến, Hồ Bất Khuất, Trần Quốc Trọng... Chúng tôi uống rượu, đánh cờ, nói chuyện văn chương thế sự. Ở ông, chúng tôi học được cách nghĩ, cách nói mới và khác biệt.

PGS Cương là thế! Trong mọi việc từ suy nghĩ đến hành động, ông không bao giờ rập khuôn. Điều đó thể hiện từ những lễ khai giảng, bài phát biểu hay thỉnh thoảng lại bất ngờ tung ra một quan điểm để trở thành nhân vật của truyền thông.

Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên

Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên

Ở con người ấy, lúc nào sự sắc sảo cũng đi đôi với hóm hỉnh. Thời bao cấp, đời sống khó khăn, gia đình ông phải nuôi lợn tăng gia. Bị lập biên bản xử lý, ông dí dỏm yêu cầu cán bộ sửa nội dung biên bản từ "Văn Như Cương nuôi lợn" thành "Lợn nuôi Văn Như Cương".

Sau này, một phóng viên nào đó phỏng vấn ông một câu đại ý: Nếu thầy làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục, việc đầu tiên thầy làm sẽ làm gì? Thầy Cương trả lời ngắn gọn pha chút hài hước: Việc đầu tiên tôi làm là... từ chức Bộ trưởng!

Thầy Cương là người con xứ Nghệ. Dường như trong dòng máu di truyền của gia đình, quê hương ông luôn đậm đặc chất đồ nho. Chỉ qua cách PGS Văn Như Cương "chơi" câu đối, người ta đã thấm thía điều đó.

Khi ông còn dạy học trong Nghệ An, trưởng Ty Giáo dục ra một vế đối rất hóc búa: "Thầy giáo tháo giầy tháo cả ủng thủng cả áo lấy giáo án dán áo".

Vế đối ấy không phải khó mà là cực kỳ khó. Vừa đúng tình cảnh thầy cô thời bao cấp, vừa đủ những từ chỉ nghề giáo, lại là nói lái. Ấy vậy mà thầy Cương rất nhanh nhạy, thông minh đối lại: "Nhà trường nhường trà nhường cả hoa nhòa cả hương lĩnh lương hưu lưu hương".

Đó là câu chuyện được truyền tụng, ngợi ca mãi. Mươi mười lăm năm gần đây, Tết nào bạn bè thân gần cũng có ý chờ câu đối của Văn Như Cương. Thường thì chẳng ai đối được nên khi ra vế đối, thầy đã sẵn luôn cả vế đối lại.

PGS Văn Như Cương

PGS Văn Như Cương

Còn nhớ Tết năm 2008, từ năm Tí sang năm Sửu, PGS có đôi câu đối ai nghe cũng giật mình, tấm tắc: "Năm chuột đi, cháy nhà vẫn không ra mặt chuột - Tết trâu đến, gảy đàn liệu còn lọt tai trâu".

Thỉnh thoảng, thầy Văn Như Cương làm thơ. Ngày ngày gặp cảnh vợ cắm hoa trên bàn làm việc, ông viết: "Em cắm hoa tươi ở cạnh bàn/ Mong rằng toán học bớt khô khan/ Em ơi trong toán nhiều công thức/ Cũng đẹp như hoa lại chẳng tàn".

Con người đặc biệt ấy vừa có chân dung một nhà giáo, cốt cách một nhà nho, tâm hồn một nghệ sĩ và khí phách của ông đồ xứ Nghệ.

Trong đời sống, thầy Cương hóm hỉnh vô cùng. Tiết lộ một chút riêng tư của ông: Điện thoại ông không đề tên vợ mà là... My Love. Thỉnh thoảng, trong cuộc rượu cùng bạn bè (ông rất thích uống Vodka - một sở thích từ thời sống bên Nga), điện thoại rung lên với cái tên người gọi là "My Love".

Ông tinh nghịch chỉ chỉ nói với bạn bè: "My... lo về! Phải về thôi!". Rồi đôi khi, muốn về mà nể tình bạn bè không bước chân về nổi, ông đưa điện thoại cho bạn nghe hộ, trong điện thoại luôn là giọng nói nhỏ nhẹ, ngọt ngào: "Anh ơi! Nhà em sức yếu lắm. Chỉ mời anh ấy một ly thôi nhé". Chờ có thế, cả hội ồ lên đồng tình và dấm dúi với nhau: "Mời một ly, rót nhiều lần!"

Tính đến nay, trường Lương Thế Vinh hình thành, tồn tại đã gần 30 năm rồi. Đó là một mô hình được khẳng định về giá trị. Không phải người tài năng, đau đáu và tâm huyết chắc chắn không làm được. Đương nhiên, một mô hình vận hành khó tránh khỏi những khiếm khuyết, song cái được chúng ta cần ghi nhận.

Sau PGS Văn Như Cương, có lẽ khó ai khai sinh ra một ngôi trường kiểu như thế. Khi nằm xuống, ông đã có một sự nghiệp, hình ảnh, tên tuổi vẻ vang và đáng tự hào!

Thành Nam (ghi theo lời nhân vật)

Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Cựu Bí thư Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thuý Lan lĩnh án 14 năm tù

Cựu Bí thư Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thuý Lan lĩnh án 14 năm tù

Pháp luật - 1 giờ trước

Bà Hoàng Thị Thuý Lan bị tuyên án 14 năm tù với cáo buộc nhận hối lộ 25 tỷ đồng cùng 1 triệu USD từ Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn Nguyễn Văn Hậu.

Nam thanh niên sập bẫy 'bắt cóc online' được giải cứu kịp thời

Nam thanh niên sập bẫy 'bắt cóc online' được giải cứu kịp thời

Xã hội - 1 giờ trước

GĐXH - Nam thanh niên nhận cuộc gọi từ đối tượng lừa đảo giả danh công an thông báo liên quan đến một đường dây ma túy và rửa tiền. Yêu cầu phải rời khỏi nhà, thuê phòng khách sạn để “làm việc riêng” với cơ quan điều tra.

Bố mẹ không biết chữ, con trai vượt hành trình 600km tốt nghiệp thủ khoa đại học

Bố mẹ không biết chữ, con trai vượt hành trình 600km tốt nghiệp thủ khoa đại học

Giáo dục - 2 giờ trước

Vượt hành trình gần 600km để đi học đại học, chàng trai Sừng Thanh Xuân (dân tộc Hà Nhì, sinh viên Học viện Hành chính và Quản trị công) xuất sắc trở thành thủ khoa tốt nghiệp ngành Quản trị văn phòng.

Giải cứu tài xế mắc kẹt trong cabin sau vụ va chạm trên cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt

Giải cứu tài xế mắc kẹt trong cabin sau vụ va chạm trên cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt

Thời sự - 3 giờ trước

GĐXH - Cabin xe tải biến dạng sau cú va chạm mạnh khiến tài xế bị kẹt cứng, lực lượng cứu nạn, cứu hộ đã phải sử dụng thiết bị chuyên dụng, căng mình, nỗ lực đưa tài xế ra ngoài an toàn.

Khoảnh khắc kiện hàng lật nghiêng, đè tử vong người đàn ông ở Phú Thọ

Khoảnh khắc kiện hàng lật nghiêng, đè tử vong người đàn ông ở Phú Thọ

Đời sống - 3 giờ trước

GĐXH - Trong quá trình vận chuyển thiết bị từ xe container xuống đất, 2 người đàn ông không may bị kiện hàng lật nghiêng, đè trúng khiến 1 người chết, 1 người bị thương.

Tử vi tháng 6 âm lịch 2025: Con giáp tuổi Hợi thăng hoa rực rỡ, tuổi Tuất cần thận trọng

Tử vi tháng 6 âm lịch 2025: Con giáp tuổi Hợi thăng hoa rực rỡ, tuổi Tuất cần thận trọng

Đời sống - 4 giờ trước

GĐXH – Dự báo tử vi tháng 6 âm lịch 2025, chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cho biết, con giáp tuổi Hợi báo hiệu một giai đoạn thăng hoa rực rỡ ở mọi phương diện. Trong khi đó, tuổi Tuất lại cần thận trọng điều dưới đây.

Số cuối ngày sinh Âm lịch của người có hậu vận sung túc khó ai sánh kịp

Số cuối ngày sinh Âm lịch của người có hậu vận sung túc khó ai sánh kịp

Đời sống - 5 giờ trước

GĐXH - Người sinh vào những ngày Âm lịch kết thúc bằng con số đặc biệt dưới đây thường có điểm chung là tuổi trẻ vất vả, nhưng càng trưởng thành lại càng "lên hương".

Quyết liệt triệt phá hàng giả, thực phẩm bẩn để bảo vệ người tiêu dùng

Quyết liệt triệt phá hàng giả, thực phẩm bẩn để bảo vệ người tiêu dùng

Xã hội - 5 giờ trước

GĐXH - Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, Công an tỉnh Nghệ An đã phát hiện, xử lý gần 900 vụ vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng cấm, thực phẩm bẩn, gian lận thương mại, thu giữ tang vật trị giá khoảng 18 tỷ đồng.

Lào Cai: Triệt phá đường dây vận chuyển 235 kg bạc tinh khiết qua biên giới

Lào Cai: Triệt phá đường dây vận chuyển 235 kg bạc tinh khiết qua biên giới

Pháp luật - 6 giờ trước

Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai vừa triệt phá đường dây vận chuyển trái phép 235 kg bạc tinh khiết từ Trung Quốc, bắt giữ 1 người Trung Quốc, triệu tập 5 người Việt.

Chênh lệch 15,5 điểm, hiệu trưởng trường tuyển 3 môn 10 điểm nói: 'Không bất ngờ'

Chênh lệch 15,5 điểm, hiệu trưởng trường tuyển 3 môn 10 điểm nói: 'Không bất ngờ'

Giáo dục - 8 giờ trước

Trường THPT có điểm chuẩn tuyển sinh lớp 10 cao nhất của Hà Nội năm nay là 25,5, chênh lệch tới 15,5 điểm so với trường có điểm chuẩn thấp nhất (10 điểm), đặt ra vấn đề chất lượng giáo dục ở nội đô và vùng ven đang có quá nhiều khác biệt.

Top