Con hát, bố khen hay và câu chuyện xung đột lợi ích
GiadinhNet - Gương mặt thân quen 2014 đã khép lại với chiến thắng thuộc về Hoài Lâm. Liệu có ai giật mình khi biết rằng Hoài Linh là bố nuôi của ca sỹ Hoài Lâm, một trong các thí sinh của cuộc thi, và cũng chính là 1 trong 3 thành viên của Ban Giám khảo? Không bàn tới việc Hoài Lâm biểu diễn ra sao và giành ngôi quán quân có xứng đáng hay không, chỉ thấy có một sự xung đột lợi ích rất rõ ràng. Có lẽ ở bất kỳ nước phát triển nào, người ta nghe chuyện này sẽ tưởng là một trò đùa.
Hoài Linh: Một vai trò – hai lợi
ích
Đối chiếu vào trường hợp này, kể cả giả định trên thực tế là Hoài Linh rất công tâm và hoàn toàn không can thiệp vào kết quả còn Hoài Lâm là thí sinh xuất sắc nhất cuộc thi, thì vẫn có xung đột lợi ích. Và xung đột này xuất hiện ngay từ khi công bố danh sách giám khảo và thí sinh.

- Hoài Linh là giám khảo, có thể chấm điểm và nhận xét ưu ái cho con nuôi của mình. Tâm lý con người luôn có sự ưu ái dành cho người thân thiết. Đặc biệt, Hoài Linh còn là người dẫn dắt, định hướng nghệ thuật cho Hoài Lâm, nên nguy cơ này càng cao. Trong dân gian cũng có câu "Con hát, mẹ khen hay".
- Quyết định bình chọn của công chúng có thể bị tác động bởi lời nhận xét của giám khảo. Tâm lý con người cũng dễ bịảnh hưởng bởi lời nói của người khác, đặc biệt nếu người đó có uy tín về mặt chuyên môn hoặc là người mình yêu mến. Mà Hoài Linh là một nghệ sỹ có tên tuổi, có uy tín và có lượng fan rất hùng hậu. Vì thế, có nguy cơ cao là fan của Hoài Linh cũng bình chọn cho Hoài Lâm. Những lời nhận xét rưng rưng cảm động và rất chân thành của Hoài Linh dành cho sự lựa chọn dòng nhạc dân gian của Hoài Lâm với tư cách là một người bố với con trong đêm chung kết cũng có thể khiến khán giả cảm động mà tăng thêm cảm tình cho Hoài Lâm.
- Hoài Linh là giám khảo, nhưng lại người dẫn dắt, định hướng nghệ thuật cho Hoài Lâm từ nhiều năm nay. Trong trường hợp này, Hoài Linh có thể tư vấn cho con nuôi của mình. Xung đột lợi ích ở đây là rất lớn luôn vì có nguy cơ anh tự chấm điểm và nhận xét cho tác phẩm mà anh hướng dẫn người khác trình bày. Trong đêm chung kết, chính Hoài Linh cũng không ngần ngại mà nhận xét sau tiết mục của Hoài Lâm với tư cách là một người bố trước khi nhận xét với tư cách là giám khảo: ““Bố cảm ơn con vì đã nghe lời bố, không phải nghe lời bố là hát trích đoạn này, mà nghe lời bố là con đã giữ dòng nhạc quê hương...".
Tôi xin nhấn mạnh là trên đây chỉ là những NGUY CƠ có thể xảy ra trong thực tế. Tôi hoàn toàn không có bằng chứng nào chứng minh những điều đó đã thực sự xảy ra. Tuy nhiên, như đã giải thích ở trên, xung đột lợi ích xuất hiện ngay từ NGUY CƠ, chứ không phải từ hậu quả.
Cũng cần nhắc tới việc Hoài Linh đã “tiến cử” một cậu con nuôi khác là Cao Hữu Thiên trình bày 1 ca khúc trong đêm chung kết. Rõ ràng đây là sự tận dụng vị trí để đưa người thân quen tham gia một chương trình phát sóng trực tiếp trên đài truyền hình quốc gia. Điều này cho thấy nguy cơ tận dụng vai trò giám khảo của Hoài Linh là có thể xảy ra.
Xung đột lợi ích: Xử lý ra sao?
Có một số ý kiến cho rằng, Gương mặt thân quen chỉ là một trò chơi truyền hình, và nhưng chương trình kiểu này phải có những “chiêu trò” để hút khách. Đồng ý rằng các cuộc thi mang tính chất giải trí phải có những điểm nhấn để thu hút người xem, nhưng không thể phá vỡ những nguyên tắc cơ bản để đảm bảo một cuộc thi lành mạnh.

Năm 2013, American Idol đã loại nhà sản xuất kiêm nhạc sỹ Dr. Luke ra khỏi ghế giám khảo cho mùa thi năm 2014 vì Dr. Luke đã ký hợp đồng sản xuất với Sony Music trong khi đó, Universal Music Group, đối thủ của Sony, lại năm bản quyền của American Idol. Như vậy dù chương trình chưa diễn ra và chưa có bên nào bị thiệt hại nhưng cả Ban tổ chức và Dr. Luke đều thống nhất rút tên anh ra khỏi vị trí giám khảo để tránh xung đột lợi ích.
Ngay cả với các giải thưởng giật lon bia, lon nước ngọt trúng thưởng TV, xe máy, các công ty cũng cấm người nhà của nhân viên tham gia. Một tình huống thường gặp trong cuộc sống là học bổng của các chính phủ nước ngoài thường cấm con em các đại sứ quán của nước đó dự thi. Tất cả đều để ngăn chặn xung đột lợi ích, mặc dù trong các tình huống đó, nguy cơ một nhân viên bất kỳ có thể can thiệp vào kết quả của một cuộc thi học bổng hay việc giật nắp lon trúng thưởng thấp hơn nhiều so với nguy cơ bố nuôi, với tư cách là 1 trong 3 thành viên của ban giám khảo, can thiệp vào kết quả thi của con.
Như vậy có thể thấy, cách xử lý thông thường là loại bỏ hoàn toàn xung đột lợi ích ngay cả khi chưa có hậu quả đáng tiếc nào xảy ra, trừ những trường hợp bất khả kháng. Đối chiếu với tình huống của Gương mặt thân quen, Ban tổ chức hoàn toàn có thể thay thế Hoài Linh bằng một nghệ sỹ khác để đảm nhiệm vai trò giám khảo. Chẳng nhẽ cả Việt Nam chỉ có Hoài Linh có thể ngồi “ghế nóng”?
Showbiz là một thế giới nhiều tiền và quyền lực chứ không phải chỉ là chốn để đùa vui. Những cuộc chơi với giải thưởng vài trăm triệu đồng, và mật độ xuất hiện dày đặc trên truyền hình quốc gia vào giờ vàng – điều mà có tiền chưa chắc đã mua được – khiến cho sự nghiêm túc và lành mạnh càng phải được coi trọng.
Lan Hương
NSƯT Phú Đôn người đàn ông khắc khổ trên phim, khi về hưu sống bình yên bên vợ trẻ đẹp kém 25 tuổi
Giải trí - 6 giờ trướcGĐXH - NSƯT Phú Đôn có nhiều năm cống hiến với nghề diễn và được khán giả cả nước yêu mến, khi về hưu tiếp tục tham gia đóng phim, cuộc sống bình yên bên vợ trẻ đẹp kém nam nghệ sĩ 25 tuổi.
Con gái NSND Công Lý 24 tuổi đã là đạo diễn triển vọng, có phim dự giải 'Cánh diều vàng'
Giải trí - 7 giờ trướcGĐXH - Thục Anh - con gái NSND Công Lý mới đây đã khoe niềm vui lớn khi bộ phim tài liệu đầu tay của cô được kênh YouTube phát sóng. Ở tuổi ngoài đôi mươi, Thục Anh đang theo đuổi nghệ thuật một cách chuyên nghiệp và nghiêm túc.
Bé Panda nhà MC Mai Ngọc 'đốn tim' fan với nụ cười tít mắt đáng yêu
Giải trí - 12 giờ trướcGĐXH - Bé Panda - con trai 7 tháng tuổi của MC Mai Ngọc - gây "thương nhớ" với vẻ đáng yêu hay cười tít mắt. Nữ MC chia sẻ về cuộc sống làm mẹ và niềm vui từ con trai, khiến mọi mệt mỏi tan biến.
Phim 'Người thừa kế không danh phận' phát sóng trên VTV9 từ ngày 2/12
Xem - nghe - đọc - 13 giờ trướcGĐXH - Bộ phim "Người thừa kế không danh phận" được phát sóng vào khung giờ vàng trên VTV9 từ ngày 2/12.
Bị bạn gái bán đứng, Đức quyết định chia tay Nga
Xem - nghe - đọc - 15 giờ trướcGĐXH - Phát hiện bạn gái gian dối trong lời khai tại cơ quan công an, Đức đã chủ động nói chuyện và chia tay Nga.
Diệp Bảo Ngọc: Mẹ đơn thân gợi cảm, tiết lộ cuộc sống kín tiếng tuổi 32
Câu chuyện văn hóa - 16 giờ trướcDiễn viên Diệp Bảo Ngọc được khen quyến rũ, gợi cảm sau giảm cân. Cô quan niệm sống chậm, tự "chữa lành" chính mình qua những thăng trầm.
Vợ chồng Lý Hải và dàn sao 'Mưa đỏ' gây chú ý thảm đỏ Liên hoan phim Việt Nam
Giải trí - 18 giờ trướcGĐXH - Vợ chồng đạo diễn Lý Hải - Minh Hà, dàn sao "Mưa đỏ" và nhiều nghệ sĩ góp mặt ở khai mạc Liên hoan phim Việt Nam, tối 21/11 tại TP.HCM.
65 mâm cỗ đoàn viên: Văn hóa 'cộng đồng' được vun đắp từ bữa cơm làng Hổ
Câu chuyện văn hóa - 1 ngày trướcGĐXH - "Bữa cơm này là sự sum họp, tập hợp toàn thể các tầng lớp nhân dân của làng và giúp mọi người xích lại gần nhau hơn. Tôi mong rằng, sau bữa cơm đoàn viên, tình làng nghĩa xóm trong thôn được tăng cường, đoàn kết...", bà Vũ Thị Đát bày tỏ.
Con gái NSND Công Lý làm phim tài liệu về bố
Xem - nghe - đọc - 1 ngày trướcGĐXH - Thục Anh – con gái NSND Công Lý vừa giới thiệu phim tài liệu kể về cuộc đời và hành trình vượt bệnh tật của bố.
Mỹ nhân Ninh Bình khoe nhan sắc 'thần tiên tỷ tỷ' mừng sinh nhật sau đám cưới hào môn
Giải trí - 1 ngày trướcGĐXH - Hương Liên mới đây đã khoe bộ ảnh mừng tuổi mới với nhan sắc xinh đẹp được ví như "thần tiên tỷ tỷ".
65 mâm cỗ đoàn viên: Văn hóa 'cộng đồng' được vun đắp từ bữa cơm làng Hổ
Câu chuyện văn hóaGĐXH - "Bữa cơm này là sự sum họp, tập hợp toàn thể các tầng lớp nhân dân của làng và giúp mọi người xích lại gần nhau hơn. Tôi mong rằng, sau bữa cơm đoàn viên, tình làng nghĩa xóm trong thôn được tăng cường, đoàn kết...", bà Vũ Thị Đát bày tỏ.