Dubai - Đi, thấy và ghi chép

Sau bao lần nhìn DuBai qua cửa kính sân bay, những ngày vừa qua chúng tôi mới có cơ hội đến thăm các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE), trong đó Dubai là một tiểu bang trong số 7 tiểu bang của UAE. Đất nước Hồi giáo hiện diện ngay khi khách bước chân ra khỏi máy bay. Tại nơi làm thủ tục xuất nhập cảnh (XNC) các nhân viên mặc trang phục truyền thống của đạo Hồi, nam thì đồ trắng, đội khăn trắng, nữ thì mặc toàn đồ đen và quấn khăn đen. Nhìn ai cũng đẹp, đặc biệt là đàn ông Hồi giáo, người nào cũng to, cao, râu quai nón được chăm chút rất công phu. Thủ tục XNC ở sân bay có lẽ đơn giản nhất thế giới, khách không cần phải khai báo XNC mà chỉ cần xuất trình hộ chiếu và visa là xong. Nhân viên làm thủ tục luôn nở nụ cười thân thiện.

Khách sạn 7 sao ở Dubai thiết kế theo hình cánh buồm.

Bước ra bên ngoài sân bay, gặp ngay cái nóng hầm hập của sa mạc. Mặc dù đã 22h nhưng nhiệt độ ngoài trời vẫn ở vào khoảng 35 độ, nhưng đây là cái nóng khô nên không làm toát mồ hôi như ở nhà. Dubai hoạt động về đêm là chủ yếu, để tránh cái nóng ban ngày. Các siêu thị đều mở cửa tới 24h, nhiều cửa hàng mở tới sáng. Khi mặt trời xuất hiện là lúc mọi người đi ngủ, chỉ có những người làm việc tại các cơ quan hành chính mới phải dậy sớm đi làm.

Sức sống của Dubai hoá ra chỉ nhìn nhận qua cửa kính sân bay là sai hết. Dubai không hề có mỏ dầu nào cả, trước kia nơi đây chỉ có sa mạc và cát trắng. Người Anh đã xây dựng ở đây sân bay, bến cảng nhưng người dân Dubai trước kia vẫn nghèo. Chỉ từ khi Hoàng thân Mohammed Bin Rashidal Maktoum trị vì Tiểu bang này, Dubai mới cất cánh. Với chính sách kinh tế mở cho hàng hoá và nguồn nhân lực nước ngoài, khuyến khích đầu tư, bảo đảm quyền lợi cho các nhà đầu tư... Dubai trở thành miền đất hứa, một ốc đảo bình yên cho tất cả những ai mong muốn đầu tư và tìm kiếm việc làm.

Thiên đường trên biển và trên sa mạc

Có lẽ trên thế giới chỉ có UAE là có số lượng người nước ngoài làm ăn sinh sống đông hơn chính dân số sở tại. Dân số toàn UAE là khoảng hơn 1 triệu người thì số người nước ngoài sống và làm việc tại đây luôn dao động từ 6 đến 8 triệu người. Dubai là một đại công trường với những dự án khổng lồ đang được thực hiện như những câu chuyện thần kỳ trong ngàn lẻ một đêm: Những dự án lấp biển xây dựng đảo nhân tạo theo hình cây chà là - một loại cây ăn trái đặc trưng của sa mạc - chỉ dành bán cho các tỉ phú, triệu phú và những người nổi tiếng; dự án ngăn biển để tạo ra một con sông giữa lòng thành phố; toà tháp cao nhất thế giới gần 200 tầng...

Cao ốc trên sa mạc.

Khu Marina hiện nay là khu phố mới cao cấp của Dubai, chỉ những người giàu có mới đủ tiền mua nhà ở đây. Với hàng trăm toà cao ốc, không cái nào dưới 35 tầng, không cái nào giống cái nào, có nhiều cái nếu đặt ở nước khác sẽ bị cho là điên rồ, nhưng ở Dubai vẫn được phép xây và đã để lại dấu ấn. Sau Marina, chính quyền Dubai tiếp tục lấn sâu vào sa mạc với dự án Sport City số vốn đầu tư hàng trăm tỷ USD.

Tại đây một thành phố vệ tinh của Dubai đã và đang được xây dựng với đường đua xe công thức 1 hiện đại nhất thế giới, trường đua ngựa, hệ thống sân golf do tay gol số 1 thế giới Tiger Wood là huấn luyện viên. Sport City còn có hàng trăm tòa nhà chọc trời giá thành mỗi chiếc từ hàng trăm triệu đến hàng tỷ USD được xây dựng từ nay tới năm 2010. Một tốc độ mà ngay người Mỹ, người Đức, người Nhật cũng phải thán phục.

Tại Dubai và UAE có một chính sách rất hay: tất cả người nước ngoài đều có thể mua được nhà tại đây. Bất cứ ai mua nhà ở đều được cấp visa cho bản thân và gia đình với thời gian 99 năm. Nếu không ở có thể cho thuê được ngay. Không nơi đâu cho thuê nhà dễ và được giá như ở Dubai vì người nước ngoài quá đông, giá nhà lại tăng năm sau cao hơn năm trước.

Hình mẫu về quản lý xã hội

Việc quản lý xã hội tại Dubai và UAE rất khoa học và hiệu quả. Tại một nước Hồi giáo nhưng những người theo đạo Hindu, Thiên chúa, Phật... sống và làm việc với nhau hòa thuận không hề có xung đột xảy ra, mọi người đều được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ, miễn là họ tôn trọng luật pháp của nước chủ nhà. Đặc biệt, cảnh sát Dubai hoạt động rất hiệu quả dù bất cứ địa điểm nào trong hay ngoài thành phố, khi nhận đựơc tin báo chỉ không đầy 5 phút sau đã có mặt tại hiện trường, xử lý vụ việc hết sức nhanh gọn. Đầu năm 2008, một doanh nhân Việt Nam bị một lái xe taxi người Tuynidi lừa lấy 300 ngàn USD; mặc dù tên ăn cắp đã trốn thoát ra nước ngoài nhưng chỉ với số điện thoại của hắn còn lưu lại trong máy của doanh nhân người Việt mà trong vòng 5 ngày Cảnh sát đã tóm được hắn thu hồi tiền trả cho người bị mất. Khi vị doanh nhân có ý hậu tạ thì nhận được lời từ chối kiên quyết: Chúng tôi không thể nhận vì chúng tôi là cảnh sát Dubai!

Dubai là một thị trường tiêu thụ cực lớn. Ngoài sân bay lớn và nhộn nhịp bậc nhất thế giới, Dubai còn có cảng nước sâu Jabel Ali lớn nhất khu vực Trung Đông với công suất xếp dỡ hàng trăm triệu tấn năm, với hệ thống kho tàng bến bãi thuộc loại hiện đại nhất thế giới. Hàng hoá từ tất cả các nước đều có thể nhập khẩu và bán tại đây. Nếu quá cảnh rồi chuyển đi nước khác thì được tạo điều kiện rất thuận tiện, một container 40 feet từ Dubai về Việt Nam chỉ có 1400USD, rẻ hơn cả Hồng Kông và Singapore. Còn nếu nhập khẩu vào Dubai thì chỉ phải nộp 5% thuế là được bán thoải mái.

Phác thảo Dubai vào năm 2015 với tòa nhà cao nhất thế giới.

Người Dubai rất thoáng trong việc mua sắm, vì phụ nữ không phải đi làm nên sở thích chung của họ là mua sắm. Hàng cao cấp bán tại các đại siêu thị mở khắp nơi chỗ nào cũng đông nghẹt khách. Vì thuế thấp nên hàng cao cấp bán tại Dubai giá rẻ hơn các nơi khác, đã biến nơi đây thành một trong những trung tâm mua sắm lớn nhất thế giới. Thời gian gần đây, Dubai nổi lên như là một trung tâm vàng và kim cương của thế giới. Những ngày cuối tuần, khách từ các nước châu Âu, đặc biệt là lớp nhà giàu mới nổi ở Nga kéo nhau sang đây nghỉ ngơi mua sắm rất đông.

Những người bán hàng tại Dubai là những người nhiệt tình hiếm thấy. Ở đây có một quy định, thiết nghĩ rất nên áp dụng tại Việt Nam: Nếu người bán hàng thiếu tôn trọng khách hàng, không phục vụ chu đáo, có hành vi gian lận, là khách hàng gọi ngay cho cảnh sát, lập tức cảnh sát có mặt triệu ngay người bán hàng về trụ sở, nhẹ thì xử phạt, nặng thì cấm không được kinh doanh. Bình dân hơn thì có Trung tâm thương mại Dragon do người Trung Quốc xây tại ngoại ô trên diện tích 300ha do chính người Trung Quốc bán, với đủ loại hàng hoá từ Trung Quốc đưa sang. Bước đầu hàng Trung Quốc đã thâm nhập được vào thị trường này thông qua tầng lớp bình dân chiếm số đông trong số những người nhập cư tại đây.

Vạn người bán, triệu người mua

Thị trường Dubai hoàn toàn mở, nhưng vẫn có sự phân chia tương đối, người Anh, Mỹ đầu tư vào địa ốc, các trung tâm buôn bán lớn; người Ấn Độ kinh doanh vàng, kim cương và mạng lưới bán lẻ hàng hoá, mảng này đang gặp phải đối thủ cạnh tranh là Trung Quốc; người Pakistan, Bangladesh, Philippines, bước đầu có sự tham gia của Việt Nam chuyên xây dựng các khu đô thị, đường giao thông. Hiện Việt Nam có hơn 15.000 lao động đang làm việc tại UAE. Hệ thống tàu điện trên cao đầu tiên xây dựng tại Dubai là do Cty Vinaconex xây dựng, là nhà thầu phụ cho các Cty Nhật Bản. Trong khi các cơ quan trong nước đang loay hoay với bài toán giao thông đô thị, hết dự án tàu điện ngầm đến dự án tàu điện trên cao, nhưng rốt cuộc hết năm này sang năm khác chẳng có mét đường nào được xây dựng. Đường phố đã tắc càng thêm tắc, thì người Việt lại đang xây dựng nên những tuyến giao thông hiện đại nhất tại Dubai. Thật là nghịch lý.

Người Việt ta cũng đã bắt đầu tiếp cận với thị trường này. Những hội chợ mở ra thường xuyên tại UAE với sự tham gia của các doanh nhân Việt ngày càng nhiều. Con đường đưa hàng Việt Nam đến nơi này thật vất vả vì chi phí thuê gian hàng ở hội chợ quá cao, nhưng khó khăn hơn là họ không có được một cơ quan đại diện hay xúc tiến thương mại tại Dubai để hỗ trợ đăng ký tham gia, thuê nơi ăn ở hay xin visa trong thời gian tham dự hội chợ. 

Burj Dubai 818m - tháp chọc trời siêucao ở Dubai, dự kiến đưa vào sử dụng năm 2009.

Nhường thị trường cho nước khác?

Cơ quan xúc tiến thương mại của VN trước đây ở Dubai đã bị đóng cửa, các doanh nghiệp (DN) phải bỏ tiền ra "cắm" người ở lại Dubai để giữ thị trường này. Trong khi các doanh nhân cứ tự mày mò đưa hàng VN vào thị trường này, thì Trung Quốc có hẳn một chiến lược thâm nhập thị trường UAE và Dubai rất quy mô. Chính phủ Trung Quốc đã đầu tư rất lớn xây dựng tại Dubai một trung tâm thương mại rộng 300ha, để các DN của họ đưa hàng đến bán tại Dubai.

Từ Dubai hàng Trung Quốc bắt đầu thâm nhập các nước vùng Vịnh đầy tiềm năng như Saudi Arabia, Kuwait, Yemen... Thái Lan cũng đã chiếm lĩnh thị trường trái cây ở đây. Trái cây Thái chẳng khác gì trái cây của ta cả. Nhưng họ đã làm rất tốt việc đưa trái cây tươi vào các siêu thị ở Dubai và khắp UAE. Một bịch chôm chôm Thái đóng gói khoảng 500gr bán tại siêu thị là 15 dirham (khoảng 4 USD). Họ làm được điều này là do nắm bắt được thị hiếu của người A-rập, đóng gói và bảo quản tốt. Đặc biệt là họ có đường bay thẳng Bangkok - Dubai với tần xuất ngày 2 chuyến máy bay cỡ lớn loại B.777-200 hoặc A.330. Trên chuyến bay Nội Bài – Bangkok rồi Bangkok - Dubai thì có tới quá nửa hành khách là người Việt, thật tiếc cho Vietnam Airlines (VNA). Nghe nói trước đây VNA đã có đường bay thẳng Hà Nội – Dubai, không hiểu sao lại bỏ. Như vậy, VNA đã nhường hẳn cho hàng không Thái khai thác đường bay Hà Nội - Dubai đầy tiềm năng. Khách ngày một đông, cùng với hàng hoá của các doanh nhân và nguồn khách du lịch từ các nước vùng Vịnh. Người Thái đang làm rất hiệu quả trong việc thu hút khách du lịch từ các nước Hồi giáo vùng Vịnh. Một lợi thế cho VNA nếu mở đường bay Hà Nội - Dubai là xăng máy bay nạp tại đây thuộc loại rẻ nhất thế giới. Đường bay tiềm năng là vậy mà sao đến tận bây giờ VNA vẫn chưa được mở lại?  

Xứ sở xa lạ với lạm phát toàn cầu

Dubai dưới sự trị vì của Hoàng thân Mohammed đã tạo nên một xã hội lý tưởng. Đól à một xã hội bình yên cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, không có trộm cắp, tệ nạn. Tôi đã ngủ trong nhà người bạn cả đêm mà không khoá cửa. Trẻ em đi học từ mẫu giáo đến đại học không phải đóng tiền, trường đại học ở đây được xây dựng với quy mô hiện đại hơn cả ở những nước có nền giáo dục tiên tiến ở Âu, Mỹ. Đời sống người dân cực kỳ ổn định, GDP đầu người là 34.000 USD nhưng giá xăng chỉ tương đương 6.000 VNĐ. Ở đây người ta không biết đến cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới đang diễn ra, tỉ giá đồng Dirham và USD hơn 20 năm nay không hề thay đổi, 1 USD ăn 3,65 dirham (điều này có thể gây ngạc nhiên cho các chuyên gia tài chính, nhưng đó là sự thật!). Đồ ăn thức uống trừ trong nhà hàng ra, giá ngoài chợ đều tương đương thậm chí nhiều mặt hàng còn rẻ hơn Hà Nội và TP HCM như tôm, cá. Giá tôm hùm biển chỉ vào khoảng 120 ngàn VNĐ/kg, còn tôm sú loại bằng cổ tay giá chỉ vào khoảng 80 VNĐ/kg. Tất cả các loại thực phẩm trên thế giới đều có mặt tại sa mạc phồn thịnh này.

Tại Dubai phần lớn người dân đều có 2 nhà, một để ở và một để cho thuê. Nhà nước hỗ trợ người dân về nhà ở. Tại đây, phân biệt giữa nhà của người có thu nhập thấp với nhà người có thu nhập cao là ô tô để trong garage hay để ngoài trời, còn các ngôi nhà nhìn bên ngoài chẳng có gì khác biệt. Người địa phương kể rằng: Quốc vương đã xây dựng hàng ngàn ngôi nhà ở theo dạng biệt thự để các gia đình nghèo đến ở, chỉ cần đề nghị với chính quyền là được nhận nhà, nhưng rất ít người dân đề nghị vì họ đã quá bằng lòng với cuộc sống, nên chẳng ai muốn nhận là người nghèo để được hưởng ân sủng của nhà vua cả. Đây cũng là chi tiết rất thú vị về lòng tự trọng của công dân.

Mối quan hệ giữa Việt Nam và Dubai cũng như UAE rất tốt. Năm ngoái Hoàng thân Mohammet đã sang thăm Việt Nam và có ấn tượng rất tốt về nước ta. Sau chuyến thăm của ông, truyền hình Dubai đã chiếu một bộ phim dài về đất nước và con người Việt Nam, được người dân rất quan tâm. Theo kế hoạch, thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ sang thăm chính thức Dubai và UAE. Chắc chắn chuyến đi này sẽ đưa mối quan hệ hợp tác giữa hai nước lên một tầm cao mới. Mong rằng các doanh nghiệp Việt Nam sẽ không bỏ lỡ cơ hội tham gia vào thị trường đầy tiềm năng này.

Bến tàu ở Dubai.

Thay cho lời kết

Trong chuyến bay sang Dubai, tôi ngồi cạnh một người tóc húi cua trông rất giống người Trung Quốc, nên không tiện bắt chuyện làm quen. Khi quá cảnh ở sân bay Banggkok, chúng tôi vẫn ngồi cạnh nhau. Bất ngờ, bỗng nghe tiếng Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập: Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do, độc lập và thật sự đã trở thành một nước tự do và độc lập! Mấy anh em trong đoàn lặng người, nhìn xem ai đã mang cái băng ấy theo người. Thì ra người đàn ông ngồi cạnh tôi đã cài Bản tuyên ngôn độc lập làm chuông điện thoại của mình.

Từ đấy chúng tôi thân nhau trong suốt chuyến đi. Anh tên là Sơn quê Thái Bình, hiện sinh sống tại Hải Phòng. Nhóm các anh 5 người sang Dubai được 4 năm, làm thợ sơn. Anh kể mấy anh em sang trước làm thuê rồi đứng ra nhận công trình, về nước gọi thêm anh em sang làm. Công việc thì nhiều, thu nhập cũng khá. Mỗi tháng lương của Sơn được 900 USD, trừ chi phí ăn ở còn lại 500 USD gửi về nhà. Anh bảo bên này việc nhiều, đời sống tốt nhưng buồn lắm. Sau giờ làm anh em thường tụ lại bên nhau mà nhớ nhà. Sứ quán thì ở tận Abu Dabi cách 150km. Mỗi khi nghe thấy ở quê nhà bị thiên tai bão lũ, muốn gửi tiền giúp đỡ mà không có ai đứng ra. Thế đấy! Người Việt mình đi khắp thế giới vì cơm áo nhưng ở đâu họ cũng nhớ về quê nhà, với mong muốn chung tay xây dựng nên một nước Việt Nam giàu mạnh.

Theo Đình Hiếu
TT&V