Đừng phí vì phí!

Đại khái là các loại phí như kiểm dịch gà con mới nở, cấp giấy kiểm dịch xuất khẩu gà khỏi trang trại ngoài tỉnh, kiểm soát giết mổ, tiêu độc, khử trùng... Rồi quá trình chăn nuôi, các cơ sở phải lấy mẫu nước để kiểm tra xem có bệnh gì trên gia cầm không cũng phải đóng phí…

Sau khi nghe Bộ trưởng Bộ NN&PTNT báo cáo xong, Chủ tịch Quốc hội chỉ đạo phải hủy ngay quy định “đếm trứng thu phí”. Nhưng bãi bỏ lập tức một văn bản đâu có dễ, vì nó là dạng liên bộ. Bộ NN&PTNT đề xuất, Bộ Tài chính chấp thuận và ban hành, nay muốn hủy lại phải đề nghị và chờ.

Một chuyện tưởng cỏn con mà lộ ra vấn đề lớn. Thứ nhất là, từ trước đến nay, có quá nhiều các quy định dội lên đầu người dân. Nó phản ánh sự cồng kềnh của các cơ chế hành chính. Thứ hai là, sự lãng phí chất xám của những bộ óc quản lý khi “vẽ” ra những quy định mà không (hoặc khó) thực hiện được - đương nhiên là phí tiền của dân.

Mà đâu chỉ có chuyện con gà. Quốc hội kỳ này xem xét nâng Pháp lệnh Phí và lệ phí lên thành luật. Tổng kết quá trình thi hành pháp lệnh, chúng ta mới giật mình khi thấy người dân phải gánh tới 301 khoản phí và lệ phí. Ấy là danh mục chi tiết, còn pháp lệnh quy định chung là 73 loại phí và 42 loại lệ phí.

Và theo một tham luận tại Diễn đàn kinh tế mùa Xuân 2015 hồi tháng 4 vừa qua, các loại phí, cùng với thuế đã góp tới 21,6% GDP, cao hơn khá nhiều so với các nước như: Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia... Nếu chia tỷ lệ bình quân thì người Việt đang gánh chịu các khoản thuế, phí gấp 1,3 đến 4 lần các nước trong khu vực.

Ai cũng biết, thuế, phí là nguồn thu quan trọng cho ngân sách quốc gia, không thể xem nhẹ, nhưng quản lý, kiểm soát nó như thế nào cho khoa học và minh bạch cũng là vấn đề cấp thiết. Những hạn chế bộc lộ từ 14 loại phí của con gà và hàng trăm thứ phí, lệ phí khác cho thấy sự bất hợp lý và làm phát sinh nhiều hệ lụy, tiêu cực...

Chúng ta đã nói đến phí đẻ ra phí là vì thế. Mà không khoa học, minh bạch thì rất khó kiểm soát.

Việt Nguyễn/Báo Gia đình & Xã hội