Tags:
Hai tấm bia cổ kỳ lạ về chống sách nhiễu dân
GiadinhNet - Hai tấm bia đá cổ có nội dung y hệt nhau được tìm thấy trên địa bàn Hà Nội mang những nội dung chống tiêu cực khá rõ nét.
 |
|
Ông Đức Vịnh, cán bộ Bảo tàng Lịch sử Việt Nam giới thiệu về tấm bia. Ảnh: HP. |
Thông qua tấm bia, có thể thấy rõ những mảng tối của xã hội một thời và sự trăn trở của những nhà lãnh đạo thuở ấy với việc chống lại tệ sách nhiễu của một bộ phận công quyền.
Phản ánh tệ hạch sách
Trong khuôn viên của Bảo tàng Lịch sử Việt Nam có một tấm bia khá đặc biệt, được trưng bày khu vực ngoài trời. Ông Lê Đức Vịnh – cán bộ phòng quản lý Trưng bày ngoài trời và không gian tưởng niệm – Bảo tàng Lịch sử Việt Nam cho biết tấm bia này có tên “ Thân cấm khử tệ” đã được Bảo tàng sưu tầm và tiếp nhận lại trên địa bàn Hà Nội. Bia được làm bằng đá, khắc chữ Hán. Các cứ liệu ghi trên văn bia cho thấy bia được làm vào thời vua Tự Đức. Cụ thể, bia do “Hoàng Tổng đốc Hà Ninh” và “Hoàng tuần phủ Hà Nội” ban hành, ghi chi tiết thời gian ra đời là “Tự Đức năm thứ 34 (1881) tháng tư, ngày 12”. Theo sử sách, vào thời điểm nói trên, Tổng đốc Hà Ninh (Hà Nội và Ninh Bình) là tướng Hoàng Diệu và Tuần phủ Hà Nội lúc bấy giờ là ông Hoàng Hữu Xứng. Điều này trùng hợp với cứ liệu được lưu lại trên tấm bia đá.
Ngoài ra, ông Lê Đức Vịnh còn cho biết thêm, nội dung văn bia cho thấy, hai vị Tổng đốc và Tuần phủ nói trên đã ra một tờ sức (một dạng văn bản) về việc cấm sách nhiễu nhân dân. Tờ sức này sau đó được Tổng đốc Hà Ninh và Tuần phủ Hà Nội cho triển khai khắc bia để ở những nơi đông người qua lại.
Tấm bia ghi rõ các ví dụ về tật sách nhiễu nhân dân của các đinh phu trong việc tang ma, “Nghiêm sức về việc sau. Căn cứ vào các hội phố (nhà dân ở phố), thân sĩ (tầng lớp thượng lưu trong xã hội) trong hạt bẩm báo thì hạt ấy nguyên là dân tứ chiếng ở lẫn lộn, không có hương ước. Lý lịch các thôn phường thảng hoặc có dung dưỡng bọn không chỗ nương tựa, cho ứng trực canh điếm. Không chỉ bất lực trong tuần phòng mà nhà dân có việc tang ma, tất cả bọn đến chiếm cứ địa phương, vòi vĩnh tang gia, chẳng kể xa gần, nhiều ít, cố ý đòi giá, không theo phép tắc, cản trở người ta (tức như năm Tự Đức thứ 32 (1879), có người ở phố Hàng Bạc là Lã Khắc Tế, nhà nghèo, con mồ côi 6 tuổi ốm chết, cho nên thuê 4 người khiêng áo quan mà điếm phu sở tại bắt thuê 8 người, vòi tiền 24 quan mới nhận làm. Lần ấy hàng xóm gần gũi bất đắc dĩ phải quyên góp đủ số tiền ấy để chúng làm”...
 |
|
Nội dung tấm bia được giới thiệu sơ lược. |
Bảo vệ dân nghèo, răn đe quan lại
|
Không thấy những tấm bia tương tự ở triều đại khác
“Tấm bia này vừa cho thấy sự rối ren của xã hội vào thời điểm đó nhưng cũng thể hiện sự nghiêm minh của 2 vị Tổng đốc Hà Ninh và Tuần phủ Hà Nội. Qua nội dung tấm bia, ta cũng có thể nhìn nhận thêm được về nhân cách của hai con người ấy. Ngoài 2 tấm bia có nội dung cấm nhũng nhiễu dân nói trên thì đến giờ vẫn chưa phát hiện được tấm bia nào có nội dung tương tự ở các triều đại khác”. Ông Lê Đức Vịnh Cán bộ Bảo tàng Lịch sử Việt Nam |
Ngoài ra, chuyển cho các viên chức đó khuyên góp khắc một tấm bia đá dựng trước nha môn ấy hoặc quay mặt ra ngoài quan lộ để mọi người qua lại đều biết các lời bẩm báo về việc làm. Vả theo lời bẩm báo thì bọn lý dịch ở hạt ấy, bình nhật không phải không thông đồng với nhau, dung túng bọn phu điếm và không nghiêm cấm bọn được nuôi dưỡng cứu giúp dẫn đến thói quen tệ hại quá mức, cần phải nghiêm cấm. Sức cho theo như các khoản trong tờ bẩm, lập tức niêm yết, lệnh cho các phố và tổng lý trong hạt trừng trị bọn phu điếm và bọn dưỡng tế. Từ nay về sau tất cả cứ chiếu theo như thế mà làm, không được sách nhiễu như đã có lệnh nghiêm cấm. Nếu ở nơi nào vẫn còn tình cảnh tệ hại như vậy, phát giác ra thì phải trừ bỏ kẻ phạm tội ấy cũng như trị nặng người trong làng, tổng. Ngoài ra, nếu như huyện, nha cũng khó nói cái tệ hại liên quan tới việc vì dân bỏ điều xấu, cẩn thận chớ cản trở viết giấy hay sơ suất gác lại. Như thế có thể lại truyền sức cho chức cai quản và thân sĩ biết, giải quyết hết sức cho nghiêm theo lời sức”.
Trong tấm bia cũng đề nội dung trong bia được triển khai trên địa bàn 2 huyện Thọ Xương và Vĩnh Thuận thời bấy giờ.
Theo ông Lê Đức Vịnh, điều kỳ lạ là các nhà nghiên cứu cũng đã phát hiện ra 1 tấm bia khác được coi là “song sinh” với tấm bia kể trên. Tấm bia thứ 2 có kích cỡ, hoa văn trang trí và nội dung giống y hệt với tấm “Thân cấm khử tệ” chính là tấm bia được gắn ở cửa Ô Quan Chưởng. Thời bấy giờ, Ô Quan Chưởng chính là một cửa ngõ quan trọng của Hoàng thành và có lượng người qua lại đông đúc.
Trao đổi với PV Báo GĐ&XH, vị cán bộ Bảo tàng Lịch sử cũng tỏ rõ sự tiếc nuối vì cho đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm thấy tờ sức ban đầu (nội dung khắc trên bia) do hai vị quan nói trên ban hành.
Hoàng Phương
Bình luận
Ý kiến của bạn
Diễn viên Quốc Tuấn '12A và 4H' gác sự nghiệp đỉnh cao để lo cho con trai, khi về hưu sống kín tiếng dù đã tái xuất điện ảnh
Giải trí - 2 giờ trướcGĐXH - Diễn viên Quốc Tuấn từ khi về hưu đã tái xuất ở một số bộ phim điện ảnh, cuộc sống hiện tại kín tiếng và dành nhiều thời gian để đồng hành cùng con trai mắc bệnh hiếm gặp.
Sự cố gây tiếc nuối của Kiều Duy với trang phục dân tộc tại Miss International 2025
Giải trí - 5 giờ trướcGĐXH - Trang phục dân tộc của Kiều Duy tại Miss International 2025 gặp sự cố. Không chỉ thế, phần thi này cũng không được phát sóng trực tiếp khiến fan tiếc nuối.
'Tiểu tam' Linh bỏ đi xa, muốn xin lỗi con trai Mỹ Anh
Xem - nghe - đọc - 6 giờ trướcGĐXH - Trong tập 43 "Gió ngang khoảng trời xanh", Linh cảm ơn Mỹ Anh vì đã lắng nghe, cô cũng dự định chuyển vào miền Nam sinh sống.
GS.NGND Trần Thu Hà, vợ GS.NSND Trung Kiên xúc động trong đêm nhạc 'Lời ca còn mãi'
Xem - nghe - đọc - 7 giờ trướcGĐXH - Nhân dịp 20/11, ngày Nhà giáo Việt Nam, để tri ân, tôn vinh cố GS.NSND Trung Kiên - cây đại thụ của nền thanh nhạc Việt Nam, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam đã tổ chức đêm nhạc "Lời ca còn mãi". Trong đêm nhạc, GS.NGND Trần Thu Hà, vợ GS.NSND Trung Kiên đã nghẹn ngào xúc động
Tập đoàn Trinh Tam bị đột nhập, Triển muốn lên chức bất chấp lời khuyên của Phó bí thư tỉnh Sách
Xem - nghe - đọc - 7 giờ trướcGĐXH - Trong tập 12 "Lằn ranh", ông Sách nói bây giờ Triển nên lùi lại khi cuộc đua chiếc ghế Giám đốc Sở tài chính đang nóng ở thời điểm nhạy cảm.
'Truy tìm Long Diên Hương' - phim có Doãn Quốc Đam thống trị doanh thu phòng vé
Xem - nghe - đọc - 8 giờ trướcGĐXH - Bộ phim "Truy tìm Long Diên Hương" tiếp tục áp đảo doanh thu phòng vé trong hai ngày cuối tuần qua.
Vừa làm đám cưới, nữ chính 'Cha tôi, người ở lại' đã có nhà đẹp khiến khán giả ngưỡng mộ
Giải trí - 8 giờ trướcGĐXH - Ngọc Huyền - nữ chính "Cha tôi, người ở lại" sau hôn lễ trang trọng lại khiến khán giả bất ngờ khi để lộ tin vui. Đó là cô và chồng đã tích cóp và xây được căn biệt thự siêu đẹp.
Nước mắt và nụ cười của NSND, NSƯT làm thầy các nghệ sĩ đình đám nhất Việt Nam
Câu chuyện văn hóa - 11 giờ trướcNhân Ngày Nhà giáo Việt Nam - 20/11 sắp đến, NSND Hồng Vân và NSƯT Minh Nhí - hai bậc thầy từng đào tạo hàng trăm học trò - chia sẻ điều khiến họ không thôi trăn trở trong nghề "đưa đò".
Top 5 diễn viên mặt mộc đẹp nhất màn ảnh Việt là ai?
Giải trí - 22 giờ trướcMidu, Ngọc Trinh, Ninh Dương Lan Ngọc, Thúy Ngân, Phương Anh Đào ai là diễn viên có mặt mộc đẹp nhất màn ảnh Việt?
Thư Kỳ: 'Tôi mong có con nhưng chưa thể'
Thế giới showbiz - 22 giờ trướcTham gia chương trình trò chuyện cùng MC Trịnh Du Linh, diễn viên Thư Kỳ nói mong mỏi có con nhưng điều đó không hề dễ dàng.
Nhạc sĩ Quốc Trung nhắc về hôn nhân cũ, diva Thanh Lam bật cười khúc khích
Xem - nghe - đọcTại sự kiện "Living Heritage – Di sản cho tương lai", tương tác thú vị giữa nhạc sĩ Quốc Trung và diva, NSND Thanh Lam khiến các khách mời hào hứng.
