Hóa giải bài toán văn hóa học đường

Liên tục nhiều sự việc được thông tin về cách ứng xử lệch chuẩn giữa thầy và trò đang khiến dư luận bức xúc. Hơn bao giờ hết, cộng đồng lại thấy cần kíp đến bộ quy tắc ứng xử trong trường học để định hướng đúng cho mối quan hệ nhà trường - học sinh - gia đình. Bộ GD&ĐT cũng đã xây dựng Đề án “Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học” giai đoạn 2018-2025 trình Chính phủ để lấy ý kiến rộng khắp nhằm lấy lại quy chuẩn văn hóa trong trường học. Tính cấp thiết của Đề án này thể hiện ở một số ứng xử không đẹp trong môi trường giáo dục thời gian qua.

Theo kết quả khảo sát gần đây của Bộ GD&ĐT dành cho học sinh phổ thông và sinh viên các trường đại học, có 8,6% học sinh và 20,3% sinh viên tự nhận mình thường xuyên nói tục, chửi bậy. Một số học sinh, sinh viên có hành vi vô lễ với thầy cô giáo, bạo lực với bạn học, thờ ơ, vô cảm với cộng đồng. Những con số biết nói ấy khiến cả xã hội phải giật mình. Bởi ai cũng có con, cháu hàng ngày phải tiếp xúc với môi trường ấy, sống và giao lưu tới ít nhất là 8 giờ đồng hồ mỗi ngày. Vì thế mà khi phát hiện nảy sinh cái xấu, ai cũng đau đáu, đau lòng và trăn trở.

Dẫu biết rằng những ứng xử không đẹp đó chỉ là một bộ phận rất nhỏ, là “con sâu làm rầu nồi canh” trong môi trường cao quý. Nhưng sự nhạy cảm và cách nhìn khắt khe cho môi trường đặc biệt này khiến những hành vi lệch chuẩn ấy bị cả xã hội lên án, trở thành tâm điểm chú ý của dư luận.

Mới đây nhất, vụ một hiệu trưởng dâm ô với 16 học sinh nam bị truy tố bắt giam khiến cả thầy, trò và dư luận bất bình. Rồi các vụ việc trước đó được thông tin rộng rãi như cô bắt trò uống nước giẻ lau bảng, liếm ghế; học trò lên mạng xã hội nói xấu cô giáo; mối quan hệ giữa giáo viên và phụ huynh đôi lúc không còn giữ được sự kính lễ...

Tất cả điều đó là cách ứng xử đáng buồn, là khoảng trống khó lấp trong môi trường sư phạm - môi trường vốn được nhìn nhận là rất nhân văn và thân thiện. Chỉ là một bộ phận nhỏ thôi nhưng trong môi trường đặc biệt này cái xấu phát sinh đã làm cho nhiều cái đẹp dễ bị lu mờ.

Hóa giải triệt để những con sâu trong ngành là bài toán hóc búa với ngành giáo dục. Bởi giải quyết được việc này không chỉ là xử lý cá nhân vi phạm mà làm sao để ngăn nó hình thành, xây dựng được giá trị cốt lõi trong văn hóa ứng xử: Trách nhiệm, nhân ái, tôn trọng, hợp tác, trung thực ở từng cấp học, trình độ đào tạo.

Muốn làm được việc này trước hết với những người làm việc trong môi trường sư phạm phải liên tục được bồi dưỡng, trau dồi tư tưởng, đạo đức để nâng cao phẩm chất, năng lực ứng xử. Lấp đầy những kỹ năng sống xử lý tình huống trước những tác động “tiêu cực”. Cùng với nhà trường, trong mỗi gia đình ông bà cha mẹ phải làm gương trong cách ứng xử mẫu mực hằng ngày. Nhà trường và gia đình cùng song hành hoàn thiện lối ứng xử văn hóa để cái xấu không có cơ hội làm lu mờ cái đẹp.

Mai Hạnh