Hà Nội
23°C / 22-25°C

Thăm nhà "đệ nhất xạo" miền Tây

Thứ ba, 10:58 25/06/2013 | Xã hội

GiadinhNet - Cách đây xấp xỉ nửa thế kỷ, miệt xứ Cà Mau từng xuất hiện dạng truyện phiếm mang tên Truyện cười Bác Ba Phi. Những câu chuyện gắn liền với đời sống hàng ngày ấy được sáng tạo qua góc nhìn của những con người miệt sông nước trở nên hài hước, có sức thu hút đến lạ.

Thăm nhà "đệ nhất xạo" miền Tây 1

Tác giả bên mộ bác Ba Phi. Ảnh L.T

 
Ít ai biết, tác giả của thể loại truyện đặc trưng này lại là một người hiện hữu trong đời thực, đó là Bác Ba Phi. Xuôi về miệt thứ Cà Mau, anh nông dân nghèo Ba Phi vào làm thằng ở cho một gia đình đại điền giàu có nhất vùng tên là Hương quản Tế. Ba Phi có sức vóc hơn người, tháo vát việc nhà, lại hay sáng tạo những câu chuyện phiếm khiến lão đại điền rất ưng lòng lựa chọn làm rể tương lai. Tuy nhiên, một điều kiện thử thách được đặt ra, nếu 3 năm làm thằng ở khiến gia chủ hài lòng thì Ba Phi mới được lấy con gái ông ta và ngược lại. Sau ba mùa nước đục đất Mũi, chàng trai nghèo vượt qua thử thách khó khăn này và se duyên cùng con gái của lão đại điền giàu có nhất vùng.
 
Thăm nhà "đệ nhất xạo" miền Tây

Từ trung tâm TP. Cà Mau (tỉnh Cà Mau) xuôi về cuối đất Mũi, chuyến xe chúng tôi xuyên màn mưa như trút của buổi giao mùa. Lần về thăm quê nhân vật được mệnh danh là "người nói xạo giỏi nhất miền Tây" này khiến chúng tôi không khỏi bồi hồi. Có lẽ, không đi, không đến thì nhiều người vẫn lầm tưởng Ba Phi là nhân vật hư cấu và truyện cười bác Ba Phi là khái niệm dùng để chỉ những câu chuyện… cười "trên trời dưới đất", chứ ít ai biết tất cả đều có thực. Đó là con người, mà cuộc đời thăng trầm của ông đã in vào từng thớ đất, địa danh của vùng miệt xứ sông Đốc, và trở thành hình tượng đẹp đại diện cho người nông dân Nam Bộ hiền hòa.

Qua sông Ông Đốc, chúng tôi đến ấp Đường Ranh (xã Khánh Hải, huyện Trần Văn Thời), xưa là xứ sở "ngự trị" của bác Ba Phi. Đây, kênh Ba Phi nhánh sông gắn liền với con người hài hước giờ đã được người dân đặt thành tên, qua bao vật đổi sao dời vẫn giữ được màu xanh nguyên thủy. Ghì cánh quạt máy anh võ lái (lái xuồng) dẫn đường chỉ lên hai bên bờ kênh trải dài hàng cây số rồi cất tiếng sang sảng: "Vùng này xưa chỉ có gia đình bác Ba Phi ở, đất hai bên bờ kênh cũng do ông tự khai phá đấy. Khi dân di cư đến đông hơn, bác Ba Phi đã chia cắt, phân phát và cùng dân làng chan hòa sống". Cuộc đời, tính cách của Ba Phi được người dân nơi đây thuộc nằm lòng. Ai cũng bảo Ba Phi sống khẳng khái, mộc mạc với chiếc khăn rằn chít đầu, áo bà ba, đi chân đất quanh năm ruộng đồng, lúc mất đi cũng để lại mái nhà lá, tài sản duy nhất là những thửa đất thấm đượm sức cần lao. "Thế chẳng phải dân gian vẫn kể bác Ba Phi không phải là đại điền chủ sao?", tôi hoài nghi. Anh võ lái cười xòa: "Mèng ơi, ngoài đất đai ổng có gì đâu, đất rộng được là nhờ ổng khai hoang. Mà vỡ đất xong rồi, người nghèo đến ông lại cắt cho chứ địa chủ nỗi gì".

Xuồng cập mé kênh, những rặng dừa hiện ra, bên dưới lác đác những căn nhà nhỏ mái tôn vách lá dừa nom khiêm tốn. Nhà của bác Ba Phi đâu? Một người phụ nữ tóc pha sương, dáng khắc khổ ló dạng từ gian nhà lụp xụp mời khách vào uống nước. Qua giới thiệu, chúng tôi mới bết, chị là Nguyễn Thị Dung (58 tuổi), cháu đích tôn của bác Ba Phi. Bà Dung không lấy chồng, sống cô độc trong căn nhà vắng, quanh năm ruộng đồng và bán nước cho khách tha phương ngưỡng mộ bác Ba Phi tìm tới. "Xưa nhà bác Ba Phi kia, bị hỏng hồi nào tui không nhớ nữa, nhưng chắc chắn nền nhà là đó", bà Dung chỉ ra đám đất có mọc um nói. Còn những gì thuộc về Ba Phi lúc sinh thời, bà Dung bảo, tất cả không còn gì ngoài một số cây dừa ông trồng còn sót lại.

Bà Dung dẫn chúng tôi ra thăm nơi an nghỉ của bác Ba Phi, ba ngôi mộ trát vôi trắng nằm trên ụ đất giữa vùng ruộng mênh mông. Mộ Ba Phi nằm giữa, hai bên là mộ bà vợ đầu và vợ thứ ba. Sinh thời Ba Phi có ba vợ, người đầu không có con, người thứ hai sinh cho ông một người con thì đi biệt xứ, người thứ ba cũng chết trước ông. Theo như những gì con cháu ghi trên bia mộ, thì bác Ba Phi có tên cúng cơm là Nguyễn Long Phi (1884-1964), nguyên gốc Đồng Tháp Mười. Ông là con thứ hai trong một gia đình sáu anh em làm nông (tên cha mẹ đặt là Hai Phi khi lấy vợ gọi theo thứ bậc nhà vợ là Ba Phi), điểm nổi trội là dòng họ Ba Phi ai cũng quắc thước, sức khỏe hơn người. Năm 15 tuổi, cha lâm bệnh qua đời, Ba Phi phải gánh vác mọi việc. Lúc 17 tuổi, ông trở thành chàng trai cường tráng, mỗi ngày phát xong một công rưỡi đất cỏ (khoảng 2000m2), trong khi bạn bè cùng trang lứa khỏe mạnh cũng chỉ phát nổi một công.
 
"Thằng ở" thành trụ cột nhà lão đại điền
 
Thời trai trẻ, Ba Phi nổi tiếng cao lớn nên bọn quan lại trong vùng tâu với quan trên về bắt Ba Phi đi lính Lê dương (quân lục quân tinh nhuệ tuyển từ thuộc địa) cho Pháp. Ông Mười xác nhận câu chuyện này với chúng tôi: "Chúng đưa ông sang một hòn đảo nhỏ là thuộc địa bên Pháp rồi cho huấn luyện bắn súng, đâm lê... nhưng do ông nội tôi có khiếu ăn nói giỏi nên thuyết phục được, cuối cùng chúng tha cho về. Trở lại Việt Nam một thời gian, bọn Pháp lại bắt Ba Phi lần nữa. Nhưng sau 4 năm, thì Ba Phi cùng hai lính Lê dương trốn về Xiêm, sau đó về Việt Nam nhưng không quay lại quê nhà nữa. Để tránh bị phát hiện, Ba Phi xuôi thuyền từ Đồng Tháp Mười theo hướng Cà Mau, đến vùng Cái Rắn (huyện Cái Nước), sau đó tiếp tục chạy sâu vào đến một cánh rừng ngập nước thì dừng lại, đó là vùng đất viền rừng U Minh ngày nay. Tại đây, Ba Phi làm mướn và quen thân với một tù Côn Đảo vượt ngục tên là Sáu Lớn rồi kết thân với Tư Ứng con trai hương quản Trần Văn Tế (hương quản Tế).
 
Thăm nhà "đệ nhất xạo" miền Tây 2

Di ảnh bác Ba Phi (họa lại từ người em thứ 6). Ảnh L.T


Hương quản Tế nổi tiếng nhất vùng với những thửa đất cò bay thẳng cánh nhưng nghẹt nỗi neo người, không ai chịu khai phá hoang cỏ. Đặc biệt, nhà Hương quản có cô con gái đến tuổi cập kê, bao nhiêu người mang sính lễ đến xin cưới nhưng đều bị ông lắc đầu. Tại đây, Ba Phi xin vào làm công cho nhà đại điền này thì được nhận ngay. Từ ngày có Ba Phi, mọi công việc lớn nhỏ, trong nhà hay ngoài ruộng đều được cấp soát. Ba Phi giỏi đặt cá, bắt ba ba… mỗi lần ra đồng lúc về đằng nào cũng tay xách nách mang đủ thứ sản vật. Đặc biệt, mỗi lần nhìn "thằng ở" Ba Phi với chiếc khăn rằn quấn đầu, ngực trần vạm vỡ cặm cụi cuốc đất ngoài ruộng, Hương quản Tế lại gật đầu cười ưng thuận. Tất nhiên, cô con gái rượu thì lão đại điền đang nhắm gả cho "thằng ở" siêng năng thật thà này.

Rồi mội ngày nọ, lão đại điền này gọi Ba Phi đến bảo sẽ gả con gái cho. Tuy nhiên, lão ra một điều kiện nữa là trong 3 năm Ba Phi phải làm lão hài lòng thì mới được lấy con ông ta, nếu không thì ngược lại. Cũng trong ba năm, Ba Phi tuyệt đối không được thấy mặt "vợ tương lai", Ba Phi gật đầu đồng ý. Để có được vợ, Ba Phi miệt mài làm việc, trong 3 năm thử thách, ông đã vỡ hàng ngàn công đất hoang đưa vào trồng lúa, nuôi cá, trồng dừa, cau… biến vùng đất sình lầy đầy rắn rết thành nơi chộn rộn tiếng người. Rồi ngày mong ước đã đến, lão Hương quản khoái chí gật đầu trao con gái cho Ba Phi, giao hàng ngàn công đất cho Ba Phi quản. Kết thúc thân phận "thằng ở", Ba Phi trở thành trụ cột của nhà Hương quản Tế với bao sự ngưỡng mộ và kính nể của người dân trong vùng.
(Kỳ 2: Trận đánh của bác Ba Phi chống lại chúa đất và tiếng thét làm hổ dữ phải khiếp vía).
 
Hàn Phong - Vân Anh
tranmenthuctap
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Quyết liệt triệt phá hàng giả, thực phẩm bẩn để bảo vệ người tiêu dùng

Quyết liệt triệt phá hàng giả, thực phẩm bẩn để bảo vệ người tiêu dùng

Xã hội - 9 phút trước

GĐXH - Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, Công an tỉnh Nghệ An đã phát hiện, xử lý gần 900 vụ vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng cấm, thực phẩm bẩn, gian lận thương mại, thu giữ tang vật trị giá khoảng 18 tỷ đồng.

Lào Cai: Triệt phá đường dây vận chuyển 235 kg bạc tinh khiết qua biên giới

Lào Cai: Triệt phá đường dây vận chuyển 235 kg bạc tinh khiết qua biên giới

Pháp luật - 52 phút trước

Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai vừa triệt phá đường dây vận chuyển trái phép 235 kg bạc tinh khiết từ Trung Quốc, bắt giữ 1 người Trung Quốc, triệu tập 5 người Việt.

Chênh lệch 15,5 điểm, hiệu trưởng trường tuyển 3 môn 10 điểm nói: 'Không bất ngờ'

Chênh lệch 15,5 điểm, hiệu trưởng trường tuyển 3 môn 10 điểm nói: 'Không bất ngờ'

Giáo dục - 2 giờ trước

Trường THPT có điểm chuẩn tuyển sinh lớp 10 cao nhất của Hà Nội năm nay là 25,5, chênh lệch tới 15,5 điểm so với trường có điểm chuẩn thấp nhất (10 điểm), đặt ra vấn đề chất lượng giáo dục ở nội đô và vùng ven đang có quá nhiều khác biệt.

Năm 2025, học sinh sẽ không được lái xe máy dưới 50cc khi chưa thực hiện quy định này

Năm 2025, học sinh sẽ không được lái xe máy dưới 50cc khi chưa thực hiện quy định này

Giáo dục - 3 giờ trước

GĐXH - Theo quy định của pháp luật, học sinh không được lái xe máy dưới 50cc khi chưa đủ tuổi. Vậy từ bao nhiêu tuổi học sinh được sử dụng loại xe này?

Cháy chung cư Độc Lập, 8 người chết: Chập điện từ máy sấy, tủ lạnh gây hỏa hoạn

Cháy chung cư Độc Lập, 8 người chết: Chập điện từ máy sấy, tủ lạnh gây hỏa hoạn

Thời sự - 3 giờ trước

Nguyên nhân ban đầu vụ cháy khiến 8 người thiệt mạng ở chung cư Độc Lập được xác định do chập điện dẫn ra máy sấy quần áo và tủ lạnh để ở khu vực bị che chắn.

Miền Bắc bao giờ kết thúc hai đợt mưa lớn?

Miền Bắc bao giờ kết thúc hai đợt mưa lớn?

Thời sự - 3 giờ trước

GĐXH - Theo dự báo thời tiết, nhiều nơi ở Bắc Bộ có mưa to, có nơi mưa rất to. Nguy cơ gây ra ngập úng, sạt lở đất và lũ quét. Dự báo đến ngày 13/7, mưa lớn giảm dần.

Tin sáng 11/7: Miền Bắc bước vào 2 đợt mưa lớn dồn dập; triệu tập nhiều chủ tài khoản Facebook tung tin sai sự thật về 'số điện tăng bất thường'

Tin sáng 11/7: Miền Bắc bước vào 2 đợt mưa lớn dồn dập; triệu tập nhiều chủ tài khoản Facebook tung tin sai sự thật về 'số điện tăng bất thường'

Xã hội - 3 giờ trước

GĐXH - Từ chiều tối ngày 10/7 đến ngày 12/7, khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa có mưa vừa, mưa to và dông, cục bộ có nơi mưa rất to; Cơ quan chức năng đã triệu tập nhiều chủ tài khoản Facebook đăng tải thông tin tiêu cực, sai sự thật về hóa đơn tiền điện tháng 6/2025 tăng cao đột biến.

Càng về cuối tháng 6 âm lịch 2025, con giáp tuổi Ngọ càng đón nhận nhiều tin vui

Càng về cuối tháng 6 âm lịch 2025, con giáp tuổi Ngọ càng đón nhận nhiều tin vui

Đời sống - 14 giờ trước

GĐXH – Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cho biết, tháng 6 âm lịch 2025 là một tháng đầy hứa hẹn và nhiều điểm sáng cho người tuổi Ngọ. Càng về cuối tháng, con giáp này càng đón nhận tin vui.

2 giáo viên ở Hà Nội bị đình chỉ công tác để điều tra vì nghi bạo hành dã man bé gái 4 tuổi

2 giáo viên ở Hà Nội bị đình chỉ công tác để điều tra vì nghi bạo hành dã man bé gái 4 tuổi

Giáo dục - 15 giờ trước

GĐXH - Ban giám hiệu Trường Mầm non Gia Thụy (phường Bồ Đề, TP Hà Nội) đã tạm đình chỉ công tác đối với 2 giáo viên của trường để xác minh, điều tra hành vi bạo hành bé gái 4 tuổi trong lớp học.

Tin mới nhất về đợt mưa lớn sắp trút xuống miền Bắc, nơi nào mưa to nhất hôm nay?

Tin mới nhất về đợt mưa lớn sắp trút xuống miền Bắc, nơi nào mưa to nhất hôm nay?

Thời sự - 17 giờ trước

GĐXH - Theo dự báo thời tiết, từ đêm nay, vùng mưa mở rộng ra toàn miền Bắc, tổng lượng mưa có nơi lên tới trên 300mm.

Top