Ứng xử không theo quy tắc sẽ bị phạt

Người Hà Nội sẽ phải tuân thủ theo bộ quy tắc ứng xử chung. Ảnh: Việt Nguyễn

Một bộ phận “lệch chuẩn”

Thông tin việc TP Hà Nội đang xây dựng hệ thống quy tắc ứng xử trong cơ quan, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư, nơi công cộng (Sở VH, TT&DL Hà Nội chủ trì) đang thu hút sự chú ý của nhiều học giả và người dân Thủ đô (đối tượng được đề án liệt vào dạng “thụ hưởng”).

Theo TS Lê Thị Bích Hồng (Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa-Văn nghệ, Ban Tuyên giáo Trung ương), lối cư xử nhã nhặn, thanh lịch của người Hà Nội đang mất dần, thay vào đó là lối nói xô bồ, tục tĩu, huỵch toẹt, thiếu văn hóa, kiểu ăn nói “lệch chuẩn”, nhất là ở giới trẻ. Nhiều fan cuồng ồn ào, la hét, quỳ mọp trước thần tượng nhưng lại kiệm lời nói “cám ơn” và “xin lỗi”. Từ dẫn chứng trên, TS Bích Hồng cho rằng việc xây dựng Bộ quy tắc ứng xử là cần thiết, nhất là trong bối cảnh khi mà văn minh, thanh lịch của người Tràng An đang thực sự “có vấn đề”.

Tuy nhiên TS Bích Hồng cho biết, Bộ quy tắc ứng xử là cẩm nang hướng dẫn nền tảng văn hóa cho người Hà Nội hiện nay nhưng nó không phải là tất cả, nếu không giải quyết tận gốc vấn đề là từ nhận thức, ý thức của người Thủ đô.

Vụ trưởng, Trưởng ban Tuyên truyền lý luận – Báo Nhân dân, ông Nguyễn Hòa cho rằng, hệ thống quy tắc ứng xử mà Hà Nội đang xây dựng và hướng tới, cần bắt đầu từ gia đình, từ mỗi người lớn và cần tiến hành một cách bền bỉ. Theo ông Nguyễn Hòa, cần thừa nhận đã có một thời đoạn chúng ta tổ chức, quản lý văn hóa Hà Nội bằng tinh thần duy ý chí, chủ quan hơn là xuất phát từ khảo sát, tìm hiểu, lý giải một cách khoa học về quá trình hình thành, những biến đổi, sự chuyển dịch, xu hướng vận động phát triển của văn hóa Hà Nội, qua đó triển khai các kế hoạch tác động tới sự phát triển của nó. Đó là một trong các căn nguyên làm cho việc “rạch quần ống tuýp”, “cắt trụi tóc dài” vẫn còn đeo bám ký ức của nhiều người Hà Nội tới tận hôm nay.

Khoa Quốc tế “chắp bút”

Lộ trình xây dựng Bộ quy tắc Năm 2012 khởi động đề án. Năm 2013 nghiên cứu thực trạng ứng xử người Hà Nội. Năm 2014 xây dựng và tổ chức hội thảo để hoàn thiện Bộ khung các quy tắc ứng xử. Cũng trong năm 2014 sẽ tiến hành thí điểm trên 1, 2 nhóm đối tượng. Năm 2015 triển khai trên diện rộng. Năm 2016 đánh giá, rút kinh nghiệm, cập nhật bổ sung.

Là một trong những người “chắp bút” xây dựng Bộ quy tắc ứng xử, TS Mai Anh (Phó Chủ nhiệm Bộ môn Khoa học xã hội nhân văn và Kinh tế-Giám đốc Trung tâm Đào tạo ngắn hạn và Tư vấn ISCSC thuộc Khoa Quốc tế, ĐH Quốc gia Hà Nội) cho biết, hiện nhóm thực hiện dự án đang khẩn trương hoàn thành việc chuẩn bị tổ chức điều tra về thực trạng văn hóa ứng xử của người Hà Nội.

Việc điều tra sẽ được tiến hành với 6 nhóm độc lập (gồm các chuyên gia văn hóa, nhà Hà Nội học, chuyên gia tư vấn, nghiên cứu thị trường, chuyên gia phân tích, đánh giá…). Tương ứng với 6 đối tượng nghiên cứu (khu vực dân cư; trường học, doanh nghiệp, khu vực công cộng, bệnh viện, cơ quan hành chính). Các nhóm sẽ thực hiện điều tra tại 10 địa điểm tại 10 quận, huyện với 6.000 mẫu điều tra giấy, phỏng vấn sâu 200 người dân, lấy ý kiến chuyên gia và các tổ chức (62 mẫu).

Theo TS Mai Anh, đây là lần đầu tiên có một cuộc khảo sát diện rộng về thực trạng ứng xử của người Hà Nội, văn hóa Hà Nội. Kết quả điều tra thực trạng ứng xử của người Hà Nội, văn hóa ứng xử của người Việt Nam, sự so sánh phân tích qua nghiên cứu các hệ thống quy tắc ứng xử đang được triển khai tại một số nước phát triển (dự kiến Pháp, Nhật, Hàn Quốc và Singapore) là những căn cứ cơ bản để xây dựng Bộ quy tắc ứng xử cho người Hà Nội.

Nội dung của quy tắc ứng xử được xây dựng trên nguyên tắc: Các chuẩn mực/quy tắc ứng xử cần ngắn gọn, dễ hiểu, đầy đủ và đúng quy định pháp luật; Các chuẩn mực phù hợp với đặc điểm văn hóa, thuần phong mỹ tục Việt Nam và phù hợp với các chuẩn mực đạo đức trên thế giới được thừa nhận tại Việt Nam; Các chuẩn mực tối thiểu cần tuân thủ bởi đối tượng được điều chỉnh.