Chuyện về những 'báu vật' của ngôi làng cổ tại Quảng Bình
GĐXH - Hậu thế của làng Phù Kinh (tỉnh Quảng Bình) vẫn truyền đời lưu giữ những đạo sắc phong vua ban cho làng. Trải qua thăng trầm của thời gian, những "báu vật" ấy có nhiều hư hại, cần có phương án bảo quản, phục chế phù hợp.
Những đạo sắc phong vua ban
Làng Phù Kinh, xã Phù Hóa, huyện Quảng Trạch (Quảng Bình) là ngôi làng cổ nằm bên bờ sông Gianh, xưa kia gọi là dòng Linh Giang. Ông Trần Đình Quyết, một bậc cao niên có am hiểu tường tận về ngôi làng cổ Phù Kinh nói rằng, không thể xác định cụ thể thời điểm các bậc tiền nhân lập làng. Nhưng từ thông tin của gia phả một số dòng họ có thể khẳng định Phù Kinh có hơn 500 năm tuổi đời.

Xã Phù Hóa nằm bên dòng sông Gianh với cảnh sắc hữu tình.
Dân làng Phù Kinh luôn tự hào về những vết tích văn hóa, lịch sử đậm nét của quê hương mình. Nơi đây có nhiều điện, miếu thờ các bậc thần linh và tiền nhân khai khẩn lập làng, có công với đất nước từ hàng trăm năm nay. Làng cổ này còn được biết là một trong những làng sở hữu nhiều sắc phong nhất tỉnh Quảng Bình.
Hậu thế của làng tự hào vì vẫn gìn giữ 18 đạo sắc phong 7 vị thần được dân làng suy tôn của các vị vua triều Nguyễn. Năm Đinh Hợi (1887), vua Đồng Khánh ban 2 sắc phong là Đại Càn Quốc gia Nam Hải và Đức vua Cao Các Mạc Sơn; năm Canh Dần (1892), vua Thành Thái ban sắc phong Minh Vương Tam Tòa; năm Kỷ Dậu (1909) và năm Quý Sửu (1913) vua Duy Tân ban 8 sắc phong gồm: Chưởng lâm Đại Thần, Tả phủ Hiền quận Công, Phù Sơn Hầu, Đức Thầy…

Miếu thờ Đức vua Cao Các Mạc Sơn - vị thần được Vua Nguyễn ban tặng nhiều sắc phong.
Năm Giáp Tý (1924), vua Khải Định ban liền 7 sắc phong cho các bậc tiên hiền làng Phù Kinh. Sắc phong của nhà vua chỉ rõ: "Sắc cho làng Phù Kinh, phủ Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình từ trước phụng thờ Thượng đẳng thần Cao Các Mạc Sơn nguyên tặng Hiệu linh Phu hựu Trạc dương Trác vĩ Dực bảo Trung hưng, giữ nước giúp dân đã từng linh ứng, lần lượt được ban cấp sắc phong chuẩn cho phụng thờ….".
Gìn giữ và phát huy giá trị của "báu vật"
Những đạo sắc phong quý ấy phải trải qua bao biến thiên của lịch sử, sự phá hủy của thời gian. Ông Nguyễn Bá Hoan, Phó Chủ tịch UBND xã Phù Hóa cho biết, những sắc phong quý xưa được cất giữ cẩn thận trong các ngôi đền, điện, miếu thờ hoặc nhà thờ họ.
Vùng đất ven sông này thường xuyên đón nhận những trận lũ, có những năm làng ngập trong biển nước. Nhưng dân làng vẫn quyết tìm cách bảo quản những đạo sắc phong. Rồi đến giai đoạn chiến tranh mặc cho mưa bom, bão đạn, vừa sản xuất, vừa đánh giặc, cả làng vẫn chuyền tay nhau giữ "báu vật".

Đạo sắc phong vua nhà Nguyễn ban cho làng Phù Kinh.
"Thời chống Pháp, dân làng đưa các đạo sắc phong về giấu trong nhà. Địch càn rát, dân làng phải cất nơi kín đáo, thậm chí chôn xuống đất. Không chỉ có quân giặc, những trận lụt lớn cũng khiến "báu vật" của làng có nguy cơ bị tàn phá. Khi đó người dân đưa các sắc phong lên núi làm lều lánh nạn, đợi nước rút mới đem về các ngôi đền cất giữ", ông Hoan cho biết.
Bậc cao niên trong làng vẫn nhớ như in và tự trách vì để những đạo sắc phong bị hư hại trong trận lụt lớn năm 1980. Khi đó, các sắc phong được cất trong chiếc hộp gỗ lớn tại miếu thờ. Nước lũ dâng cao, cả làng nháo nhác chạy lụt, chiếc hộp gỗ đựng sắc phong bị trôi theo dòng nước. May mắn có người chèo thuyền xuôi dòng tìm kiếm lại được chiếc hộp và giao cho chính quyền xã lưu giữ.
Qua những thăng trầm của thời gian, các sắc phong đều bị hư hại ở mức độ khác nhau, có những sắc phong bị hư hỏng đến 70%. Hiện tất cả 18 đạo sắc phong của làng Phù Kinh được bảo quản kỹ càng và đặt trang trọng tại Phòng Truyền thống của UBND xã Phù Hóa.

Qua những thăng trầm của thời gian, các sắc phong đều bị hư hại ở mức độ khác nhau.
Ông Nguyễn Văn Trung, Bí thư Đảng ủy xã Phù Hóa chia sẻ, những đạo sắc phong với tuổi đời gần 150 năm đã nhuốm màu thời gian nhưng từng dấu mực, ấn triện vẫn còn nguyên nét, từng trang giấy sắc phong còn giữ màu vàng nguyên bản. Tiếc là một số sắc phong không còn nguyên vẹn, bị rách nát, mốc bẩn.
"Mong muốn của địa phương là sắp tới, cơ quan chuyên môn sẽ có động thái phục hồi, tư vấn bảo quản hoặc tổ chức dịch thuật nhằm phục vụ công tác số hóa 18 sắc phong cho địa phương nhằm bảo tồn và lan tỏa nguồn di sản quý hiếm mà cha ông để lại cho hậu thế", ông Trung chia sẻ.
Sắc phong triều Nguyễn về cơ bản có 2 loại gồm thiên thần (thiên thần, thổ thần, sơn thần, thủy thần...) và nhân vật, được quy định theo hệ thống phẩm trật, đi kèm với các mỹ tự và chia theo 3 cấp độ khác nhau, gồm Thượng đẳng thần, Trung đẳng thần, Hạ đẳng thần.
Riêng ở làng Phù Kinh là hệ thống sắc phong thần là do các vị hoàng đế phong tặng và xếp hạng cho các vị thần được thờ cúng trong đình làng, miếu thờ. Đây là một loại hình tư liệu quý của làng xã, gắn liền với lịch sử và đời sống tâm linh của dân làng.

Tin sáng 24/4: Tin vui tới hơn 3,3 triệu người sẽ sớm nhận lương hưu, trợ cấp; bắt giữ nghi phạm gây ra vụ cướp ngân hàng tại Hà Nội
Đời sống - 19 phút trướcGĐXH - Theo BHXH Việt Nam, hơn 3,3 triệu người sẽ nhận được lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng từ ngày 25/4 đến 28/4, sớm hơn so với thường lệ.

Làm sổ đỏ online 2025 diễn ra nhanh gọn, tiết kiệm thời gian, được trả tại nhà khi thực hiện 5 bước này
Đời sống - 19 phút trướcGĐXH - Làm sổ đỏ online mang lại khá nhiều tiện ích cho người dân. Để thủ tục diễn ra nhanh gọn, thuận lợi người dân cần thực hiện những quy trình gì?

Hai đợt gió mùa Đông Bắc liên tiếp tràn về, miền Bắc có mưa rét kéo dài?
Thời sự - 20 phút trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết, 2 đợt không khí lạnh yếu sẽ tràn về miền Bắc từ chiều tối nay (24/4) và ngày 27/4 khiến trời chuyển mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to. Dự báo hình thái thời tiết này còn kéo dài.

Dự kiến học phí 2 trường Y top đầu TP.HCM 2025, cao nhất gần 85 triệu đồng/năm
Giáo dục - 37 phút trướcTrường Đại học Y Dược TP.HCM và Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch công bố mức học phí dự kiến với khóa tuyển sinh năm 2025.

Thông tin bất ngờ về clip người chồng vừa đánh đập vợ vừa chửi 'ăn bám'
Đời sống - 55 phút trướcCông an phường ở tỉnh Long An đã báo cáo vụ việc lên cấp trên, tiếp tục xác minh làm rõ việc người chồng bạo hành vợ.

Thông tin 'nhiệt độ cảm nhận tại TPHCM lên tới 53 độ C': Đài khí tượng lên tiếng
Xã hội - 8 giờ trướcLiên quan thông tin “nhiệt độ cảm nhận tại TPHCM lên tới 53 độ C”, Đài Khí tượng Thủy văn Nam Bộ và Tây Nguyên vừa đưa ra lý giải.

Thông tin mới nhất thời tiết cả nước dịp lễ 30/4 và 1/5
Đời sống - 9 giờ trướcGĐXH - Trung tâm Dự báo khí tượng Thủy văn Quốc gia vừa thông tin về dự báo thời tiết phục vụ trước và trong dịp nghỉ lế 30/4 và 01/5 năm 2025.

Lốc lớn làm tốc mái điểm trường có 50 cô trò đang dạy, học
Đời sống - 9 giờ trướcLốc lớn bất ngờ xảy ra làm một điểm trường mầm non ở xã Keng Đu, huyện Kỳ Sơn ( Nghệ An) bị tốc mái. Rất may, 50 cô trò đang dạy, học đều được an toàn.

Tin vui đối với hơn 3,3 triệu người sẽ sớm nhận lương hưu, trợ cấp
Đời sống - 10 giờ trướcGĐXH - Hơn 3,3 triệu người hưởng trong toàn quốc sẽ nhận được lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng từ ngày 25/4 đến 28/4, sớm hơn so với thường lệ.

TPHCM cấm xe tải vào nội đô, lắp 21 màn hình LED phục vụ người dân xem diễu binh
Đời sống - 10 giờ trướcTPHCM sẽ cấm các loại xe tải lưu thông vào khu vực nội đô, lắp đặt 21 màn hình LED kích thước lớn để truyền trực tiếp hình ảnh lễ diễu binh, diễu hành dịp đại lễ 30/4.

Những trường hợp này bắt buộc phải làm lại sổ đỏ theo mẫu mới 2025
Đời sốngGĐXH - Theo Nghị định 101/2024/NĐ-CP, 9 trường hợp bắt buộc phải đổi sang mẫu sổ đỏ mới từ 1/1/2025. Đó là những trường hợp nào?