Dây rốn thắt nút và biến chứng nguy hiểm trong quá trình mang thai lẫn chuyển dạ
GĐXH - Dây rốn thắt nút là một trong những trường hợp hiếm gặp khi mang thai và sinh nở nhưng lại là mối nguy hiểm đe dọa đến tính mạng của thai nhi.
Trẻ chào đời cùng dây rốn thắt nút hiếm gặp
Thông tin từ Bệnh viện Phụ sản - Nhi Quảng Nam cho biết, bệnh viện vừa mổ đẻ cho sản phụ mang thai bị dây rốn thắt nút.
Theo đó, sáng 15/3/2023, Khoa Phụ sản bệnh viện đã tiếp nhận thai phụ V.T.T.T (32 tuổi, mang thai lần 2). Qua thăm khám, bác sĩ xác định thai nhi được 39 tuần 6 ngày, tim thai 160-170 lần/phút, không đều, cổ tử cung mở 2cm. Ngay lập tức, sản phụ đã được các bác sĩ tiến hành hồi sức tim thai nhưng tim thai vẫn dao động, biểu đồ chuyển dạ tim thai có dấu hiệu suy thai cấp.
Qua hội chẩn liên khoa, các bác sĩ nghi em bé có khả năng bị suy, ngạt khi sinh, thậm chí có thể tử vong nên chuyển bệnh nhân mổ cấp cứu. Sau đó, cả ekip đã "đón" được một bé gái cân nặng 3700 gram, bé hồng hào.
Đặc biệt, trong quá trình phẫu thuật, ekip phẫu thuật đã phát hiện, thai nhi bị dây rốn thắt nút hiếm gặp. Hiện tình trạng mẹ và bé ổn định, bé bú mẹ tốt.
Cũng sinh con có dây rốn thắt nút hiếm gặp, chị N.T.B.N (33 tuổi, tại TP Thái Nguyên) chia sẻ, cách đây 1 tháng chị sinh con tại Bệnh viện Đa khoa Thái Nguyên. Khi bác sĩ mổ lôi em bé ra khỏi bụng mẹ, cả êkíp mới phát hiện em bé bị dây rốn thắt nút.
Theo chia sẻ của chị N, trong quá trình mang thai chị đi siêu âm định kỳ hàng tháng nhưng không phát hiện ra thai nhi bị dây rốn thắt nút. Mang thai chị N cũng bị dư ối, bị dọa sinh non từ 28 tuần, có nguy cơ bị tiền sản giật.
Nhớ lại khoảng khắc con chào đời chị N thấy vô cùng may mắn, em bé sinh ra bình an và khỏe mạnh. "Tôi đi sinh sớm hơn dự kiến khoảng 20 ngày. Trước khi vào phòng mổ bác sĩ siêu âm cũng không phát hiện bé bị dây rốn thắt nút. Tôi cảm thấy rất may mắn con sinh ra khỏe mạnh. Đến giờ nghĩ lại tôi vẫn cảm thấy run", chị N nói.

Hình ảnh em bé sinh ra bị dây rốn thắt nút hiếm gặp. Ảnh: NVCC
Dây rốn thắt nút là gì?
Theo BSCKII. Nguyễn Đức Hùng Sơn, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản - Nhi Quảng Nam, dây rốn là cầu nối duy nhất giữa người mẹ và thai nhi, đóng vai trò vận chuyển oxy và mang dưỡng chất nuôi dưỡng bào thai khi thai còn nằm trong bụng mẹ. Khi dây rốn bị thắt nút, sẽ làm cản trở quá trình vận chuyển máu và oxy. Thai nhi không được nhận đủ hoặc bị chặn dưỡng khí và chất dinh dưỡng sẽ gặp các biến chứng nguy hiểm. Mức độ nguy hiểm tùy thuộc vào mức độ thắt lỏng hoặc chặt của dây rốn.
Dây rốn thắt nút là một trong những trường hợp hiếm gặp khi mang thai và sinh nở nhưng lại là mối nguy hiểm đe dọa đến tính mạng của thai nhi. Theo số liệu nghiên cứu, tỷ lệ dây rốn thắt nút chiếm 0.3 – 2.2% các ca sinh và nâng tỷ lệ tử vong thai nhi tăng cao hơn gấp 4 lần so với thai bình thường. Thông thường, các ca thắt nút dây rốn phải được cấp cứu ngay lập tức để ngăn chặn thai chết lưu trong tử cung.
Nguyên nhân hình thành thắt nút dây rốn
Theo bác sĩ chuyên khoa của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, thắt nút dây rốn là do trong quá trình thai nhi cử động, vô tình di chuyển qua các vòng cung của dây rốn tạo thành nút thắt.
Có một số yếu tố thuận lợi làm tăng nguy cơ dây rốn thắt nút như:
Dây rốn quá dài.
Thai phụ đa ối.
Kích thước thai nhi nhỏ.
Thai nhi là bé trai (hiếu động).
Thai phụ bị tiểu đường thai kỳ.
Thai phụ mang song thai 1 túi ối.
Thai phụ có chọc dò ối thai kỳ.
Thai phụ từng sinh nhiều.
Thai phụ dùng các chất kích thích khi mang thai.
Rất khó xác định chính xác thời điểm tạo thành dây rốn thắt nút. Dây rốn thắt nút có thể tạo thành rất sớm từ 9 - 12 tuần tuổi thai. Bởi ở giai đoạn này thể tích nước ối nhiều hơn thể tích thai nhi chiếm chỗ.

Rất khó xác định chính xác thời điểm tạo thành dây rốn thắt nút.
Dấu hiệu nhận biết thắt nút dây rốn
Thắt nút dây rốn thường không có biểu hiện gì, đa phần chỉ được phát hiện thông qua siêu âm thai định kỳ. Thai phụ có thể cảm nhận những thay đổi bất thường về cử động của thai nhi mỗi ngày, đặc biệt trong những tuần cuối thai kỳ.
Phụ nữ mang thai nên đến khám ngay để đánh giá sức khỏe thai nếu phát hiện các dấu hiệu dây rốn thắt nút như: Thai nhi cử động thai ít hoặc yếu, bụng trồi, không tròn. Tốt nhất, khi mang thai nên đi khám và siêu âm thai thường xuyên. Đồng thời phụ nữ mang thai cũng nên thường xuyên theo dõi tim thai để xác định nguy cơ với em bé có hay không.
Thắt nút dây rốn nguy hiểm như thế nào?
ThS.BS Ngô Thị Bình Lụa, (Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM) cho biết, dây rốn đóng vai trò như một cầu nối giữa bào thai và nhau thai, cho phép di chuyển các chất dinh dưỡng vào bào thai và cung cấp oxy cho thai.
Dây rốn bị thắt nút thường xảy ra hai trường hợp đó là thắt nút lỏng và thắt nút chặt. Mức độ nguy hiểm cũng dựa trên tình hình của nút thắt. Với trường hợp thắt nút lỏng lẻo ở dây rốn sẽ không có ảnh hưởng quá nhiều đến bé.
Tuy nhiên, dây rốn bị thắt nút chặt dẫn tới hệ tuần hoàn của bé bị cản trở. Điều này làm cho bé không được cung cấp lượng oxy và dinh dưỡng cần thiết dẫn đến thiếu máu não, bại não hoặc thai nhi tử vong ngay trong quá trình mang thai. Các biến chứng dây rốn thắt nút có thể xảy ra trước sinh và trong sinh, thường đòi hỏi phải được cấp cứu ngay lập tức.
Bên cạnh đó, trên thực tế khi ở trong bụng mẹ, thai nhi thường khá hiếu động, bé có thể dịch chuyển bằng cách xoay đầu, nghịch... làm cho dây rốn bị thắt nút chặt dần, tác động lớn đến quá trình trao đổi chất giữa hai mẹ con. Hiện tượng này còn ảnh hưởng khi mẹ bắt đầu chuyển dạ, khi bé được đẩy ra ngoài, dây rốn cũng sẽ được kéo xuống, nút thắt chặt hơn dễ khiến em bé tử vong ngay khi chuyển dạ sinh thường nếu mẹ không kịp thời phát hiện dây rốn thắt nút từ ban đầu.
Nhưng cũng có không ít trường hợp tình trạng thắt nút ở dây rốn được phát hiện ngay sau khi bé chào đời một cách an toàn. Bởi vì dây rốn của bé dài, trong quá trình chuyển đầu của thai nhi xuống bên dưới không kéo quá căng dây rốn và nút thắt cũng không quá chặt.
Một số nghiên cứu trên y văn cho thấy dây rốn thắt nút liên quan đến bào thai nam, dây rốn dài, mang thai quá ngày, đái đường thai kỳ, cao huyết áp mạn, sinh đẻ nhiều lần, đa ối; liên quan đến tuổi mẹ, thiếu máu, đái đường và tiến sử sảy thai trước đó. Tuổi thai, trọng lượng thai, cách thức sinh không liên quan đến yếu tố nguy cơ của dây rốn thắt nút.
BS Bình Lụa cho biết thêm, ghi nhận nguy cơ tử vong ở nhóm có dây rốn thắt nút cao gấp 5 lần và biến chứng thai kỳ này không có dự báo trước. Dây rốn thắt nút giống như một "tai nạn bất ngờ" trong sản khoa, gây ra các biến cố như thai chết lưu, nhất là thai lưu 3 tháng cuối hoặc thời điểm chuyển dạ.
Nút thắt dây rốn không phổ biến nhưng cũng không hiếm gặp, tỷ lệ trung bình khoảng 1/100 và đa số các trường hợp là được phát hiện tình cờ. Các nút thắt được hình thành trong quá trình thai nhi chuyển động, trượt qua một vòng dây.

Dây rốn nút thắt được hình thành trong quá trình thai nhi chuyển động, trượt qua một vòng dây.
Đối tượng nào mang thai có nguy cơ thai bị dây rốn thắt nút?
Cũng theo BS Bình Lụa, những đối tượng có nguy cơ cao như mang song thai (một nhau, một ối) thì vòng dây rốn hay bị xoắn do tác động vật lý trong lòng tử cung. Nguy cơ dây rốn bị xoắn hoặc dây rốn thắt nút ở các trường hợp song thai lên tới 90% nên từ tuần thai thứ 32-34, các bác sĩ đã phải mổ lấy thai sớm.
Tuy nhiên, những thai kỳ đơn thai bị thắt nút dây rốn là rất hiếm, đa số xảy ra ở những sản phụ có nước ối quá nhiều, đa ối, dây rốn dài hoặc thai nhi nhẹ cân.
Có thể phát hiện dây rốn thắt nút?
Nút thắt dây rốn hiện tại vẫn là một khó khăn cho chẩn đoán trước sinh. Khi thai nhi còn trong tử cung, không thể chẩn đoán được dây rốn có bị thắt nút hay không mà chỉ khi sản phụ có hiện tượng suy thai cấp, thậm chí mất tim thai đột. Thông thường, bác sĩ chỉ có thể khẳng định chắc chắn có dây rốn thắt nút sau khi sản phụ sinh em bé.
Biện pháp để phát hiện dây rốn thắt nút chủ yếu dựa vào siêu âm Doppler màu và siêu âm 4D, 5D nhưng độ nhạy không cao. Như nếu vị trí dây rốn nằm quá sát nhau thì hình ảnh siêu âm có thể không rõ, hoặc các thạch của dây rốn trong giai đoạn sớm bị bết vào nhau cũng có thể tạo ra hình ảnh giả. Chỉ khi nào siêu âm thấy có một dấu hiệu gọi là dấu thòng lọng điển hình, vòng nửa của dây rốn đan chéo nhau thì bác sĩ siêu âm mới có thể kết luận đây là một trường hợp dây rốn thắt nút. Tuy nhiên, có hiện tượng nút thắt giả cần tránh nhầm lẫn do phù nề mạch máu. Điều này không quá ảnh hưởng đến thai nhi và giai đoạn mẹ bầu chuyển dạ.
Có phòng ngừa được thắt nút dây rốn không?
Đến nay chưa có phương pháp phòng ngừa dây rốn bị thắt nút nên cách tốt nhất để chăm sóc cho sức khỏe của hai mẹ con đó là thăm khám thai nhi định kỳ. Đồng thời thông qua những cảm nhận bất thường từ người mẹ để phòng những trường hợp biến chứng xảy ra.

Người bị gan nhiễm mỡ nên tích cực uống 6 loại nước này để thải độc cho gan
Sống khỏe - 1 giờ trướcGĐXH - Nước chanh, nước ép bưởi hay nước trà xanh... nếu sử dụng thường xuyên sẽ có tác dụng hỗ trợ giải độc gan, giúp gan hoạt động tốt hơn, bảo vệ chống lại bệnh gan nhiễm mỡ.

Báo động trầm cảm tuổi học đường: Học sinh đến khám và điều trị rối loạn tâm thần đang gia tăng
Sống khỏe - 2 giờ trướcTheo các chuyên gia, trầm cảm tuổi học đường là 1 vấn đề đáng quan tâm hiện nay và đang có xu hướng ngày càng gia tăng. Bệnh lý này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tinh thần, thể chất học sinh, đồng thời làm suy giảm chất lượng học tập và cuộc sống của trẻ.

Những thực phẩm tưởng mát nhưng lại gây nóng trong người
Sống khỏe - 3 giờ trướcMột số thực phẩm có thể gây nóng trong người, nhưng nhiều người lại lầm tưởng rằng những thực phẩm này giúp làm mát cơ thể trong những ngày hè nóng bức.

10 thói quen tưởng là tốt đang 'đánh cắp' sức khỏe của bạn!
Sống khỏe - 3 giờ trướcGĐXH - Nhiều người hàng ngày đang có những thói quen tai hại nhưng lại lầm tưởng là thói quen tốt hoặc không sao. Chính những thói quen này đang là tác nhân đánh cắp sức khoẻ của bạn.

Đột ngột giảm 6kg một tháng, cô gái 22 tuổi phát hiện ung thư hay gặp ở nữ
Y tế - 4 giờ trướcMột tháng trước khi vào viện, chị L., 22 tuổi, phát hiện vùng cổ to bất thường, ăn uống khó khăn hơn. Chị cũng đột ngột giảm 6kg/tháng, mệt mỏi nhiều, mất ngủ.

3 biến chứng nguy hiểm của cúm A: Cách phòng bệnh cần học thuộc trong lòng bàn tay
Sống khỏe - 5 giờ trướcTheo chuyên gia, khi thời tiết chuyển mùa, số ca mắc cúm A đang xu hướng gia tăng. Cúm A có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, phù não, thậm chí suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.

Cô bé 15 tuổi phát hiện bị ung thư xương, gia đình sốc nặng khi biết 'ngòi nổ' khiến bệnh bùng phát
Sống khỏe - 17 giờ trướcMắc ung thư xương khi mới 15 tuổi, cô bé đang có tương lai tươi sáng bỗng chốc như xuống “địa ngục” và nghị lực vượt qua căn bệnh đáng khâm phục.

Cô gái 28 tuổi mắc ung thư dạ dày nghi do thói quen ăn đồ để lâu trong tủ lạnh
Sống khỏe - 20 giờ trướcSau khi tốt nghiệp đại học và có một khoảng thời gian thất nghiệp, do muốn tiết kiệm tiền, cô gái không nỡ đem đồ ăn để lâu trong tủ lạnh vứt đi vì sợ lãng phí.

Vừa chào đời bị suy hô hấp nặng, trẻ sơ sinh được bác sĩ cứu sống
Y tế - 22 giờ trướcGĐXH - Mới đây, các bác sĩ Khoa Nhi-Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh) đã cứu sống 1 trẻ sơ sinh đủ tháng bị suy hô hấp nặng, nhiễm khuẩn sơ sinh, tràn khí màng phổi, suy đa tạng nguy kịch...

Những thực phẩm rẻ tiền, dễ kiếm nhưng giàu canxi, không muốn mắc bệnh xương khớp hãy bổ sung vào thực đơn
Sống khỏe - 23 giờ trướcGĐXH - Theo các chuyên gia y tế, cách bổ sung canxi an toàn nhất, tốt nhất chính là từ nguồn thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày.

Những thực phẩm rẻ tiền, dễ kiếm nhưng giàu canxi, không muốn mắc bệnh xương khớp hãy bổ sung vào thực đơn
Sống khỏeGĐXH - Theo các chuyên gia y tế, cách bổ sung canxi an toàn nhất, tốt nhất chính là từ nguồn thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày.