eMagazine

LTS: Phải mất rất nhiều thời gian để chúng tôi có được cuộc phỏng vấn với CEO Đào Lan Hương bởi chị luôn bận rộn xử lý công việc tại 22 cơ sở trên toàn quốc của Học viện Công nghệ Teky. Phần nữa, từ sau cuộc ly hôn nhiều ồn ào với  doanh nhân Nguyễn Hòa Bình  – người từng đồng cam cộng khổ sáng lập nên Nexttech từ khi còn là sinh viên – khiến chị trở nên e ngại với truyền thông. Dù lựa chọn Gia đình&Xã hội để lần đầu tiên chia sẻ cuộc sống riêng nhưng trong suốt cuộc phỏng vấn, chị luôn né tránh chuyện ly hôn cũng như nhắc đến tên chồng cũ.

Là CEO nhưng cũng là người mẹ của hai con nhỏ, công chúng còn quan tâm đến cách doanh nhân Đào Lan Hương "quản trị" gia đình, con cái ra sao. Những chia sẻ sau đây sẽ cho công chúng nhìn nhận rõ nét hơn chân dung một "nữ tướng" trên thương trường và thời khắc chị đã phải đấu tranh tư tưởng ra sao để tránh cho các con bị khủng hoảng tâm lý khi không còn sống chung với cha mẹ trong cùng một mái nhà.

Tỷ phú Jack Ma của Trung Quốc từng khuyên người trẻ: "20 tuổi đi làm thuê, 30 tuổi theo đuổi đam mê và 40 tập trung chuyên môn". Trong khi đó, mới năm thứ 2 đại học, chị đã cùng những người bạn của mình thành lập công ty PeaceSoft kinh doanh lĩnh vực thương mại điện tử; và ở tuổi 40 thì tiếp tục khởi nghiệp Học viện sáng tạo công nghệ Teky. Khởi nghiệp ở tuổi 40 có phải là mạo hiểm?

- Tôi khởi nghiệp ở tuổi 20 rồi lại tiếp tục khởi nghiệp ở tuổi gần 40. Cả 2 lần khởi nghiệp này tôi đều có may mắn làm những thứ cực kỳ mới mẻ, chưa từng có tại Việt Nam, vừa khó vừa thú vị. 

Hồi 20 tuổi, đấy là khát vọng thành công của tuổi trẻ với máu liều "không thành công thì thành nhân". 10 năm đầu, những chuyện ăn bánh mỳ, mỳ tôm, làm ngày làm đêm, lúc hết tiền thì vay bố mẹ, rồi thế chấp, nợ lương… đều trải qua hết rồi.

Đầu những năm 2000 thị trường Internet ở VN còn rất sơ khai, chúng tôi đã phát triển sàn TMĐT đầu tiên ở VN rất nổi tiếng hồi đó là chodientu.vn, nhận được tiền đầu tư mạo hiểm của Quỹ nước ngoài IDGVV và tôi có lẽ là người đầu tiên viết đề án kêu gọi vốn khởi nghiệp thành công ở Việt Nam năm 2003. Sau đó cũng liên tiếp tiên phong dẫn đầu phát triển các nền tảng khác về thanh toán điện tử, mạng quảng cáo trực tuyến và tiếp tục nhận được đầu tư từ nhiều quỹ khác trên thế giới. 

Còn 40 tuổi là khởi nghiệp vì khao khát để lại thành quả giá trị xã hội. Khi đã có con và cũng đã có sự ổn định nhất định , tôi lại cùng những đồng sáng lập khác đi ngang từ lĩnh vực công nghệ sang làm giáo dục, tiếp tục phát triển chương trình đào tạo công nghệ lập trình cho trẻ em từ 5 tuổi đầu tiên ở Việt Nam và nhận được nhiều giải thưởng quốc tế về giá trị đóng góp xã hội. Có thể nói, con đường khởi nghiệp của mình đều nhắm vào thị trường đại dương xanh, vai trò người tiên phong dẫn đầu, nhưng con đường này cực kỳ vất vả, hoàn toàn có thể trở thành người trải thảm cho kẻ đi sau khi vào thị trường quá sớm.

Trong thế giới kinh doanh, tôi không nghĩ là có giới hạn về độ tuổi để bắt đầu đâu. Nhiều người thành công đã bắt đầu sự nghiệp mới ở tuổi trung niên hoặc thậm chí sau đó. Quan trọng nhất là bạn có đam mê, kiến thức và sự kiên nhẫn cần thiết để thực hiện ý tưởng kinh doanh của mình. Đừng để tuổi tác làm bạn chần chừ, hãy tận dụng thời gian của tuổi trẻ để dám thử sai hoặc kinh nghiệm dặn dày của bạn đã tích luỹ nhiều năm để đạt được mục tiêu của mình.

Cả thanh xuân dành cho NextTech như vậy nhưng cuối cùng chị lại từ bỏ để bắt đầu lại từ đầu với lĩnh vực giáo dục. Thường thì tâm lý con người là chỉ thêm chứ không bớt. Tại sao khi đó không phải là phép cộng mà lại là sự từ bỏ?

- Việc từ bỏ vị trí phó chủ tịch ở tập đoàn lớn 2000 nhân viên, bắt tay làm dự án Teky bé tẹo với vài người; khi ấy, tôi cũng có nhiều trăn trở lắm. "Nhỡ không thành công thì mất hình ảnh, mất mặt", "đang sướng lại muốn khổ"; chưa kể là dự án Teky làm về giáo dục công nghệ cho trẻ em quá mới lạ không chỉ ở VN mà còn trên toàn thế giới, thị trường hẹp và không mấy bạn bè, đồng nghiệp xung quanh tin tưởng vào cơ hội thành công. "Có nên đánh đổi không?" - tôi phải tự hỏi và tự trả lời nhiều lần, có khi mất ngủ để ra quyết định. 

Rõ ràng mình có khát khao đóng góp và tạo ra giá trị mới, chắc chắn chỉ có thể biến nó thành hiện thực bằng hành động, phải dám "vượt sướng", dám từ bỏ hào quang quá khứ để thay đổi. Mình muốn dành thời gian và toàn bộ năng lượng cho mục tiêu và giá trị mà Teky theo đuổi, và tự thấy rằng nếu Teky thành công thì đem lại nhiều giá trị quan trọng cho cả xã hội chứ không chỉ là thành công tiền tài cho cá nhân mình. Khi nhìn con mình và tương lai của bạn ý, thì khao khát thực hiện đổi mới giáo dục lại càng lớn. Từ bỏ vai trò ở Nexttech chính là đặt mình vào vị trí sau lưng là vực, chỉ có thể tiến mà không lùi để làm dự án Teky. 

Bây giờ nhìn lại, tôi vẫn nghĩ rời khỏi vị trí Phó chủ tịch Nexttech không phải là mất mát, mà đó là thành công vượt qua nỗi sợ của chính mình.  

Tôi có đọc một bài báo thấy chị chia sẻ, khi bắt đầu với Teky là chị nghĩ đến các con của mình. Tại sao không phải bắt đầu từ là một tầm nhìn rộng lớn hơn, như là "vì nền giáo dục Việt Nam" hay "vươn ra biển lớn"?

- Nhiều năm làm trong ngành công nghệ càng giúp tôi hiểu rõ việc chuẩn bị cho con kỹ năng, kiến thức công nghệ của thời đại là cực kỳ quan trọng, giúp con có hành trang vững chắc và cơ hội dẫn đầu trong tương lai. Vì vậy, ngay từ khi con còn bé, tôi đã có định hướng trang bị sẵn sàng 3 môn Công nghệ - Tiếng Anh - Tiếng Trung cho con và tin tưởng chắc chắn rằng đầu tư này giúp ích con rất nhiều dù làm việc gì hay sinh sống ở đâu trong tương lai. Nếu coi ngôn ngữ lập trình là một ngôn ngữ như tiếng Anh, và là ngôn ngữ chung của thời đại số thì chỉ cần 2h học công nghệ đều đặn mỗi tuần từ bé, cho tới khi bước vào đại học, y như học ngoại ngữ, thì con sẽ làm chủ được công nghệ và có lợi thế lớn trong nghề nghiệp tương lai. 

Ban đầu tôi chỉ có kế hoạch đầu tư cho con học như vậy nhưng thực sự không thể tìm được một trung tâm nào giảng dạy công nghệ cho trẻ em. Năm 2016, tôi quyết định một mình đi khắp Đông Nam Á, tới từng cơ sở giảng dạy công nghệ cho trẻ em dù quy mô của họ rất nhỏ. Một mình đến Trung Quốc thăm quan các triển lãm đổi mới giáo dục và sang Mỹ, Úc để nói chuyện với nhà sáng lập của những đơn vị lớn nhất tại 2 nước này để chứng kiến cách họ xây dựng chương trình giảng dạy công nghệ cho trẻ em.

Khi ấy, tại Mỹ, Anh, Trung Quốc, hay nhiều nước phát triển, họ đã đưa lập trình vào giảng dạy bắt buộc tại trường, thậm chí Trung Quốc còn đưa nội dung AI vào lớp 1. Càng tìm hiểu thì sự thôi thúc hành động càng lớn, nếu không ai làm thì mình sẽ tự làm để con và các bạn có chỗ học; cách duy nhất là mở học viện với sự đầu tư nghiêm túc, lâu dài mới có thể bắt kịp khoảng cách với thế giới.  

Nếu nói tôi làm Teky chỉ vì nghĩ tới con thì đúng nhưng chưa đủ. Nếu chỉ là giải quyết vấn đề của con thì tôi có thể thuê giáo viên dạy riêng. Nhưng lúc này, tôi nhận ra việc giải bài toán cho con mình hoàn toàn có thể vừa trở thành một cơ hội kinh doanh - một thị trường đại dương xanh, vừa giải bài toán cực kỳ quan trọng và ý nghĩa cho xã hội. Nên có thể nói, sự ra đời của Teky bắt đầu từ nhu cầu và nỗi đau của chính mình nhưng để biến Teky thành một mô hình kinh doanh thì phải nhìn vào vấn đề lớn hơn, đó là nỗi đau của xã hội và cơ hội cung cấp giải pháp cho cả thị trường giáo dục K12 với trên 20 triệu học sinh.  

Từ kinh doanh công nghệ đến lĩnh vực giáo dục, theo chị giai đoạn nào khó khăn nhất?

- Tôi nghĩ là so sánh sẽ khó, startup nào cũng phải lăn lộn và để làm thành công bất cứ mô hình kinh doanh nào cũng phải vượt qua vô vàn khó khăn cả. Khi bắt đầu làm Teky, tôi có những lợi thế nhất định về kinh nghiệm thị trường, năng lực quản trị, mạng lưới quan hệ, lợi thế tài chính ban đầu. Nhưng thực ra Teky là một dự án đầy thách thức, chúng tôi phải bắt đầu lại mọi thứ từ đầu, ở một lĩnh vực hoàn toàn mới với 3 số 0: Thị trường không có sẵn nhu cầu học công nghệ  -  Giáo trình không có sẵn như tiếng Anh, kể cả mua từ nước ngoài - Không lực lượng giáo viên hiểu biết về dạy công nghệ cho trẻ em. 3 số 0 này là những vấn đề mà không chắc có tiền có thể giải quyết được. Đây cũng là lý do mà rất nhiều bạn bè, người thân đã khuyên can tôi không nên từ bỏ tất để làm Teky vì quá rủi ro. 

Làm từ 2017 tới giờ chúng tôi vẫn thấy đầy thách thức, nhiều lúc căng thẳng, áp lực và mất ngủ là bình thường, nhất là giai đoạn Covid và kinh tế ảm đạm hiện nay, phụ huynh đã thắt chặt chi tiêu. Nhưng ngành nào cũng vậy, muốn làm điều lớn lao thì chắc chắn phải kiên trì, bền bỉ, đồng lòng. Khẩu hiệu của chúng tôi hay nhắc suốt giai đoạn qua là: "Vượt qua hay là chết, thích nghi hay là toang" để động viên tinh thần nhau.

Ở góc độ phụ nữ, thời điểm gặp nhiều khó khăn, có bao giờ chị cảm thán rằng "cũng là phụ nữ mà sao nhiều người được nhờ, còn mình lại vất vả thế?". Hay "kiếm tiền, gầy dựng sự nghiệp là của đàn ông, sao mình lại phải cáng đáng thế?"…

- Khi mình say mê và có mục tiêu, khát khao thì hành trình đó cho dù là thành công hay khó khăn thì mình không có gì nuối tiếc. Thậm chí, tôi cảm thấy rất hạnh phúc với hành trình đó nữa. Không phải cứ được vui vẻ hàng ngày mới là hạnh phúc đúng không? Khó khăn mà mình vượt qua được nó cũng là hạnh phúc.

Thế nhưng không có nghĩa là trong hành trình đó có lúc mình không thấy yếu đuối. Ai cũng có mong muốn có cuộc sống bình yên, bớt sóng gió hơn chứ không riêng gì doanh nhân. Còn chuyện so sánh đàn ông với phụ nữ thì thực ra tôi không có tư duy như thế! Tôi không cho rằng đàn ông phải vất vả hơn phụ nữ. Nếu có ai nói, "thôi phụ nữ đừng có vất vả như thế" thì tôi không đồng tình.

Phụ nữ cũng có khát khao, muốn có cuộc sống ý nghĩa chứ không thể chỉ ở nhà chăm con. Làm việc còn là mong muốn phát triển bản thân, được làm những điều ý nghĩa chứ không phải chỉ để kiếm tiền. Vì thế, tôi không có tư duy để việc khó cho đàn ông. Không chỉ với kinh doanh mà trong cuộc sống gia đình cũng thế thôi, tôi luôn xác định làm cùng nhau. Tôi thấy chuyện đó vừa ý nghĩa cho bản thân, vừa có ý nghĩa cho gia đình.

 Trong kinh doanh, chị định vị cho mình là người đánh bại đối thủ để đứng đầu, làm giàu hay phụng sự sứ mệnh?

- 20 năm trước đây, khi mới khởi nghiệp, tôi chỉ nghĩ tới cơ hội, thành công, sự giàu có và những vẻ vang cá nhân. Nhưng bây giờ đã từng trải, với tôi, hai từ doanh nhân không phải là chức danh, đó là trách nhiệm, là sự gánh vác trước gia đình, tập thể và tạo ra giá trị phục vụ xã hội.

Tôi thấy cuộc sống mình ý nghĩa hơn rất nhiều nếu sự phát triển của doanh nghiệp của mình không chỉ đem lại sự giàu có cho cá nhân, mà còn cho gia đình, tập thể, và xã hội. Ai cũng đi tìm hạnh phúc và mục đích cuộc đời của mình, tôi nghĩ là doanh nhân có mẫu số hạnh phúc chung là khi làm được những điều tử tế, ý nghĩa và tốt đẹp. 

Có mẹ là CEO của nhiều lĩnh vực và bố cũng vậy – một doanh nhân tên tuổi, giàu có. Các con chị sinh ra đã ở vạch đích, được hưởng những điều kiện học hành tốt nhất, khác hoàn toàn với thời của bố mẹ. Không có những khó khăn, thất bại đủ lớn thì thành công cũng chỉ ở mức vừa tầm. Chị có nghĩ thế không?

- Có rất nhiều tấm gương vượt khó trở thành tên tuổi thành công, giàu có nhưng cũng có nhiều tấm gương "vượt sướng" và phát huy được cơ hội sẵn có của gia đình, kiến tạo thêm nhiều giá trị cho doanh nghiệp, xã hội. 

Thành công phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm khả năng và quyết tâm cá nhân, cũng như cơ hội và môi trường gia đình. Quan trọng nhất là cung cấp cho các con cơ hội để phát triển và tự quyết định con đường của họ, bất kể điều kiện gia đình của họ là gì. 

Các con tôi có sự thuận lợi về kinh tế nhưng không phải là không có khó khăn trong cuộc sống. Ở tuổi của các con, chúng chưa quan trọng chuyện giàu nghèo đâu. Đời sống tình cảm với chúng quan trọng hơn rất nhiều. Cho nên khi không còn sống chung với bố mẹ trong một mái nhà, hai bạn nhà tôi có sự thiệt thòi chứ không phải không (tất nhiên các con tôi vẫn nhận được đầy đủ tình yêu thương từ cả bố và mẹ cũng như ông bà hai bên).

Nhưng sự khó khăn nó cũng là một cơ hội để con người ta học cách thích nghi, tích lũy bài học cho mình. Tôi đã dùng chính thời điểm đó để dạy cho các con hiểu rằng cuộc đời này không phải lúc nào cũng suôn sẻ, quan trọng là lúc khó khăn mình đối diện như thế nào. Dạy con không phải chỉ hướng đến thuận lợi mà phải học cả cách đối diện với nghịch cảnh để trưởng thành hơn. Và dù chuyện gì xảy ra, tôi luôn truyền cho con tư duy tích cực, không oán trách, biết cảm thông và nhìn cuộc sống nhân ái hơn.

Thời điểm xảy ra ồn ào ly hôn, chị hẳn là gặp rất nhiều áp lực với con cái, gia đình và cả dư luận nữa?

- Phải cố mạnh mẽ để đối diện là có. Làm gì cũng phải nghĩ đến con, người thân trước tiên để tránh sự tổn thương thêm. Dư luận, xã hội cũng gây áp lực tâm lý rất lớn đến tôi và gia đình.

Giai đoạn đó là vừa trải qua covid, công việc kinh doanh, ổn định thị trường vốn đã rất khó khăn lại thêm chuyện gia đình như vậy. Ai cũng thế thôi, trong hoàn cảnh của tôi đều phải kiềm chế, phân tích tình hình để giảm bớt thiệt hại vì tất cả mọi con mắt đều dồn vào tôi.

Kinh nghiệm chống đỡ nhiều tình huống khó khăn trong 20 năm kinh doanh xem ra cũng hữu ích khi tôi phải đối diện với câu chuyện gia đình. Tuy nhiên, mình cũng chỉ là phụ nữ, nếu nói vượt qua dễ dàng thì nghe đơn giản quá. Tôi đã phải đối thoại với bản thân rất nhiều đêm. Chẳng hạn như, điều mình cần là sự bình yên và hạnh phúc thì tất cả những việc mình đang làm có phải là hướng đến điều đó không? Hay là chỉ vì cái tôi cá nhân? Cho dù là bản lĩnh đến mấy thì nếu không có gia đình, đội ngũ bên cạnh mình quan tâm, giúp đỡ, chia sẻ thì cũng rất khó vượt qua.

Trong suốt giai đoạn đó, ở công ty mọi người cho tôi không gian để tôi giải quyết công việc của mình, rồi tâm lý đến mức là không "đả động" gì đến chuyện cá nhân của tôi, thay vào đó còn cáng đáng công việc nhiều hơn để tôi không phải lo toan nhiều. Dư luận đứng về phía tôi khi đó cũng là sự an ủi rất lớn. Chứ nếu mà áp lực như thế, thêm dư luận đả kích nữa thì chắc chả chịu được.

Là một người mẹ, lại làm trong lĩnh vực giáo dục, chắc hẳn chị cũng có kinh nghiệm để "làm tâm lý" cho các con để chúng bước vào cuộc sống không còn có bố và mẹ trong một mái nhà đúng không?

- Có chứ! Bạn bé thì còn nhỏ nên dễ hơn, còn bạn lớn 15 đang là giai đoạn có nhiều biến đổi về tâm sinh lý. Tôi nói với con, ai sai ai đúng không còn quan trọng nữa, nhiều khi nó là do hoàn cảnh xô đẩy mà thôi (để các con không oán trách ai cả). Thực tế diễn ra là điều tôi phải học cách chấp nhận và các con tôi cũng phải thế. Cũng may bạn lớn là người khá hiểu chuyện, rất tình cảm và tâm lý nên có khi con lại chính là người an ủi ngược lại cho tôi.

Dù các con chị vẫn được nhận đầy đủ tình yêu thương của cả bố lẫn mẹ nhưng vai trò chính vẫn là chị. Những lúc một mình gánh vác chuyện nuôi con, có khi nào chị thấy quá sức?

- Hai bạn nhỏ hiện giờ có một cuộc sống vui vẻ, được học trong môi trường tốt, có nhiều cơ hội tham gia các hoạt động bổ ích; ngoài ra tôi cũng có nhiều người xung quanh trợ giúp cuộc sống nên dù bận rộn công việc tôi vẫn khá yên tâm và khi ở bên con vẫn có nhiều thời gian chất lượng. 

Tất nhiên nhiều lúc công việc dồn dập khiến tôi cũng thấy quá sức, mệt mỏi nhưng tôi cũng cố gắng nhanh chóng cân bằng lại, động viên bản thân mình đang có một cuộc sống tốt đẹp. Trong xã hội vẫn có rất nhiều người phụ nữ khác không có sự độc lập tự chủ về kinh tế, cuộc sống bế tắc không có điều kiện chăm lo cho bản thân con cái, nhìn vào điều này càng khiến mình trân trọng hơn những gì cuộc sống ưu ái cho mình. 

Trong giáo dục con cái, chị chú trọng nhất điều gì?

- Các con tôi từ bé đã được chú trọng sự tự lập. Bạn bé 2 tuổi đã đi học bằng xe buýt của trường. Giờ đi học thêm là có anh lớn gọi xe cho em thay mẹ. Các bạn có tính độc lập cao, chủ động trong học hành nữa. Như năm vừa rồi tôi cũng hơi lo vì sợ các con có sự xáo trộn, ảnh hưởng đến tâm lý nên đó cũng là điều tôi phải đấu tranh nhiều. Nhưng cuối năm thì kết quả học tập của bạn lớn nằm trong top đầu của lớp, đạt nhiều thành tích trong cuộc thi nên tôi hiểu là con đã có đời sống tâm lý thoải mái, mọi thứ đã trở lại với quỹ đạo của nó.

Đúc kết lại buổi trò chuyện ngày hôm nay, một câu để khắc họa về nữ doanh nhân Đào Lan Hương thì đó sẽ là câu gì?

- Với kinh doanh, nếu vẽ chân dung về mình thì tôi có thể là tuýp người dám nghĩ, dám làm, thích sự mạo hiểm, mới mẻ và thách thức. Còn trong đời thường, tôi nghĩ mình là người mạnh mẽ nhưng ấm áp.

Còn sự sắc sảo thì sao?

- Làm kinh doanh 20 năm, luôn ở vị thế tiên phong và chèo lái con thuyền với hàng trăm, hàng nghìn con người thì chị nghĩ tôi có sắc sảo không? (cười).

Bởi vậy mới có người nói, trông thế thôi nhưng mà cũng "ghê gớm" lắm chứ không đơn giản đâu…

- Nếu ai có nhận xét như thế thì tôi thấy cũng đúng mà (cười). Ở vị trí như của tôi thì không nên làm hoa hậu thân thiện.

Cảm ơn CEO Đào Lan Hương về cuộc trò chuyện!

Vợ Shark Bình tiết lộ 14 năm kỷ niệm ngày cưới, gửi lời cảm ơn chồng

GiadinhNet - Doanh nhân Đào Lan Hương, vợ Shark Bình đã viết về 14 năm kỷ niệm ngày cưới với con. Trong tâm thư, cô dạy con nhiều điều về cuộc sống.