Hư cấu dã sử từ một nghi án kì lạ

Từ truyền thuyết đến tiểu thuyết …

Năm 1717, văn hào và triết gia Voltaire bị quản thúc trong ngục Bastille 1 năm, đã kể lại ông từng nói chuyện với một người bị đeo một chiếc mặt nạ sắt. Trong quyển sách Thời đại của vua Louis XIV, phát hành năm 1751, Voltaire nói rằng người tù bị ép buộc mang chiếc mặt nạ bằng sắt khi bị đưa đến giam trên đảo Sainte-Marguerite năm 1661. Trong những trang viết của Voltaire đã bất ngờ tiết lộ thân thế của người tù khốn khổ. Khi qua đời, ông ta khoảng 60 tuổi, và luôn trách móc tạo hóa đã khiến ông quá giống một người rất quyền lực nào đó. Dĩ nhiên, người quyền lực nhất nước Pháp chính là vua Louis XIV, lúc đó cũng khoảng 60 tuổi!

Năm 1789 nhà báo Frederic-Melchior Grimm tung tin rằng một người hầu trong cung đã tiết lộ với ông ta, vua Louis XIV có một người anh em sinh đôi! Cha của họ, vua Louis XIII sợ anh em sau này lớn lên sẽ tranh nhau ngôi báu, nên đã gởi đứa bé ra đời sau, đến nuôi ở một nơi bí mật. Đứa bé được một gia đình quý tộc nâng niu chăm sóc, nhưng không bao giờ nó được biết về thân thế của mình. Khi trưởng thành, chàng trai trẻ tình cờ được nhìn thấy chân dung của vua Louis XIV và đoán ra được sự thật, anh ta lập tức bị tống giam đến hết đời trong chiếc mặt nạ sắt!

Mặc dù đây có thể là lời đồn, nhưng rất nhiều người đã tin vào câu chuyện này! Càng về sau, nhiều tình tiết thêu dệt càng làm cho câu chuyện thêm phức tạp. Thậm chí người ta còn cho rằng, khi ngục Bastille bị phá tan trước cơn bão của cách mạng Pháp, họ đã tìm thấy một bộ xương vẫn còn đeo chiếc mặt nạ sắt với số tù 64389000!

Nhưng nói gì thì nói, người đeo mặt nạ sắt bí ẩn vẫn chắc chắn là một nhân vật có thật. Từ chất liệu vừa mang tính hoang đường vừa rất kỳ bí này, đại văn hào Alexandre Dumas (cha) đã xây dựng nên tác phẩm Tử tước Bragelonne. Tuy nhiên hậu thế ít khi gọi đúng tên gốc của tác phẩm, mà lấy luôn câu chuyện để làm tên gọi: Người đeo mặt nạ sắt (The Man in the Iron Mask).

… từ tiểu thuyết đến phim

Người đeo mặt nạ sắt từ đầu thế kỷ 20 đã nhiều lần được thế giới đưa lên màn ảnh và truyền hình, với câu chuyện về bốn người lính ngự lâm khi về già D’Artagnan, Athos, Porthos, và Aramis. Họ cố gắng vén bức màn bí ẩn của Người đàn ông đeo mặt nạ sắt, và mối liên hệ song sinh máu mủ với vua Louis XIV.

Năm 1997, nhà biên kịch từng được đề cử Oscar, Randall Wallace (phim Braveheart) quyết định sẽ chuyển thể Người đeo mặt nạ sắt lên phim một lần nữa. Tuy nhiên Randall còn muốn đi xa hơn. Ông muốn chính mình sẽ đạo diễn phim đầu tay với câu chuyện này! Bằng danh tiếng của mình, Randall nhanh chóng thuyết phục được Hãng MGM, đồng ý cấp 35 triệu USD để ông sản xuất bộ phim này.

Lễ nghi và trang phục cổ

Theo lời yêu cầu của Leonardo DiCaprio, một chuyên gia về lễ nghi đã được mời đến để giúp anh có dáng vẻ và cách cư xử như một vị vua – Một nghệ thuật gần như đã tuyệt chủng. Vua Louis XIV trong lịch sử đã tạo nên một chuẩn mực những lễ nghi tại triều đình theo phong cách riêng của mình. Từ cách đi đứng, ăn uống, nói chuyện, khiêu vũ… tất cả đều được chỉ dạy một cách tỉ mỉ và khắt khe, để trước mắt khán giả không phải là một chàng Leonardo hào hoa lãng tử, mà chính là vua Louis XIV.

Nhà thiết kế trang phục James Acheson, 3 lần đoạt giải Oscar, người rất có kinh nghiệm trong việc tái hiện những bộ trang phục cổ đã được mời thiết kế cho phim này. Hơn 1.400 bộ trang phục của thế kỷ 17 đã được sử dụng và có ít nhất 70 bộ được thiết kế đặc biệt cho phim. Mỗi diễn viên chính đều mặc từ 5 đến 7 bộ. Chưa kể những trang phục này còn được làm 2 bộ giống nhau trong nhiều cảnh quay. Hầu hết trang phục của đám đông, như vớ được mang đến từ Anh, giày và những phụ liệu khác đến từ Pháp và Ý.

Một trong cảnh gây thử thách nhất cho Acheson, và các cộng sự là phải chuẩn bị 250 bộ trang phục cho các diễn viên phụ trong cảnh bữa tiệc sân vườn khổng lồ được quay tại Vaux-le-Vicomte lộng lẫy. Với những chuyên viên ít ỏi, họ phải làm việc cật lực không kể ngày đêm trong suốt 2, 3 tuần lễ để kịp quay cảnh này.

Phim có bối cảnh vĩ đại nhất từng được thực hiện tại Pháp

Bộ phim chính thức bấm máy vào ngày 28/4/1997 tại phim trường d’Arpajon gần Paris. Phần lớn được quay trong phim trường, nhưng đoàn phim có đến gần 5 tuần đóng đô trong những lâu đài đẹp nhất nước Pháp. Quá trình chuẩn bị hơn 14 tuần. Phim trường d’Arpajon có 9 trường quay, thì 8 cái được dành cho phim này. Cộng thêm phim trường Stage 4.000 gần vùng Ferté-Alais, rộng xấp xỉ 9.290 m2.

Nhà thiết kế Anthony Pratt và đội thi công đã xây dựng gần 18 bối cảnh khác nhau trên những phim trường này. Trong đó xây dựng những kênh lạch nước là gian nan nhất. Ban đầu dự định thực hiện tại một con sông nào đó. Nhưng rồi phải bỏ vì không thể kiểm soát dòng sông vào ban đêm được, mà cảnh quay lại chủ yếu vào giờ đó.

Thế là phải mất 8 tuần tái tạo cảnh này tại phim trường ở Ferté-Alais, sử dụng một bồn chứa nước lớn với hệ thống áp suất cao. Phim trường này sau đó đã được thay đổi thành bên trong của khu liên hợp pháo đài và cổng vào của con kênh trong phim. Và cuối cùng nó được biến thành một bờ biển nước Pháp nào đó, với cái vịnh nhỏ và có cả một chiếc tàu biển trông rất sinh động.

Phải mất đến 5 tuần để xây dựng hành lang ngục Bastille và khu liên hợp pháo đài tại phim trường số 9, chỉ để sử dụng cho 10 ngày quay! Bối cảnh này sau đó lại được biến đổi thành cung điện tuyệt vời của nhà vua, gồm 3 phòng liền lạc với nhau: Phòng ngủ của vua, hành lang cung điện và phòng của hoàng hậu.

Đoàn phim còn phải mất hơn 2 tuần quay nội và ngoại cảnh tại lâu đài Vaux-le-Vicomte – một trong những lâu đài cổ đẹp nhất nước Pháp hiện nay. Bối cảnh được giả là cung điện của nhà vua, những khu vườn hoàng gia và cánh cổng của đội ngự lâm quân. Cảnh đại tiệc tại khu vườn rộng lớn, những đài phun nước tuyệt đẹp trong cung điện, và cuộc rượt đuổi lợn con dành cho các nhà quý tộc… Tất cả đều được quay tại lâu đài Vaux-le-Vicomte. Nhà thiết kế Anthony Pratt nói: “Vaux-le-Vicomte thật hoàn hảo, nó chính là điện Versailles thứ hai của nước Pháp”.

Dàn diễn viên trong mơ và hiện tượng “Leomania”

Nếu các diễn viên trên thế giới đều cảm thấy vinh dự khi được đóng một nhân vật trong các bi kịch của Shakespeare, thì họ cũng sẽ có cảm giác tương tự nếu được hóa thân thành các nhân vật trong truyện của Alexandre Dumas. Khi kịch bản hoàn thành, hàng loạt cuộc gọi của các diễn viên nổi tiếng từ Anh, Pháp, Ý, Mỹ, Australia… đã điện đến xin thử vai!

Một cuộc sàng lọc gắt gao để lựa chọn những người hợp vai nhất, bởi ai trong số họ cũng đều xứng đáng. Bộ phim đã quy tụ một dàn diễn viên quốc tế: Gabriel Byrne (Anh): D’Artagnan, John Malkovich (Mỹ): Athos, Jeremy Irons (Anh): Aramis, cùng các diễn viên tài danh của Pháp như: Gérard Dapardieu: Pothos, Anne Parillaud: hoàng hậu Anne, và Judith Godreche: Christine

Đặc biệt hai vai diễn quan trọng nhất là Vua Louis XIV và người anh em song sinh Phillippe, đã được giao cho chàng diễn viên trẻ người Mỹ Leonardo DiCaprio, sau khi đạo diễn Randall Wallace cân nhắc có nên chọn một cặp diễn viên song sinh thật hay không! Tuy nhiên Leonardo đã diễn thật xuất sắc cả 2 vai diễn với tính cách trái ngược nhau hoàn toàn… Nhưng còn hơn thế nữa, bởi Leonardo DiCaprio chính là vị thiên sứ mà trời ban cho bộ phim!

Vào thời điểm tham gia bộ phim đầu năm 1997, Leonardo chỉ mới được xem là một gương mặt triển vọng đáng chú ý. Tên tuổi vẫn còn kém so với các đàn anh đàn chị trong phim. Nhưng cuối năm 1997, “siêu quả bom tấn” mang tên Titanic đã bùng nổ khắp thế giới. Và chỉ sau một đêm, cái tên Leonardo DiCaprio đã trở thành nhãn hiệu toàn cầu, kéo theo cơn sốt hâm mộ mang tên Leomania (hiện tượng Leo)!

Giống như món quà từ trên trời rơi xuống, Hãng MGM đã chộp ngay cơ hội bằng vàng này để tung bộ phim ra chiếu sau Titanic. Cái tên Leonardo DiCaprio lập tức được đưa lên hàng đầu, đứng trên tất cả tên tuổi của các đàn anh đàn chị. Khán giả khắp năm châu đã ùn ùn kéo đến rạp (55% là nữ, trong đó 46% dưới 25 tuổi!) cốt để thỏa mãn ngắm nhìn thần tượng của mình. Có thể khẳng định, doanh thu 183 triệu USD của bộ phim có sự đóng góp của Leonardo đến… 90%!

Theo TTVH