Lỗ hổng để phim dở lọt lưới

 

Nhà đài có Hội đồng duyệt phim trước khi ký hợp đồng phát sóng với nhà sản xuất (NSX) nhưng những người "gác cửa" này không thể quán xuyến quá trình làm phim, đọc hết kịch bản nên chủ yếu vẫn trông chờ vào NSX và đạo diễn là chính.

 

"Anh chàng…" lẽ ra đã không được phát

Lẽ ra, "Anh chàng vượt thời gian" đã không thể có kết cục "giữa đường đứt gánh" như vừa qua (dừng lại ở tập 18) nếu những ý kiến phản biện của biên kịch Thùy Linh - Phó Giám đốc Hãng phim VFC và một vài thành viên khác trong Hội đồng duyệt phim của Đài Truyền hình VN ngay từ khi nó chỉ mới ở dạng đề cương.

 

Biên kịch Thùy Linh cho biết, buổi duyệt đề cương của "Anh chàng vượt thời gian" hôm đó chỉ có bà Trương Ngọc Ngân với tư cách là NSX và một trợ lý, không có đạo diễn đi cùng. "Kịch bản của phim rất tốt, ấn tượng nhưng điều tôi thấy băn khoăn là với kịch bản này, liệu đạo diễn và ê kíp của họ có kham nổi? Và sau khi phản biện, đại diện NSX đã không có câu trả lời thuyết phục. Với quyền hạn của mình, tôi chỉ là người nêu ý kiến, chứ không thẩm quyền dừng hay không dừng". Và quả nhiên, bằng trực quan của một người dày dạn kinh nghiệm, những băn khoăn của bà Thùy Linh đã được minh chứng bằng quyết định dừng phát sóng cho một kiểu làm phim lộn xộn của ê kíp "Anh chàng vượt thời gian".

Một bộ phim khác đang được phát sóng trên "giờ vàng" hiện nay "Xin thề anh nói thật" có thể nói là "may mắn" nhiều đường, trừ nội dung. Gọi là "may mắn" vì đáng lý ra, phim này đã không thể có mặt nếu "Hãy cùng em điệu Sarikakeo" của Hãng phim Vàng miền Nam không bị dừng lại ngay sau khi mới phát được 1 tập. Trước đó, "Xin thề anh nói thật" đã được cân nhắc, ít nhất là chưa phát sóng thời gian này, nhưng vì thời điểm đó bị "hụt sóng" nên thời thế thay đổi, phim này được coi là một "cứu cánh" cho giờ vàng phim Việt.

 

Nhờ hụt sóng, "Xin thề anh nói thật" được có mặt ở "giờ vàng"

Vì sao phim dở vẫn lọt?

Đạo diễn Đỗ Thanh Hải, Giám đốc Hãng phim VFC đã từng nói: "Với số lượng phim làm để phát sóng trên các kênh truyền hình hiện nay, phim truyền hình đang bị thả nổi về nhiều khâu: Từ thẩm định, tiến hành sản xuất đến đánh giá nghiệm thu".

Nói về quy trình duyệt phim hiện nay, biên kịch Thùy Linh cho biết: Sau khi được duyệt đề cương, NSX mang thành phẩm đến duyệt. Hội đồng duyệt  phân công cho 2 người xem từ 5-10 tập. Thường thì những tập đầu họ làm rất hay và những cái dở lại lòi ra ở đằng sau. Nhưng bất cập ở chỗ, trong quá trình đọc kịch bản, nếu có yêu cầu NSX chỉnh sửa thì trên thực tế, Hội đồng không được biết bởi vì hợp đồng phát sóng là họ ký thẳng với nhà đài.

Dù biết việc thẩm định phim hiện nay còn thiếu chặt chẽ, nhưng theo biên kịch Thùy Linh, đó là sự bất khả kháng. "Yêu cầu Hội đồng bám theo hãng phim để đọc hết toàn bộ kịch bản hoặc giám sát quá trình của họ là không thể. Với số lượng các thành viên trong Hội đồng hiện nay, từ 5-7 người, dù biết có nhiều rủi ro nhưng không thể nào xem hết được phim vì nó quá nhiều. Vì thế, vẫn phải trông chờ vào sự tử tế, tự trọng nghề nghiệp của NSX, đạo diễn là chính", biên kịch Thuỳ Linh nói.

Đạo diễn Bùi Tuấn Dũng cho rằng, không thể nào nghiệm thu một ngôi nhà mà chỉ cần duyệt cái cửa sổ, cái cầu thang rồi khẳng định ngôi nhà đó được xây kiên cố, đúng tiêu chuẩn. Ai cũng biết như thế là bất ổn, nhưng thực tế thì không thể khác vì tất cả các phim đang làm hiện nay đều được làm theo quy trình này. Nó chỉ rủi ro cao với những người không coi trọng uy tín của mình. Và dù có nhiều người ký vào việc hình thành nên bộ phim ấy, nhưng trách nhiệm lớn nhất vẫn là đạo diễn.

 

Nhà sản xuất liều mạng

Biên kịch Thùy Linh cho rằng, việc đảm bảo số lượng từ 30-50% phim Việt trên truyền hình như quy định của Luật Điện ảnh không phải là sức ép quá lớn, bởi không còn cảnh chỉ có nhà nước làm phim như trước đây. Điều đáng phải báo động hiện nay là nhiều NSX ngày càng biết lách quy định và rất... liều mạng. Thời gian đầu chỉ có 3-4 hãng phim tham gia nên Hội đồng duyệt phim có rất nhiều thời gian để đọc và thẩm định. Chỉ có những NSX nhiều kinh nghiệm, bản lĩnh mới dám tham gia với VTV như BHD, FPT... Họ có lực, biết tìm đến những người có nghề nên cũng có những thành công nhất định. Nhưng sau đó thì ào ạt, rất nhiều hãng phim lần đầu tiên nghe tên, có cả những người tay ngang, từ xưa chỉ làm quảng cáo cũng nhảy ra làm phim.

Chính vì thế, những NSX kiểu như Công ty Năng Động Việt (chủ đầu tư của "Anh chàng vượt thời gian"- PV) hiện nay không thiếu. Nhiều NSX đưa đề cương đến VTV, trong khi Hội đồng còn chưa duyệt thì họ đã bấm máy. Tức là họ tự tin đến mức, phim thể nào cũng được phát. Có phim được nghiệm thu nhưng cũng có phim bị loại. Không ít phim, trình đề cương một đằng, khi ra thành phẩm lại hoàn toàn chệch hướng. Nhưng rồi bằng cách nào đó, những bộ phim không đạt chất lượng ấy vẫn tìm được đường ra và bán cho ai là điều chỉ có họ biết, trời biết mà thôi.

"Nhưng họ không nghĩ được rằng về lâu về dài không có gì thay thế được chất lượng. Ví như "Anh chàng vượt thời gian", lần sau có đối tác nào dám ký hợp đồng với họ nữa không? Với những kiểu làm phim cẩu thả, đương nhiên họ sẽ tự loại họ trước", bà Thùy Linh nói.

 

Biên kịch Thùy Linh: “Đây là thời kỳ "quá độ" của dòng phim xã hội hoá nên nó bộc lộ nhiều những mặt trái và chúng ta phải bình tĩnh nhìn nhận. NSX nào đuối sức thì sẽ tự động rút lui khỏi thị trường. Bên cạnh đó, đã đến lúc Hội đồng duyệt phim cần có cải tiến mới với dòng phim xã hội hoá. Như nước ngoài, anh cứ mang sản phẩm đến đây chào bán, tôi thấy tốt thì mua. Nhưng người mua cũng phải cực kỳ tỉnh táo, nếu không, phim dở nhưng bản thân họ được lợi thì biết đâu họ vẫn mua?”. Đạo diễn Bùi Tuấn Dũng: “Sóng truyền hình đang bị xem rẻ. Nói nó rẻ là vì những phim được coi là rất dở như thời gian qua nhưng vẫn được phát. Theo tôi, nhà Đài nên cho đấu giá quyền phát sóng. Ai trả giá cao nhất, phim ai tốt thì được phát chứ không thể là thỏa thuận ngầm giữa NSX và TVAd (Trung tâm quảng cáo của Đài), xem ai book được sóng thì phát phim trước, cho dù phim có đang quay, thậm chí chưa quay”.