Méo mặt với Cục Thú Y

Cho nhập nhưng… cấm dùng!

Ngày 14/4/2011, Công ty Chế biến thủy sản Quảng Ninh (Quảng Ninh Seafoods) gửi công văn đến UBND tỉnh Quảng Ninh để báo cáo nguyên nhân và xin phép chuyển đổi sản xuất từ thủy sản sang loại hình gia công, xuất khẩu cho thương nhân nước ngoài mặt hàng thịt và các sản phẩm từ thịt. UBND tỉnh Quảng Ninh cũng như Sở Công Thương, Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh hướng dẫn cho phép thực hiện theo Luật Thương mại và một số quy định khác của pháp luật. Ngày 18/8/2011, Cục Thú y cấp giấy phép nhập khẩu cho Quảng Ninh Seafoods với nội dung "hàng nhập khẩu vào Việt Nam để gia công, chế biến hàng xuất khẩu...". Giấy phép cũng yêu cầu cơ quan thú y vùng có hàng nhập khẩu kiểm tra chặt chẽ hồ sơ kiểm dịch nhập khẩu của các lô hàng; trong quá trình kiểm tra các lô hàng để gia công xuất khẩu, nếu không đảm bảo các yêu cầu về thủ tục kiểm dịch và vệ sinh an toàn thực phẩm, cơ quan kiểm dịch động vật yêu cầu chủ hàng tái xuất về nước xuất khẩu.

Sau khi có được giấy phép nhập khẩu, Quảng Ninh Seafoods đã thông báo cho thương nhân nước ngoài (đặt gia công) chuyển hàng nguyên liệu về cảng Hải Phòng ban đầu là 108 tấn chân gà có nguồn gốc từ Ấn Độ. Mục đích là nhập làm nguyên liệu gia công xuất khẩu, tức là chỉ nhập về làm nguyên liệu sản xuất rồi xuất trả phía chủ hàng nước ngoài. Đó chỉ là nguyên liệu sản xuất chứ không phải "sản phẩm" và cũng không dùng để bán tại thị trường Việt Nam.

Mọi việc tưởng như suôn sẻ nhưng khi hàng về đến cảng Hải Phòng, Cục Thú y bất ngờ... thay đổi quan điểm. Cụ thể, Cục này mở hàng lấy mẫu kiểm dịch, áp dụng tiêu chuẩn kiểm dịch sản phẩm động vật (cụ thể ở đây là tiêu chuẩn TCVN 7047-2002 áp dụng cho thịt lạnh đông được dùng làm thực phẩm đông lạnh nhập khẩu). Hẳn nhiên, nguyên liệu thì không thể đáp ứng được yêu cầu của thực phẩm nên Cục này từ chối không cho doanh nghiệp sử dụng để đưa vào gia công, sản xuất(?!).

Tung tin "hành" doanh nghiệp?

Sau rất nhiều công văn và đề nghị làm việc, Cục Thú y cuối cùng cũng đồng ý tổ chức cuộc họp với Quảng Ninh Seafoods. Tại đây, có sự tham gia của nhiều cơ quan liên quan như Hải quan, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam; Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng... Các ý kiến đưa ra tại đây đều cho rằng việc kiểm dịch đối với sản phẩm động vật nhập khẩu là cần thiết. Tuy nhiên, áp dụng tiêu chuẩn của thịt đông lạnh với nguyên liệu tạm nhập, gia công rồi tái xuất là không phù hợp. Cục Thú y cần xây dựng bộ tiêu chuẩn cho phù hợp và nếu đã cho doanh nghiệp nhập khẩu trước khi có quy định thì phải cho thông quan. Trường hợp xấu nhất thì yêu cầu doanh nghiệp tái xuất, trả lại chủ hàng, sau này có quy chuẩn thì mới cho nhập.

Quảng Ninh Seafoods ban đầu không đồng ý tái xuất vì chiểu theo các quy định hiện hành họ không sai. Dù thế, vì Cục Thú y liên tục kéo dài thời gian, mà nguyên liệu nhập khẩu có thời hạn sử dụng nên doanh nghiệp cuối cùng chấp nhận bị phía nước ngoài phạt và tái xuất lô hàng. Tưởng sẽ ổn thỏa, nào ngờ, Cục Thú y lại không đồng ý, bắt doanh nghiệp phải... nộp phạt. Trong lúc chưa thống nhất được hướng xử lý, ngày 12/11, Cục Thú y phát đi công văn gửi nhiều cơ quan, trong đó có Hải quan cho rằng lô hàng đã "mất tích", không còn ở cảng Hải Phòng. Việc này gây ra hiểu lầm và thiệt hại không nhỏ tới uy tín doanh nghiệp.

Sự thật là, hàng nhập khẩu là nguyên liệu phải được bảo quản lạnh, chi phí bảo quản tại cảng lên tới hàng chục triệu đồng mỗi ngày nên ngay khi hàng về cảng Hải Phòng, Quảng Ninh Seafoods đã có công văn số 027/11/CV-QNSF gửi Cục trưởng Cục Thú y và thông báo đến Chi cục Hải Quan Ka Long (Móng Cái, Quảng Ninh) về việc công ty thực hiện nhập 108 tấn hàng vào kho của công ty và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc bảo quản nguyên trạng hàng hóa. Như thế, không thể nói Cục Thú y không biết lô hàng đang ở đâu mà phải đánh công văn đi hỏi?! Đáng tiếc, công văn đó còn "vô tình" lọt ra ngoài khiến dư luận và đối tác của Quảng Ninh Seafoods có cách hiểu không chuẩn xác về vụ việc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của họ.

Nguyệt Minh