Mối tình cảm động của cố nhạc sỹ Trần Hoàn (2)

> Mối tình cảm động của cố nhạc sỹ Trần Hoàn (1)

 

 

Đó là bút tích hiếm hoi còn lại của nhạc sĩ Trần Hoàn trong những ngày hai vợ chồng phải xa nhau vì bom đạn chiến tranh.

 

Nghe tin chồng hy sinh

Sau đám cưới, cả hai vợ chồng bà chỉ được hưởng hạnh phúc ngắn ngủi trong đúng một tuần phép rồi lại phải xa nhau. Nhạc sĩ Trần Hoàn lên đường ra vùng địch hậu tả ngạn sông Hồng để công tác, còn bà Hồng tiếp tục công việc của mình ở tỉnh Hội phụ nữ Nghệ An.

Bà Hồng kể, tháng 3/1951, bà may mắn được khu hội Liên hiệp Phụ nữ khu IV điều động làm thư kí, tháp tùng bà Tôn Thị Quế lúc bấy giờ là Hội trưởng Phụ nữ khu đi dự hội nghị Ban chấp hành phụ nữ Trung ương ở Việt Bắc. "Lúc đi, vẫn nuôi hy vọng dọc đường đi có "phép thần" nào đó cho hai vợ chồng được gặp nhau nhưng cuối cùng không gặp. Tháng 5/1951, trên đường từ Việt Bắc về đến Thanh Hóa thì tôi được gặp một người ở quê ra nói rằng anh Hoàn đã hy sinh. Lúc đầu tôi không tin, nhưng sau nghĩ lại tôi thấy cũng có thể xảy ra lắm vì anh đang công tác ở vùng địch, dễ gặp địch đi càn" - bà Hồng nhớ lại.

 

Vợ chồng nhạc sĩ Trần Hoàn hạnh phúc sau ngày cưới.

Nghe tin chồng hy sinh, bà đau đớn khôn nguôi. Ruột gan như lửa đốt, bà chỉ mong được sớm trở về để tìm hiểu thực hư. Ngày 2/6 cả đoàn mới về đến tỉnh Hội phụ nữ Nghệ An, vừa đặt chân đến đây bà lại được nghe mấy chị em trong cơ quan nói rằng "anh Hoàn đã hy sinh". Dù không còn sức lực để bước, bà vẫn phải cố chạy đi tìm thư ông nhưng không hề có lá thư nào ông gửi về. Lúc này, bà đành phải tin chuyện nhạc sĩ Trần Hoàn hy sinh là sự thật. May thay, sáng 5/6, khi chuẩn bị rời cơ quan về quê lo tang cho chồng thì bà nhận được thông báo của Chi hội Văn nghệ liên khu III cải chính lại tin nhạc sĩ Trần Hoàn hy sinh.

Sau này, nhạc sĩ Trần Hoàn giải thích cho bà nghe chuyện tin đồn ông hy sinh. Đó là sau Tết 1951, khi ông đang dẫn một đoàn cán bộ văn nghệ sang công tác ở vùng địch hậu tả ngạn sông Hồng thì gặp trận càn của địch. Người giao liên dẫn đoàn vào một thôn có hầm để tránh. Địch càn đến, chúng lùng sục khắp nơi và phát hiện ra miệng hầm. Chúng xăm hầm, đào bới, kêu gọi ra hàng không được, liền ném vào hầm hai quả lựu đạn. Nhờ hầm dài và có nhiều ngách nên cả đoàn đều thoát chết. Nhưng cũng vì thế mà phải ngồi ngâm mình cả ngày trong nước vì không hay biết địch đã rút đi hay chưa. Mãi đến chiều tối, khi nghe bà con trong xóm về rửa tay chân ở ao, chuyện trò lao xao mới biết địch đã rút. Lúc đó, mọi người mới chui ra khỏi hầm để đi tiếp.

Sống bằng con chữ yêu thương

Bà Hồng cho hay, những năm tháng chiến tranh, thư là chiếc cầu nối tình yêu duy nhất giúp vợ chồng bà vượt qua khó khăn. Điều khiến bà vui nhất đó là nhạc sĩ Trần Hoàn rất chăm viết thư cho vợ. Thư ông viết thường khá dài, kể rất chi tiết về cuộc sống, tâm tư tình cảm của mình và không bao giờ thiếu lời động viên, an ủi vợ. Chính vì vậy, mỗi lần đọc thư ông bà thường rất xúc động. Số thư còn giữ lại được nhiều nhất hiện nay là những lá thư được ông viết từ chiến trường B, khi ông được Ban Tổ chức Trung ương Đảng cử vào công tác.

 

Cả đại gia đình chụp ảnh chung ở Hải Phòng trước ngày nhạc sĩ Trần Hoàn đi B.

Bà kể, năm 1954, khi bà chuyển ra công tác ở Hải Phòng thì ông bà đã có 12 năm sống bên nhau hạnh phúc, bốn người con lần lượt ra đời trong niềm vui ấy. Đến năm 1966, ông lên đường đi B thì ông bà lại tiếp tục sống cảnh xa nhau.

Bà Hồng còn nhớ, lá thư đầu tiên ông viết cho bà khi đi B là lúc ông ở Hà Tây, đang tập trung chuẩn bị lên đường. Và tiếp theo là 3 lá thư nữa khi ông đang trên đường hành quân vào chiến trường, nhưng vì ông chưa có địa chỉ cụ thể nên bà đã không thể viết thư gửi cho ông được. Mãi đến tận 5/1967, khi nhận được lá thư thứ 5 ông viết từ cơ quan làm việc, có địa chỉ cụ thể, bà mới viết thư cho ông nhưng lá thư phải 2 tháng sau mới tới. Nhận được thư ông vui mừng đến độ, trong lá thư tiếp theo gửi về cho vợ ông đã phải thốt lên: "Anh không thể nói hết nỗi vui mừng của mình khi nhận được thư em và các con. Anh đọc đi đọc lại nhiều lần không biết chán vì nó đã đem đến cho anh niềm vui to lớn vô cùng".

"Từ đó, chúng tôi sống với nhau bằng thư. Nhận được thư anh ấy tôi mừng như gặp được người. Mỗi lần nhận được lá thư nào là cứ đọc đi đọc lại nhiều lần, đọc cho đến khi có thư mới về mới cất thư cũ đi. Buổi tối trước khi đi ngủ, bao giờ tôi cũng đưa thư ra đọc để rồi lại được gặp anh trong giấc mơ" - bà Hồng bồi hồi kể lại.

Một điều thuận lợi là khi vào chiến trường, nhạc sĩ Trần Hoàn công tác ở Ban Tuyên huấn khu ủy Trị Thiên Huế, cơ quan này luôn có người vào ra công tác nên ông bà thường xuyên giữ được liên lạc với nhau. Hễ có thời gian rảnh, hễ có việc gì đó vừa xảy ra là hai ông bà lại gấp gáp viết thư kể cho nhau nghe.

Vào năm 1969, suốt cả một năm ròng ông không nhận được lá thư nào của gia đình mặc dù bà Hồng gửi cho ông tới hàng chục lá. Mãi đến cuối năm đó, ông nhận được một lúc 9 lá thư của bà và các con. Ông vui mừng viết thư phúc đáp: "Hôm nay, 15/11/1969, thật là sung sướng cho anh nhận được một lúc 9 lá thư, ảnh của em và các con. Cả cơ quan ai cũng ghen tỵ với anh nhưng ai cũng mừng cho anh. Anh em còn trêu "Thôi, anh Hoàn nên đi nằm cho thư thả mà đọc thư rồi khao đi". Và một người được thư là tất cả anh em đều đọc. Em thử tưởng tượng nỗi vui mừng của anh khi đọc thư, xem ảnh và nhận được quà của em và con trai sung sướng biết chừng nào".

 

Nhạc sĩ Trần Hoàn và vợ.

Trong một số lá thư gửi về cho vợ, kèm theo thư là những bài thơ tình rất lãng mạn mà nhạc sĩ đã làm tặng vợ và các con mình.

"…Nín đi em
Và lau khô nước mắt.
Vì còn hơn trăm ngàn lần tiếng gắt
Là tiếng người yêu thổn thức tê lòng
…
Cám ơn em
Bằng tiếng khóc
Dạy cho anh, sâu xa bài học
Về tình yêu, cuộc sống, tâm hồn…".

Nhờ những cánh thư ấy và những bài thơ ấy mà dù cách xa nhau nhưng hai vợ chồng nhạc sĩ vẫn luôn tìm được niềm hạnh phúc. Sự gắn kết càng lúc càng bền chặt khi đất nước hòa bình, ông trở lại Hà Nội với cương vị mới. Đến nỗi, đã có lúc nhạc sĩ phải cất lời "Mái tóc cả hai đã đốm bạc/ Mà tình chung thủy chẳng hề vơi".

Cho đến sau này, khi nhạc sĩ lâm bệnh, thi thoảng bà Hồng vẫn đọc lại cho ông nghe những dòng thư chứa chất đầy tình yêu mà ông bà đã trao đổi với nhau trong thời chiến. Những cảm xúc cũ như một thứ "thuốc tiên" nhiệm màu giúp ông chống chọi với bệnh tật để kéo dài những ngày bên bà. Tuy nhiên, cuối cùng thì ông vẫn ra đi. Còn lại bà, những ngày tháng cuối đời vẫn sống với kí ức đẹp đẽ và không bao giờ thôi nhớ về ông.

 

Hà Tùng Long