Hà Nội
23°C / 22-25°C

Muỗi chống sốt xuất huyết sắp đến VN

Thứ ba, 15:23 12/10/2010 | Thành tựu y học

Lần đầu tiên trên thế giới, một loại muỗi nhiễm vi khuẩn có khả năng ngăn ngừa sự lây truyền bệnh sốt xuất huyết.

Lần đầu tiên trên thế giới, một loại muỗi nhiễm vi khuẩn có khả năng ngăn ngừa sự lây truyền bệnh sốt xuất huyết - sốt Dengue (SXH) đã được chấp thuận thử nghiệm trong môi trường tự nhiên ở miền Bắc Australia. Dự kiến, loài muỗi này sẽ được thử nghiệm ở Việt Nam vào năm sau.

Vi khuẩn ngăn ngừa muỗi truyền SXH
 
Thông tin trên được đại diện Dự án loại trừ bệnh SXH do Quỹ Bill và Melinda Gates tài trợ công bố cuối tuần trước. Theo đó, loại muỗi Aedes aegypti, thủ phạm truyền bệnh SXH sẽ được cho lây nhiễm vi khuẩn Wolbachia, một loại vi khuẩn phổ biến ở ruồi giấm và khoảng 2/3 các loài côn trùng khác nhưng chưa từng được phát hiện ở muỗi Aedes aegypti.

Nhóm nghiên cứu tại Đại học Queensland, đứng đầu là GS Scott O’Neill đã tạo được một chủng Wolbachia mới, có khả năng sống được trong cơ thể muỗi truyền SXH. Kết quả ban đầu cho thấy, loại vi khuẩn này làm giảm một nửa tuổi thọ của muỗi. Đây là điều đặc biệt có ý nghĩa, vì thời gian trung bình để muỗi có thể truyền bệnh SXH là khoảng 2 tuần (do virus cần có thời gian để phát triển trong cơ thể vật chủ).

GS Scott O’Neill trong chuyến công tác triển khai dự án ở Việt Nam.

Như vậy, muỗi nhiễm khuẩn thường chết trước khi có khả năng truyền bệnh. Gần đây, các nhà nghiên cứu còn phát hiện một hiện tượng lý thú khác: Vi khuẩn Wolbachia giúp muỗi đề kháng với virus gây SXH, hạn chế sự phát triển của virus trong cơ thể muỗi. Nói cách khác, muỗi đã nhiễm khuẩn sẽ rất ít có khả năng nhiễm mầm bệnh SXH từ người bệnh để truyền sang người lành.

Một ưu điểm lớn của việc sử dụng vi khuẩn Wolbachia là loài vi khuẩn này có thể phát tán nhanh chóng trong cộng đồng muỗi. Vi khuẩn trong trứng của những con muỗi cái đã bị lây nhiễm truyền cho các thế hệ kế tiếp. Trong một số trường hợp, nếu muỗi đực nhiễm khuẩn Wolbachia giao phối với muỗi cái không mang khuẩn, trứng do chúng sinh ra sẽ chết. Do đó, loài muỗi không truyền bệnh SXH sẽ nhanh chóng chiếm ưu thế trong tự nhiên.

Vi khuẩn Wolbachia rất phổ  biến ở các loài côn trùng, bao gồm cả một số loài muỗi đốt người, do đó, nguy cơ  đối với con người là vô cùng nhỏ. Vấn  đề mà các nhà khoa học quan tâm hiện nay là  duy trì hiệu quả lâu dài cho phương pháp này, vì  sau một vài thế hệ, muỗi sẽ xuất hiện khả năng đề kháng với vi khuẩn. Do đó, họ phải liên tục phát triển những chủng khuẩn Wolbachia mới để sử dụng khi các chủng cũ đã bị nhờn. 

"Vaccine" chống SXH

Nhóm nghiên cứu đã thử  nghiệm thành công muỗi nhiễm khuẩn không truyền SXH trên người tình nguyện trong môi trường phòng thí nghiệm. Họ vừa được cơ quan chức năng chuẩn y kế hoạch thử nghiệm ngoài tự nhiên ở một số vùng ngoại ô phía bắc Australia vào tháng 1/2011.

GS O’Neill cho biết, sau đó khoảng 6 tháng, ông và đồng nghiệp sẽ tiến hành thử nghiệm với quy mô lớn ở Việt Nam, nơi dịch SXH xảy ra nghiêm trọng hơn Australia. Hiện tại, dự án nhận được sự ủng hộ rất lớn của cộng đồng ở cả Australia và Việt Nam. Toàn bộ giai đoạn thử nghiệm sẽ kéo dài khoảng 3 năm.

Nếu thành công, đây sẽ là phương pháp đòi hỏi chi phí thấp nhưng cho hiệu quả cao trong việc kiểm soát và đẩy lùi SXH. Đặc biệt, nó thân thiện với môi trường hơn rất nhiều so với việc sử dụng các hóa chất diệt muỗi. Theo GS O’Neill "đây có thể coi như một dạng văcxin phòng chống SXH, nhưng không dùng cho người mà dùng cho muỗi".

Hằng năm, dịch SXH xảy ra ở  trên 100 quốc gia toàn thế giới. Trong số khoảng 500.000 bệnh nhân phải nhập viện hằng năm, có một tỷ lệ lớn là trẻ em. Khoảng 2,5% số người mắc bệnh tử vong. Tại Việt Nam, tính đến ngày 1/10/2010, cả nước có 78.531 trường hợp SXH, 59 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ 2009, số mắc tăng 7,3%, tử vong tăng 4 trường hợp.

Theo SciDev, APP và  New Scientist/Bee.net.vn

thuhuyen
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Cứu sống bé gái 3 tháng tuổi bị tim bẩm sinh mắc COVID-19 nguy kịch

Cứu sống bé gái 3 tháng tuổi bị tim bẩm sinh mắc COVID-19 nguy kịch

Thành tựu y học - 3 năm trước

GiadinhNet - Bệnh nhi bị tim bẩm sinh, chẩn đoán COVID-19 nặng nguy kịch, được ê-kip bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng Thành phố điều trị tích cực để giành mạng sống.

Dụ các tế bào ung thư "ăn" độc dược

Dụ các tế bào ung thư "ăn" độc dược

Y tế - 5 năm trước

Sử dụng chất béo làm chú ngựa thành Troy, các nhà khoa học Mỹ đã loại bỏ hoàn toàn ung thư xương, tụy và ruột kết một cách thần kỳ trên các con vật thí nghiệm.

Thêm một thành công điều trị sẹo bỏng bằng kỹ thuật đặt túi giãn da ở Bệnh viện Xanh Pôn

Thêm một thành công điều trị sẹo bỏng bằng kỹ thuật đặt túi giãn da ở Bệnh viện Xanh Pôn

Y tế - 5 năm trước

GiadinhNet - Bệnh nhi bị sẹo bỏng axit khiến mất 3/4 da đầu, sẹo chằng chịt... được đặt túi giãn vùng da đầu để tiếp tục điều trị, sớm có lại diện mạo bình thường để hòa nhập với cộng đồng.

Dùng "công tắc" điều khiển "cậu nhỏ" theo ý muốn

Dùng "công tắc" điều khiển "cậu nhỏ" theo ý muốn

Y tế - 5 năm trước

Bệnh viện Bình Dân TP HCM vừa triển khai kỹ thuật mới điều trị tình trạng rối loạn cương, mở ra cơ hội cho quý ông mắc bệnh "trên bảo dưới không nghe".

Phát hiện lạ cực sốc về thuốc điều trị AIDS

Phát hiện lạ cực sốc về thuốc điều trị AIDS

Y tế - 5 năm trước

Các nhà khoa học đã điều chế một loại thuốc ức chế HIV có thể làm cho AIDS không thể lây truyền ngay cả trong các cặp đồng tính quan hệ tình dục mà không sử dụng bao cao su.

Phát hiện thuốc tiểu đường giá rẻ là "thần dược" giảm cân

Phát hiện thuốc tiểu đường giá rẻ là "thần dược" giảm cân

Y tế - 5 năm trước

Một loại thuốc tiểu đường vừa được Đại học Bang Louisiana (Mỹ) chứng minh có tiềm năng thành lối thoát cho những người béo phì đã nỗ lực giảm cân nhưng không thành.

Phát hiện liên hệ đáng sợ giữa viên uống canxi và ung thư

Phát hiện liên hệ đáng sợ giữa viên uống canxi và ung thư

Y tế - 5 năm trước

Bổ sung canxi quá liều bằng viên uống bổ sung có thể làm nguy cơ tử vong do ung thư tăng gấp đôi, một nghiên cứu lớn của Mỹ khẳng định.

Kỹ thuật thay van tim không phẫu thuật

Kỹ thuật thay van tim không phẫu thuật

Y tế - 5 năm trước

Được phát triển từ một thập kỷ trước, thay van động mạch chủ qua đường ống thông (Transcatheter Aortic Valve Replacement, TAVR) là một thủ thuật ít xâm lấn, đưa van nở đi qua ống thông vào mạch máu đến tim và đặt bên trong van cũ. TAVR thường chỉ áp dụng cho người có nguy cơ tử vong cao sau phẫu thuật.

Bệnh nhân ung thư chỉ cần 6 lần xạ trị thay vì 25-35 lần như trước

Bệnh nhân ung thư chỉ cần 6 lần xạ trị thay vì 25-35 lần như trước

Y tế - 5 năm trước

Trước đây, chỉ định điều trị cho bệnh nhân ung thư có phác đồ xạ trị từ 25-35 lần, mỗi ngày một lần. Với kỹ thuật mới được đưa vào ứng dụng, số lần xạ trị cho bệnh nhân có thể rút ngắn xuống còn 6 lần.

Phát hiện hợp chất trong cà phê ức chế "ung thư đàn ông"

Phát hiện hợp chất trong cà phê ức chế "ung thư đàn ông"

Y tế - 5 năm trước

Các nhà khoa học Nhật Bản vừa xác định được 2 hợp chất trong cà phê có thể ức chế loại ung thư đặc trưng và phổ biến ở đàn ông – ung thư tuyết tiền liệt.

Top