Những ký họa chưa từng được công bố của Bùi Xuân Phái
GiadinhNet - Có những ký họa nổi tiếng về Đoàn Phú Tứ, họa sĩ Nguyễn Dung, nhà sưu tập Nguyễn Bá Đạm… chưa từng được công bố.
Kỳ lạ "bàn tay to" trong ký họa
Bùi Xuân Phái được mệnh danh là một trong "tứ bất tử" của nền hội họa hiện đại Việt Nam gồm "Sáng, Liên, Nghiêm, Phái". Người đời biết đến ông nhiều với những bức tranh vẽ phố cổ Hà Nội. Tranh phố của danh họa họ Bùi vừa mang nét cổ kính mà lại rất hiện thực. Hồn cốt phố cổ Hà Nội được thể hiện rõ trong những tác phẩm của ông.
 Chân dung họa sĩ Nguyễn Dung với đôi bàn tay to. Ảnh: TL |
Các mảng màu trong tranh Bùi Xuân Phái thường có đường viền đậm nét, phố không những trở thành "nhân vật" chính mà còn được mô tả rất gần với con người với một chiều sâu thẳm tận bên trong. Những hoài niệm và cả một nỗi buồn man mác chiều tà, sự tiếc nuối bâng khuâng... dường được họa sĩ gửi cả vào những nét vẽ.
Và những cảm xúc buồn thương, tiếc nuối, cảm xúc đau đáu sự đời ấy cũng được danh họa họ Bùi phác thảo đậm đà trong những bức ký họa chân dung. Chỉ vài nét chì ngang dọc đơn giản dưới tay bút của Bùi Xuân Phái là đã hóa thân thành bức chân dung đầy thần sắc.
|
Danh họa Bùi Xuân Phái (1/9/1920 - 24/6/1988), quê gốc ở làng Kim Hoàng, xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, tỉnh Hà Đông (nay là TP Hà Nội). Ông tốt nghiệp khoa Hội họa Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương khóa 1941-1946. Năm 1952, Bùi Xuân Phái về Hà Nội, sống tại nhà số 87 phố Thuốc Bắc cho đến khi mất. Năm 1956 - 1957, ông tham gia giảng dạy tại Trường Mỹ thuật Hà Nội. |
Một điều lạ là trong nhiều bức ký họa chân dung của danh họa họ Bùi luôn xuất hiện đôi bàn tay to. Trong số ấy, có bức ký họa chân dung họa sĩ Nguyễn Dung - vốn là người bạn vẽ, bạn đồng môn trong Trường Mỹ thuật Đông Dương với Bùi Xuân Phái, cũng có đôi bàn tay rất to.
Một bức ký họa khác vẽ người đang ngủ trong tư thế nằm ngửa mặt lên trời cũng có bàn tay phải duỗi thẳng như với về phía người xem tranh. Bàn tay phải của người đang ngủ ấy cũng rất to so với tổng thể phối cảnh, phối hình trong tranh.
Hay một bức chân dung khác vẽ một người đàn ông mang dáng dấp suy tư. Thông thường, với chủ đề này thì điểm nhấn sẽ là khuôn mặt, nếp nhăn, nét nghĩ của nhân vật, nhưng ký họa của Bùi Xuân Phái thì không như vậy.
Khuôn mặt được họa sĩ phác thảo rất đơn sơ, thậm chí còn không diễn tả hết khuôn mặt với những nét suy tư như thường lệ, mà điểm nhấn gây ấn tượng ngay vào mắt người xem lại chính là hai bàn tay rất to đan chéo vào nhau như một sự đau đớn, một cảm giác của "lực bất tòng tâm".
Hình ảnh đôi bàn tay to kỳ dị cứ như vậy xuất hiện đi, xuất hiện lại trong tranh Bùi Xuân Phái như một nỗi ám ảnh.
Những ký họa chưa một lần công bố
Suốt cuộc đời, Bùi Xuân Phái đã không ngừng vẽ, không ngừng sáng tạo nghệ thuật ngay cả khi không có giấy vẽ, không có khung vẽ. Nhưng có lẽ chính trong sự túng thiếu ấy, sự tài hoa của danh họa mới càng có dịp thể hiện. Chỉ cần một cây bút chì, qua những nét vẽ tưởng như nguệch ngoạc chẳng có chút ý tưởng gì thì lại "ra" ngay một bức ký họa chân dung đầy thần sắc.
 Nét suy tư thể hiện qua đôi tay chứ không qua nét mặt. |
Có lẽ, ngoài sự tài hoa đầy bản năng ấy thì sự thành danh của danh họa họ Bùi còn là kết quả của những năm tháng rèn luyện trong Trường Mỹ thuật Đông Dương. Bùi Xuân Phái là một trong những họa sĩ thuộc thế hệ cuối cùng của Trường Mỹ thuật Đông Dương, cùng thời với các danh họa Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm, Dương Bích Liên... là những tên tuổi ảnh hưởng lớn tới nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại.
Trong số những bức ký họa chưa từng một lần được công bố của Bùi Xuân Phái, nhiều bức ông dùng bút chì ký họa chân dung những người bạn học, những họa sĩ, những nghệ sĩ nổi danh cùng thời. Mỗi bức ký họa dù vẽ bằng bút chì nhưng lại mang đậm hồn cốt khác nhau của nhân vật.
Chỉ vài ký họa, bức vẽ nghiêng mặt, bức vẽ thẳng, bức nét chì đậm, bức thì sử dụng nét chì nhạt... mà Bùi Xuân Phái khắc họa đầy đủ chân dung bạn vẽ Nguyễn Dung. Ký họa Nguyễn Dung không chỉ thể hiện thần thái nhân vật trong thời điểm ấy mà qua nét tóc, cổ áo hay chiếc mũ... Bùi Xuân Phái còn thể hiện rõ nét chàng bạn họa sĩ là con một gia đình gốc gác kinh kỳ, con ông chủ tiệm lớn có tiếng trên phố Hàng Đường, có cuộc sống dư dả.
Ngược lại, bức ký họa chân dung Dương Bích Liên thì lại có nét chì gầy gò, tạo cảm giác "xương xẩu" mà đôi mắt thấm đẫm tình đời như chính cuộc đời thực khi sống trong khốn khó, cả đời cô độc của họa sĩ họ Dương.
Trong số những ký họa của Bùi Xuân Phái mà chưa từng được công bố ấy, còn có một bức rất nổi tiếng: ký họa Đoàn Phú Tứ - một nhà soạn kịch, hoạt động sân khấu, nhà thơ, dịch giả nổi tiếng. Đoàn Phú Tứ còn là đại biểu Quốc hội Việt Nam Dân chủ Cộng hoà khóa I.
Bức ký họa Đoàn Phú Tứ được Bùi Xuân Phái vẽ trên một tấm giấy bìa, chất giấy xù xì, cũ kỹ, chỉ có bút chì mà họa sĩ đã khắc họa hết sắc thái tâm hồn, tính cách nhân vật Đoàn Phú Tứ.
Họa sĩ Đỗ Đức, người từng sống trong ngôi nhà cùng dãy phố Thuốc Bắc với Bùi Xuân Phái cũng được ông ký họa chân dung trên một tờ giấy cũ kỹ.
Chân dung nhà sưu tập tiền cổ Nguyễn Bá Đạm mà Bùi Xuân Phái vẽ trên tờ giấy cũ, trải qua hàng chục năm đến nay người xem vẫn còn cảm nhận được thần thái của nhân vật như ngày đầu bức tranh mới được hoàn thành.
Những bức ký họa quý giá ấy còn lưu giữ nguyên vẹn được đến ngày nay là nhờ công lao lớn của gia đình cố họa sĩ Nguyễn Dung, vừa là bạn đồng môn vừa là bạn vẽ cùng chia sẻ với Bùi Xuân Phái trong những năm tháng đất nước còn khó khăn.
Lã Xưa
Ý kiến của bạn
Người đẹp màn ảnh Việt gắn bó với Johnny Trí Nguyễn hơn 10 năm không cưới là ai, giờ ra sao?
Giải trí - 7 giờ trướcGĐXH - Nhung Kate chính là mỹ nhân màn ảnh Việt với nhiều tác phẩm chiếu rạp ấn tượng. Về đời tư, sau hơn một thập kỷ gắn bó với Johnny Trí Nguyễn, cô ở đâu và ra sao?
Nhạc sĩ Đức Huy tuổi 76: Tự cho mình về hưu vì đã đủ tiền bạc, dậy lúc 3 rưỡi sáng, dành 2 tiếng vận động
Giải trí - 8 giờ trước"Tôi thức dậy sớm lắm. 3 rưỡi sáng tôi đã dậy rồi và dành đến 2 tiếng đồng hồ để vận động, chăm lo cho hơi thở của mình" – nhạc sĩ Đức Huy chia sẻ.
Á hậu thay thế BTV Quỳnh Nga làm Giám đốc quốc gia Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam là ai?
Giải trí - 10 giờ trướcGĐXH - Thông tin Á hậu Hương Ly thay BTV Quỳnh Nga làm giám đốc quốc gia mới của Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam (Miss Universe Vietnam) đang nhận được sự quan tâm của fan sắc đẹp.
Cát Phượng bị tai nạn kinh hoàng 10 năm trước: Xe ô tô móp méo, gây ngỡ ngàng nhất điều này
Giải trí - 11 giờ trướcTừ hơn 10 năm trước, diễn viên Cát Phượng bị tai nạn khiến xe ô tô hư hỏng nghiêm trọng.
Con gái 12 tuổi của Lý Hải, đạo diễn phim 'Lật mặt': Phổng phao, thừa hưởng nét đẹp từ mẹ
Giải trí - 14 giờ trướcGĐXH - Cherry, con gái Lý Hải - Minh Hà ngày càng xinh xắn đáng yêu thừa hưởng nét đẹp từ bố mẹ. 12 tuổi, cô bé bắt đầu bước vào giai đoạn "trổ mã" và có cá tính riêng.
Lưu Gia Linh và Lương Triều Vỹ vi vu tại châu Âu, phủ nhận tin đồn rạn nứt
Giải trí - 15 giờ trướcTheo một số nguồn tin thân cận, nữ diễn viên Lưu Gia Linh đã sang Pháp đoàn tụ với ông xã Lương Triều Vỹ giữa thời điểm, tin đồn hôn nhân rạn nứt giữa họ bùng phát trên mạng xã hội Trung Quốc.
Nam NSND nhạc đỏ nức tiếng một thời: Tuổi xế chiều hưởng an nhàn bên vợ đảm
Giải trí - 15 giờ trướcGĐXH - NSND Trung Đức là giọng ca nức tiếng một thời với khán giả yêu nhạc đỏ. Hiện tại, ở tuổi xế chiều, nam nghệ sĩ gạo cội tận hưởng cuộc sống bình yên bên vợ con.
Phạm Quỳnh Anh tiết lộ được con gái ủng hộ khi quyết định 'tiến thêm bước nữa'
Giải trí - 17 giờ trướcTâm sự chuyện hôn nhân với Thảo Trang, Phạm Quỳnh Anh tiết lộ con gái lớn là người ủng hộ cô tiến thêm bước nữa.
Tuổi xế chiều của nam danh ca một thời gây sốc vì tự phong là Giáo sư âm nhạc, yêu thầm Lý Nhã Kỳ ra sao?
Giải trí - 19 giờ trướcTài năng và nổi bật trong nghệ thuật nhưng danh ca Ngọc Sơn cũng có sự nghiệp khá ồn ào và cả đời tư khiến nhiều người tò mò xen lẫn bất ngờ.
Động thái của Trương Ngọc Ánh và tình trẻ kém 14 tuổi sau ồn ào 'đòi nợ' 24 tỷ đồng
Giải trí - 1 ngày trướcGĐXH - Trương Ngọc Ánh diện đầm rạng rỡ xuất hiện một mình tại một sự kiện sau khi công khai đòi nợ đối tác 24 tỷ đồng.
Cuộc sống về hưu của nhà báo Lại Văn Sâm
Giải tríGĐXH - Là một MC tài năng, hóm hỉnh và giản dị, nhà báo Lại Văn Sâm, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả thông qua nhiều chương trình truyền hình nổi tiếng.
