Phim về anh Thạc... “vướng” luật!

 Mục đích của việc “rộng cửa” với tư nhân là muốn cải thiện chất lượng phim đề tài truyền thống, nhưng xung quanh việc thực hiện bộ phim này đang có những vướng mắc.

Làm phim… thì phải liên kết?

Thai nghén vào thời điểm cuốn sách Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm và Mãi mãi tuổi 20 ( của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc) đang “sốt” trong dư luận, Mùi cỏ cháy là tâm huyết của nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm với thế hệ cầm súng ra trận gần 40 năm trước, trong đó nhân vật trung tâm là liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc.

Những ngày viết kịch bản, Hoàng Nhuận Cầm như người bị nhập đồng, không ít lần vị “bác sĩ Hoa Súng” này đã khóc, não nề, sầu thảm…ở những trường đoạn viết về sự hy sinh của đồng đội. Kịch bản hoàn thiện, vợ chồng Hoàng Nhuận Cầm đôn đáo khắp nơi tìm sự hỗ trợ kinh phí.

Gần 2 năm, dốc sức cho Mùi cỏ cháy trên mọi phương diện, khi cái kết có hậu vừa đến - kịch bản được duyệt trợ giá, cũng là lúc Điệp Vân Film phải đối mặt với bài toán “liên kết” không có trong dự tính. Đơn giản, vì theo Luật Điện ảnh, các phim nhận trợ giá của Nhà nước đều phải được “đấu thầu chọn nhà sản xuất”. (Theo Dự thảo Thông tư liên tịch hướng dẫn việc giao kế hoạch, đặt hàng, đầu thầu sản xuất phim, mua bản quyền phim, tài trợ phim bằng nguồn ngân sách của Nhà nước thì đơn vị muốn tham gia đầu thầu phải chứng tỏ được năng lực về vốn, năng lực kỹ thuật, quản lý, sáng tác… Áp theo tiêu chuẩn này, thì Điệp Vân Film không hội đủ yếu tố để … nhận phim).

Ông Lê Ngọc Minh, Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh VN nói: “Mục đích của “đấu thầu” là để nâng cao chất lượng phim làm bằng ngân sách của Nhà nước. Vì Thông tư đang trong quá trình soạn thảo mà việc làm phim thì không thể chờ Thông tư mới làm nên chúng tôi đã thể nghiệm việc nâng cao chất lượng phim bằng việc tuyển chọn kịch bản. Mùi cỏ cháy được duyệt và chúng tôi rất muốn tạo điều kiện để Điệp Vân Film thực hiện bộ phim này như một sự thể nghiệm tiếp theo xem tư nhân với cách tổ chức đoàn phim khoa học; chi tiêu hợp lý… liệu có nâng cao được hay không chất lượng phim đề tài truyền thống lâu nay bị dư luận ì xèo. Đáng tiếc là quan điểm thông thoáng này lại bị vướng bởi những quy định trong Luật Đầu tư.

Năm 2009 là năm có nhiều ngày lễ kỷ niệm và chúng tôi rất muốn Mùi cỏ cháy ra mắt công chúng vào những dịp này. Để bộ phim được triển khai, giải pháp cấp thời bây giờ là hãng phim Điệp Vân phải liên kết với một hãng phim hội đủ các yếu tố như năng lực về vốn, về kỹ thuật, quản lý, sáng tác, nhân lực…Nghe nói, một trong những đối tác mà hãng phim này định gắn kết là Xưởng phim Quân đội. Nếu đúng như vậy, chúng tôi rất ủng hộ vì Xưởng phim Quân đội là một đơn vị có uy tín…”.

Nhưng Điệp Vân Film không muốn...

Hỏi biên kịch Hoàng Nhuận Cầm về việc liên kết với hãng phim “lớn” để Mùi cỏ cháy được triển khai, tác giả kịch bản có vẻ khá bức xúc.

Không muốn nói về dự án này vì “quá nhiều người đang nhòm ngó”, nhưng Hoàng Nhuận Cầm cũng thổ lộ: “Tiền đầu tư chắc không nhiều, chúng tôi phải chạy thêm tài trợ mới có thể triển khai phim đúng với tầm của kịch bản. Nếu phải liên kết, phải chia số tiền trợ giá khiêm tốn cho những việc không liên quan đến phim… thì còn gì là phim nữa.

Điệp Vân là hãng phim tư nhân, nhưng Mùi cỏ cháy là tâm huyết mà chúng tôi đã dốc sức mấy năm nay. Mục đích của chúng tôi là làm một phim có chất lượng xứng với sự hy sinh của anh Thạc và các đồng đội của anh, cũng là của tôi. Chúng tôi đã thuê máy móc tốt nhất, mời những người có năng lực nhất tham gia phim, nâng vốn pháp định của đơn vị lên 1 tỷ ( theo quy định)…tại sao cứ nhất thiết phải liên kết?”.

 Khi tư nhân làm phim truyền thống

Một cán bộ quản lý của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch từng có nhiều năm gắn bó với điện ảnh cho biết: “ Trên thực tế, việc đấu thầu chọn nhà sản xuất phim … chính là thay đổi cách đầu tư- đầu tư trực tiếp cho dự án , chứ không phải đầu tư cho đơn vị sản xuất như trước. Đây là giải pháp nâng cao chất lượng phim, tránh tình trạng phải chia năm, xẻ bảy số tiền trợ giá ít ỏi vào những việc ngoài bộ phim. Muốn vậy, Cục Điện ảnh phải hoàn thiện 2 Quy chế: Quy chế hoạt động của Hội đồng tuyển chọn kịch bản và Quy chế Hoạt động của Hội đồng tuyển chọn nhà sản xuất.

Nếu đúng logic, thì Mùi cỏ cháy được duyệt không đồng nghĩa với việc Điệp Vân Film sẽ được “bút phê” sản xuất bộ phim này nếu họ không chứng tỏ được họ là đơn vị sản xuất có năng lực nhất (có kịch bản phân cảnh tốt nhất; phương án sản xuất hiệu quả nhất; kinh phí và thời gian sản xuất hợp lý nhất…) Tuy nhiên, cũng phải thông cảm vì ta chưa có Quy chế hoạt động của 2 Hội đồng nói trên, Thông tư hướng dẫn việc đấu thầu cũng đang soạn thảo nên để phim không bị “ngâm” thì cần có giải pháp hợp lý một mặt đảm bảo chất lượng phim, mặt khác vẫn thể hiện được sự thông thoáng của Luật Điện ảnh là khuyến khích tư nhân tham gia vào lĩnh vực sản xuất phim và nâng cao chất lượng phim. Theo đó, giải pháp liên kết có thể xem là an toàn nhất”.

Xung quanh việc Điệp Vân Film nhận được phim Mùi cỏ cháy, có không ít ý kiến cho rằng như vậy là “bất công” với các hãng phim “nhà nước”. Một vị Phó giám đốc của Hãng phim truyện VN nói: “Tư nhân làm phim phải thuê toàn bộ nhân lực, máy móc của các hãng Nhà nước và đương nhiên phải trả thù lao cao hơn, trong lúc năng lực quản lý chưa chắc đã cao hơn các hãng đã có thâm niên làm phim. Nếu là phim giải trí thì chẳng nói làm gì, nhưng là phim truyền thống làm bằng tiền trợ giá của Nhà nước, phục vụ các dịp kỷ niệm, giao phim cho đơn vị tư nhân rồi tư nhân lại phải đi thuê người của chúng tôi làm - mà đã làm thuê, thì trách nhiệm cũng vừa phải thôi, liệu tính khả thi của bài toán “nâng cao chất lượng phim” đến đâu?”

Liệu có phải vì lo điều này nên cơ quan quản lý… muốn Điệp Vân Film phải liên kết sản xuất? Câu chuyện dường như chưa kết thúc, và câu trả lời cho bài toán thể nghiệm phải chờ đến khi phim ra mắt.

(Thể Thao & Văn Hóa)