Quyền Văn Minh và liveshow nhạc jazz cuối cùng

Tự tạo sức ép

Khác với không khí náo nức chuẩn bị cho tết Trung thu trên con phố Lương Văn Can, trong CLB nhạc jazz nổi tiếng đất Hà thành, cũng nằm trên con phố rực rỡ sắc màu đó, nghệ sĩ Quyền Văn Minh đang trầm mình, âm thầm chọn bài, bước vào những buổi tập đầu tiên cho liveshow mà ông nói là "cuối cùng của đời tôi!".

"Tôi luôn phải trăn trở, suy tư về sự "tái xuất giang hồ" của mình trong chương trình đặc biệt này. Nó là câu hỏi lớn khiến tôi day dứt. Bởi suốt từ năm 1994 tới nay, tôi vẫn thường xuyên xuất hiện trên sân khấu lớn nhỏ trong nước và quốc tế. Nhưng đó là những tiết mục đơn lẻ, được thể hiện theo yêu cầu của nhà tổ chức. Thậm chí, có những cuộc chỉ là biểu diễn cho thực khách trong các khách sạn sang trọng để họ ăn uống ngon miệng, hơn là việc họ thưởng thức nhạc jazz.

Còn liveshow này thì có ý nghĩa và vị thế khác hẳn. Nó đánh dấu một mốc son trong sự nghiệp biểu diễn của tôi. Nói ví von thì nó như một buổi báo cáo kết quả sự lao động, đóng góp và trưởng thành của tôi trong suốt thời gian qua của tôi với nhạc jazz.

Thêm vào đó, tôi sẽ trình diễn cùng với một "đối thủ nặng ký", được đào tạo bài bản, có phong cách chuyên nghiệp và lối chơi điêu luyện, tự tin. Đó chính là Quyền Thiện Đắc, con trai tôi. Với tư cách là một người thày, một người cha, tôi không thể sao lãng việc thể hiện hình ảnh của mình trong đêm nhạc đó được. Tôi cũng không muốn giữa hai cha con có độ chênh trong đêm biểu diễn" - Nghệ sĩ Quyền Văn Minh tâm sự.

Với tâm huyết tạo nên một dòng nhạc jazz mang bản sắc riêng của Việt Nam, vừa cuốn hút được công chúng trong nước, vừa có tiếng nói riêng khi chơi cùng các bạn quốc tế, cha con người nhạc sĩ tài hoa này đã đầu tư sáng tác rất nhiều tác phẩm lấy chất liệu từ âm nhạc dân gian Việt Nam. Và trong liveshow tới, 10 tác phẩm đặc sắc nhất sẽ được chọn biểu diễn.

Một hình ảnh từ cuộc biểu diễn Jazz Sông Hồng Bình Minh của Quyền Thiện Đắc.

"Đây là một việc kỳ công, bởi làm sao để 10 tác phẩm có chung chất liệu trong một đêm nhạc không trở nên nhàm chán. Mà ngược lại, nó phải thực sự lôi cuốn, hấp dẫn khán giả từ đầu tới cuối. Tôi đã nhận được câu hỏi lớn từ sự thành công của chương trình Jazz Sông Hồng Bình Minh 1, 2 năm trước, rằng tại sao từ lâu lắm rồi, tôi chưa có một chương trình nào lớn cả.

Bởi vậy, tôi muốn, sự xuất hiện của mình lần này cũng sẽ đặt ra một câu hỏi ngược lại cho lớp trẻ: có ai làm được như tôi không? Có ai ở tuổi 53 vẫn có thể dũng cảm đứng ra tổ chức một chương trình tự biểu diễn những sáng tác của mình như thế không? Có thể, Cha và con là liveshow cuối cùng trong cuộc đời tôi và tôi tự tạo sức ép cho mình để nỗ lực" - Quyền Văn Minh cho biết.

Tránh tiếng "phá nhạc dân tộc"

Ý tưởng đưa chất liệu âm nhạc dân gian Việt Nam vào những sáng tác nhạc jazz đến trong tâm trí nghệ sĩ Quyền Văn Minh khi ông nghe Blue Trane (Bản nhạc màu xanh) kinh điển của nghệ sĩ da đen John Coltrane. Một bản nhạc sử dụng toàn bộ nốt nhạc và thang âm của âm nhạc phương Đông nhưng vô cùng bay bổng, phóng túng, khiến cho tất cả các nghệ sĩ trên thế giới đều yêu thích. Ông nghĩ rằng, tại sao người Việt Nam cũng có gam năm âm ấy mà không tạo nên những tác phẩm hấp dẫn mang bản sắc của mình.

Chính bởi vậy, ông đã nghiền ngẫm và sáng tạo những tác phẩm "Jazz Việt Nam", được kết hợp từ bản năng của người da đen, trí tuệ của người da trắng cùng những âm điệu đặc sắc từ âm nhạc dân gian Việt Nam. Có thể công chúng yêu nhạc jazz sẽ bắt gặp những sáng tác này trong Cha và con qua Tiếng vọng, Chú Tễu...

Những tác phẩm này cũng thể hiện rất rõ quan điểm sáng tác của Quyền Văn Minh, đó là: ông luôn luôn ứng dụng phong cách jazz với các nét dân gian Việt Nam chứ không lấy nguyên một bản dân ca nào. Quan điểm này khác với John Coltrane bởi qua Blue Trane, người ta nhận thấy, miễn là giai điệu hay, không cần phải gò bó hoặc phụ thuộc vào bất cứ khuôn mẫu nào. Nghệ sĩ nhạc jazz Nguyễn Lê (Pháp) cũng quan niệm: giữ nguyên dân ca bản thổ rồi sau đó ngẫu hứng với ngôn ngữ jazz.

"Nếu chơi nguyên vẹn một bản nhạc dân gian thuần tuý thì không thể ra chất jazz được. Thậm chí tôi cũng phải tránh đi cái tiếng là phá âm nhạc dân gian Việt Nam. Nên tôi không cho phép mình phóng túng như lối chơi của các nghệ sĩ nước ngoài. Tôi vẫn phải dựa vào thang âm nhạc Việt và tôi cố gắng để phần giai điệu cùng phần ngẫu hứng mang phong cách "Jazz Việt Nam".

Kỳ vọng vào "đối thủ"

Chiếm 50% thời lượng chương trình Cha và con là những sáng tác và phần biểu diễn của Quyền Thiện Đắc - người mà ông trân trọng gọi là "đối thủ". Ông đã không chủ quan khi đánh giá về khả năng của con trai mình. Ngay từ khi Đắc còn nhỏ, ông đã luôn động viên và đặt cho Đắc một chế độ làm việc khắt khe. Ông quan niệm, người nghệ sĩ không khổ luyện thì không thành tài được.

Nghệ sĩ Quyền Thiện Đắc - đối thủ nặng ký - của nghệ sĩ Quyền Văn Minh trong liveshow Cha và con dự định diễn ra vào đầu năm 2008 tới.

Ngay từ khi chưa xây dựng CLB, ông đã kèm Đắc luyện tập bằng cách bắt Đắc ngồi bên cạnh khi ông nhận được những hợp đồng biểu diễn, coi đó như một cách đi làm sớm, vừa học vừa làm.

"Bản thân tôi là người phải tự học, tự tìm tòi con đường đi cho mình một cách thiếu chuyên nghiệp. Và để trở thành giảng viên nhạc viện tôi đã phải trải qua một chặng đường hết sức gian truân. Bởi vậy, tôi muốn đặt con trai tôi vào một con đường khác, để với trí tuệ, năng lực và các điều kiện thuận lợi khác, con đường đi của Đắc sẽ là con đường của một nghệ sĩ chuyên nghiệp. Kết quả học tập xuất sắc từ trường Đại học Berklee (Boston - Mỹ) của Đắc là món quà lớn mà cuộc đời và con trai tôi đã mang đến.

CD đầu tiên của Đắc được xuất bản ở Mỹ đã cho tôi nhìn thấy, nếu bản thân con tôi dành thời gian cho jazz thì nó sẽ là một nhạc sĩ viết khá và có thể đưa được những tác phẩm dân gian Vịêt Nam vào jazz, tìm được phong cách riêng cho jazz Việt Nam.

Tôi đặt kỳ vọng vào "đối thủ" của mình trong chương trình Cha và con. Tôi tin sự kỳ vọng của tôi không đặt nhầm chỗ bởi Đắc là người tôi đã từng đặt rất nhiều hy vọng và những hy vọng đó đang dần trở thành hiện thực" - nghệ sĩ Quyền Thiện Đắc xúc động nói.

Cho tới lúc này, nghệ sĩ Quyền Văn Minh vẫn chưa biết những bài nào sẽ được con trai ông chọn cho Cha và con. Nhưng ông biết chắc một điều, cũng cùng chất liệu nhạc dân gian Việt Nam. Tuy lối sáng tác của Đắc khác với của ông: nếu tác phẩm của ông gần với dân gian thì tác phẩm của Đắc gần với hiện đại, nhưng điều quan trọng là ông đang chuẩn bị cả tâm lý và bài vở để tham dự vào cuộc chơi "50 - 50" với "đối thủ" nặng ký của mình.

Theo Thục Nhi
VTC