Tháng Năm ăn Tết Đoan Ngọ

Thứ năm, 14:33 28/05/2009 | Xã hội

Sau Tết Nguyên Đán, có lẽ Tết Đoan Ngọ (Tết mồng 5 tháng 5 âm lịch) là cái Tết sum họp đầm ấm nhất và có nhiều tục lệ gắn kết với đời sống của người dân Việt.

Tục hái lá thuốc mồng 5 tháng 5

Tết Đoan Ngọ vốn bắt nguồn Trung Quốc với truyền thuyết về vị trung thần Khuất Nguyên thời vua Hoài Vương. Bọn gian nịnh thần ganh ghét Khuất Nguyên bèn bày kế để Hoài Vương thử lòng trung thành của Khuất Nguyên bằng cách ra lệnh ông nhảy sông tự vẫn. “Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung” (Vua bảo bề tôi chết, bề tôi không chết là kẻ bất trung).

Khuất Nguyên vô cớ bị xử oan nhưng vẫn tuân lệnh vua trầm mình xuống sông tự vẫn đúng vào giờ Ngọ, ngày mồng 5 tháng 5 âm lịch. Người dân Trung Quốc tôn kính, tưởng nhớ Khuất Nguyên nên hàng năm cứ vào ngày ông mất, đúng mồng 5 tháng 5 âm lịch, lại thả bánh, quả xuống nước thờ cúng ông.

Đoan nghĩa là mở đầu, Ngọ là giữa trưa và ăn tết Đoan Ngọ là ăn vào giữa trưa. Ca dao có câu: “Tháng Tư đong đậu nấu chè/Ăn Tết Đoan Ngọ trở về tháng Năm”. Truyền thuyết đó gắn kết trong đời sống tâm linh của người dân Việt với ý nghĩa gần gũi hơn, và cũng không mấy ai còn truy tìm nguồn gốc của nó.

Tương truyền, Khuất Nguyên vốn là bậc thần y nên dân ta có tục hái lá mồng 5 về ủ rồi phơi khô làm thuốc. Khi ốm đau mang những lá thuốc này nấu nước uống chữa bệnh rất hiệu nghiệm.

Theo lệ, sau lễ cúng gia tiên, đúng ngọ (12h trưa), người dân ở các vùng thôn quê rủ nhau đi hái lá. Đây là thời khắc có dương khí tốt nhất, là giờ mặt trời toả ánh nắng tốt nhất trong năm. Lá cây cỏ hái được vào giờ này có tác dụng chữa bệnh rất tốt, nhất là các bệnh về đường ruột hay khi cảm mạo, đem những lá thuốc này nấu nước xông giải cảm rất tốt.

Lá mùng 5 là hỗn hợp của bất cứ thứ lá nào có được trong vườn, từ lá tre, lá bưởi, lá cam, lá quýt, đến lá ổi, lá dủ dẻ, hành, tỏi, trầu không... và nhiều nhất là ngải cứu. Trong khi hái lá thuốc, ai nhìn thấy rắn, thằn lằn thì cả năm được nhiều may mắn vì những loài này vào thời khắc đó rất hiếm thấy.

Nơi phố phường, thị thành, không nhiều vườn tược, cỏ cây, người dân lại có lệ đi mua lá thuốc mồng 5. Độ trước Tết vài ngày, các bà, các mẹ, các chị từ thôn quê ra chợ phố mang theo đủ thứ loại lá bày bán. Lá được xắt nhỏ, phân từng loại riêng biệt, người đi chợ chọn lấy những lá có mùi vị ưa thích mua về, đúng ngọ ngày mồng 5, lại đem ra phơi khô rồi bọc lại để trong tủ thuốc gia đình, dùng khi nhà có người ốm đau.

Lá thuốc mùng 5, dẫu là loại thuốc linh nghiệm thật hay chỉ là truyền thuyết nhưng qua bao đời nay đã gắn liền với đời sống tinh thần của người dân Việt Nam.

Ngải cứu, một vị thuốc được hái nhiều trong ngày 5/5 âm lịch.

Tết diệt sâu bọ

Ở Việt Nam, Tết Đoan Ngọ được “Việt hoá” thành ngày Tết diệt sâu bọ và thờ cúng tổ tiên vào thời điểm quả trên cây, lá trên cành bắt đầu đơm hoa kết trái mong một mùa bội thu. Vì vậy hoa quả là thứ đồ cúng không thể thiếu. Ngoài ra còn những món ăn khác tùy theo tập quán của từng địa phương.

Hà Nội ngày này, rượu nếp, đặc biệt là rượu nếp cẩm, là món không thể thiếu. Chị Liên (buôn bán ở chợ Ngọc Hà, Hà Nội) cho biết: “Rượu nếp là thứ bán chạy nhất trong ngày này. Từ sáng tới giờ tôi đã bán hết 10 chậu nếp cẩm”.

Ngoài ra, mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ của người Bắc không thể thiếu hoa quả các loại. Từ sáng sớm, các hàng bán hoa quả đã đông người hỏi mua.

Rượu nếp cẩm...

... và rượu nếp là món bán chạy nhất trong ngày này.

Ở Đà Nẵng, từ sáng sớm các bà, các chị đã tất bật đi sắm đồ lễ chuẩn bị cho một cái Tết Đoan Ngọ đủ đầy. Sáng nay, các chợ cũng xôm tụ hơn hẳn ngày thường. Một món không thể thiếu trên mâm cơm cúng Tết Đoan Ngọ với người dân nơi đây là bánh ú tro. Bánh ú tro được bán rất nhiều với giá từ 5.000 - 7.000 đồng/chục. Nhà nào cũng mua từ ba bốn chục bánh trở lên.

Một người phụ nữ đang chọn những chục bánh thật đẹp chuẩn bị cho mâm cơm ngày Tết mồng 5 tháng 5 cho biết năm nào cũng vậy, vào dịp này, bánh ú tro là thứ chị chọn mua đầu tiên bởi theo chị loại bánh này mang ý nghĩa như bánh chưng ngày Tết Nguyên Đán.

Bánh ú tro được bày bán rất nhiều.

Hàng hoa quả cũng nhộn nhịp không kém, giá các loại hoa quả tăng nhẹ so với những ngày thường từ 2.000 - 3.000 đồng/kg các loại. Hoa tươi cũng tăng giá nhưng không đáng kể, được bày bán nhiều nhất là cúc vàng.

Nhìn khuôn mặt các bà, cá mẹ ai cũng hớn hở khi chọn mua đồ lễ vì lại có thêm một ngày trong năm gia đình được quây quần bên mâm cơm đầm ấm. Ai đi đâu về đâu, ngày này cũng nhớ về sum họp cùng gia đình, vui Tết mồng 5.

Ngoài ra, theo truyền thống của người miền trong, thịt vịt cũng là một thứ không thể thiếu cho ngày lễ này.

Theo Dân trí

kimvan

Chia sẻ facebook

Bình luận

Xem thêm bình luận

Ý kiến của bạn

Cùng chuyên mục

Tin sáng 6/5: Không khí lạnh tăng cường sắp tràn về miền Bắc; Thông tin mới nhất vụ nữ sinh bị tai nạn giao thông tử vong ở Vĩnh Long

Đời sống - 4 phút trước

GĐXH - Khoảng 9 - 10/5, một đợt không khí lạnh tăng cường tràn về xua tan nắng nóng gay gắt đang diễn ra ở miền Bắc; Công an tỉnh Vĩnh Long đã có buổi làm việc với bà N.T.H - mẹ ruột nữ sinh bị tai nạn giao thông tử vong ở Vĩnh Long...

Hàng chục triệu người dân miền Bắc, miền Trung hứng chịu kiểu thời tiết bất lợi kéo dài cả tuần

Thời sự - 24 phút trước

GĐXH - Theo dự báo thời tiết hôm nay, miền Bắc và miền Trung tiếp tục nắng nóng diện rộng, có nơi mức nhiệt cao trên 38 độ. Thời tiết khá oi bức, khó chịu.

Con giáp tuổi Ngọ theo tử vi tháng 4 âm lịch Ất Tỵ 2025 sẽ có những biến động lớn này

Đời sống - 24 phút trước

GĐXH- Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà đã cho biết, con giáp tuổi Ngọ tháng 4 âm lịch Ất Tỵ 2025 có những biến động lớn. Cùng theo dõi phương pháp khai vận tuổi Ngọ để tìm ra câu trả lời cho từng hoa giáp tuổi Ngọ ứng với mình dưới đây.

Những trường hợp này không phải nộp tiền sử dụng đất theo quy định mới nhất của Luật Đất đai

Đời sống - 25 phút trước

GĐXH - Từ năm 2025, nhiều trường hợp sẽ không phải nộp tiền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2024. Đó là những trường hợp nào?

8 tổ hợp xét tuyển vào trường Đại học Kinh tế - ĐH Quốc gia Hà Nội 2025

Giáo dục - 41 phút trước

Trường Đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) vừa công bố thông tin tuyển sinh đại học chính quy năm học 2025-2026.

2 đối tượng cướp tiệm vàng ở TPHCM bị bắt sau 5 giờ gây án

Pháp luật - 52 phút trước

Sau 5 giờ gây án, 2 đối tượng gây ra vụ cướp tiệm vàng ở TPHCM đã bị công an bắt giữ.

Công an và kiểm sát làm việc với mẹ nữ sinh tử vong ở Vĩnh Long

Pháp luật - 9 giờ trước

Làm việc các cơ quan tố tụng tỉnh Vĩnh Long, mẹ của nữ sinh 14 tuổi tử vong trong vụ tai nạn gây xôn xao dư luận đã đề nghị giải quyết dứt điểm vụ án, sớm trả lại công bằng cho con gái mình.

Sau phản ánh của Gia đình và Xã hội, Bí thư Huyện ủy Vụ Bản chỉ đạo xử lý các bãi chôn lấp rác thải

Đời sống - 12 giờ trước

GĐXH - Huyện ủy Vụ Bản (Nam Định) chỉ đạo xử lý các bãi tập kết rác thải lộ thiên với lượng lớn, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng tới sức khỏe người dân ở xã Thành Lợi và Đại Thắng.

Apple cảnh báo: "Người dùng IPhone cần xóa ngay ứng dụng này nếu không muốn bị rò rỉ dữ liệu cá nhân"