Tháng Năm ăn Tết Đoan Ngọ

Thứ năm, 14:33 28/05/2009 | Xã hội

Sau Tết Nguyên Đán, có lẽ Tết Đoan Ngọ (Tết mồng 5 tháng 5 âm lịch) là cái Tết sum họp đầm ấm nhất và có nhiều tục lệ gắn kết với đời sống của người dân Việt.

Tục hái lá thuốc mồng 5 tháng 5

Tết Đoan Ngọ vốn bắt nguồn Trung Quốc với truyền thuyết về vị trung thần Khuất Nguyên thời vua Hoài Vương. Bọn gian nịnh thần ganh ghét Khuất Nguyên bèn bày kế để Hoài Vương thử lòng trung thành của Khuất Nguyên bằng cách ra lệnh ông nhảy sông tự vẫn. “Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung” (Vua bảo bề tôi chết, bề tôi không chết là kẻ bất trung).

Khuất Nguyên vô cớ bị xử oan nhưng vẫn tuân lệnh vua trầm mình xuống sông tự vẫn đúng vào giờ Ngọ, ngày mồng 5 tháng 5 âm lịch. Người dân Trung Quốc tôn kính, tưởng nhớ Khuất Nguyên nên hàng năm cứ vào ngày ông mất, đúng mồng 5 tháng 5 âm lịch, lại thả bánh, quả xuống nước thờ cúng ông.

Đoan nghĩa là mở đầu, Ngọ là giữa trưa và ăn tết Đoan Ngọ là ăn vào giữa trưa. Ca dao có câu: “Tháng Tư đong đậu nấu chè/Ăn Tết Đoan Ngọ trở về tháng Năm”. Truyền thuyết đó gắn kết trong đời sống tâm linh của người dân Việt với ý nghĩa gần gũi hơn, và cũng không mấy ai còn truy tìm nguồn gốc của nó.

Tương truyền, Khuất Nguyên vốn là bậc thần y nên dân ta có tục hái lá mồng 5 về ủ rồi phơi khô làm thuốc. Khi ốm đau mang những lá thuốc này nấu nước uống chữa bệnh rất hiệu nghiệm.

Theo lệ, sau lễ cúng gia tiên, đúng ngọ (12h trưa), người dân ở các vùng thôn quê rủ nhau đi hái lá. Đây là thời khắc có dương khí tốt nhất, là giờ mặt trời toả ánh nắng tốt nhất trong năm. Lá cây cỏ hái được vào giờ này có tác dụng chữa bệnh rất tốt, nhất là các bệnh về đường ruột hay khi cảm mạo, đem những lá thuốc này nấu nước xông giải cảm rất tốt.

Lá mùng 5 là hỗn hợp của bất cứ thứ lá nào có được trong vườn, từ lá tre, lá bưởi, lá cam, lá quýt, đến lá ổi, lá dủ dẻ, hành, tỏi, trầu không... và nhiều nhất là ngải cứu. Trong khi hái lá thuốc, ai nhìn thấy rắn, thằn lằn thì cả năm được nhiều may mắn vì những loài này vào thời khắc đó rất hiếm thấy.

Nơi phố phường, thị thành, không nhiều vườn tược, cỏ cây, người dân lại có lệ đi mua lá thuốc mồng 5. Độ trước Tết vài ngày, các bà, các mẹ, các chị từ thôn quê ra chợ phố mang theo đủ thứ loại lá bày bán. Lá được xắt nhỏ, phân từng loại riêng biệt, người đi chợ chọn lấy những lá có mùi vị ưa thích mua về, đúng ngọ ngày mồng 5, lại đem ra phơi khô rồi bọc lại để trong tủ thuốc gia đình, dùng khi nhà có người ốm đau.

Lá thuốc mùng 5, dẫu là loại thuốc linh nghiệm thật hay chỉ là truyền thuyết nhưng qua bao đời nay đã gắn liền với đời sống tinh thần của người dân Việt Nam.

Ngải cứu, một vị thuốc được hái nhiều trong ngày 5/5 âm lịch.

Tết diệt sâu bọ

Ở Việt Nam, Tết Đoan Ngọ được “Việt hoá” thành ngày Tết diệt sâu bọ và thờ cúng tổ tiên vào thời điểm quả trên cây, lá trên cành bắt đầu đơm hoa kết trái mong một mùa bội thu. Vì vậy hoa quả là thứ đồ cúng không thể thiếu. Ngoài ra còn những món ăn khác tùy theo tập quán của từng địa phương.

Hà Nội ngày này, rượu nếp, đặc biệt là rượu nếp cẩm, là món không thể thiếu. Chị Liên (buôn bán ở chợ Ngọc Hà, Hà Nội) cho biết: “Rượu nếp là thứ bán chạy nhất trong ngày này. Từ sáng tới giờ tôi đã bán hết 10 chậu nếp cẩm”.

Ngoài ra, mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ của người Bắc không thể thiếu hoa quả các loại. Từ sáng sớm, các hàng bán hoa quả đã đông người hỏi mua.

Rượu nếp cẩm...

... và rượu nếp là món bán chạy nhất trong ngày này.

Ở Đà Nẵng, từ sáng sớm các bà, các chị đã tất bật đi sắm đồ lễ chuẩn bị cho một cái Tết Đoan Ngọ đủ đầy. Sáng nay, các chợ cũng xôm tụ hơn hẳn ngày thường. Một món không thể thiếu trên mâm cơm cúng Tết Đoan Ngọ với người dân nơi đây là bánh ú tro. Bánh ú tro được bán rất nhiều với giá từ 5.000 - 7.000 đồng/chục. Nhà nào cũng mua từ ba bốn chục bánh trở lên.

Một người phụ nữ đang chọn những chục bánh thật đẹp chuẩn bị cho mâm cơm ngày Tết mồng 5 tháng 5 cho biết năm nào cũng vậy, vào dịp này, bánh ú tro là thứ chị chọn mua đầu tiên bởi theo chị loại bánh này mang ý nghĩa như bánh chưng ngày Tết Nguyên Đán.

Bánh ú tro được bày bán rất nhiều.

Hàng hoa quả cũng nhộn nhịp không kém, giá các loại hoa quả tăng nhẹ so với những ngày thường từ 2.000 - 3.000 đồng/kg các loại. Hoa tươi cũng tăng giá nhưng không đáng kể, được bày bán nhiều nhất là cúc vàng.

Nhìn khuôn mặt các bà, cá mẹ ai cũng hớn hở khi chọn mua đồ lễ vì lại có thêm một ngày trong năm gia đình được quây quần bên mâm cơm đầm ấm. Ai đi đâu về đâu, ngày này cũng nhớ về sum họp cùng gia đình, vui Tết mồng 5.

Ngoài ra, theo truyền thống của người miền trong, thịt vịt cũng là một thứ không thể thiếu cho ngày lễ này.

Theo Dân trí

kimvan

Chia sẻ facebook

Bình luận

Xem thêm bình luận

Ý kiến của bạn

Cùng chuyên mục

Hà Nội cấm nhiều tuyến đường dịp 2/9: Di chuyển thế nào cho thuận lợi?

Xã hội - 4 giờ trước

GĐXH - Công an TP Hà Nội vừa có thông báo phân luồng giao thông và tổ chức hướng đi đối với các phương tiện nhằm phục vụ Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9.

Mất tiền vì mua bán trên TikTok, cô gái bịa chuyện bị cướp

Pháp luật - 6 giờ trước

GĐXH - Sau khi tham gia mua bán hàng trên TikTok bị mất tiền, cô gái trẻ ở Huế trình báo công an bị cướp với mong muốn được bù lại số tiền đã mất.

Bắt kẻ giết người che giấu thân phận suốt 33 năm

Pháp luật - 6 giờ trước

GĐXH - Sau khi gây ra vụ giết người tại một nông trường, Nguyễn Đình Sơn đã bỏ trốn suốt 33 năm, ngụy trang dưới vỏ bọc của người khác.

Những người trẻ khuyết tật truyền cảm hứng mạnh mẽ tại Tỏa sáng Nghị lực Việt 2025

Đời sống - 6 giờ trước

GĐXH – Bằng nghị lực phi thường và khát vọng sống mãnh liệt, những thanh niên khuyết tật đã viết nên câu chuyện đầy cảm hứng về ý chí và sự cống hiến. 25 gương mặt tiêu biểu vừa được vinh danh tại Chương trình “Tỏa sáng Nghị lực Việt” 2025 là minh chứng sống động rằng “giới hạn không nằm ở khiếm khuyết, mà ở niềm tin và ý chí con người”.

Hà Nội: Bãi xe không phép 'cát cứ' sân chung cư, thách thức pháp luật ở phường Yên Hòa

Đời sống - 7 giờ trước

GĐXH - Hàng nghìn mét vuông sân chung và bãi đỗ xe của chung cư N3A, N3B (phường Yên Hòa, Hà Nội) suốt thời gian qua đã bị một cá nhân ngang nhiên chiếm dụng, lập bãi trông giữ xe để thu tiền trái phép, khiến dư luận không khỏi bức xúc.

Phát hiện nhiều xương người rải rác trên núi Đại Huệ

Xã hội - 8 giờ trước

GDXH - Ngày 20/8, người dân lên núi Đại Huệ xã Hưng Nguyên, tinh Nghệ An phát hiện nhiều mảnh xương của người nằm rải rác trên bãi cỏ.

Giải cứu bé gái 14 tuổi bị dụ dỗ đi làm tiếp viên quán karaoke

Pháp luật - 8 giờ trước

GĐXH - Trong lúc sử dụng mạng xã hội, H. nhận được tin nhắn từ một tài khoản lạ, với lời hứa về công việc “nhẹ nhàng, thu nhập 20 triệu đồng/tháng” tại một quán karaoke. Tin vào lời mời hấp dẫn, em H. đã lén bố mẹ và đi đến điểm hẹn.

Khởi tố, bắt tạm giam người hành hung người phụ nữ ở sảnh chung cư Hà Nội

Pháp luật - 8 giờ trước

GĐXH - Đặng Chí Thành (người hành hung phụ nữ ở sảnh chung cư Hà Nội) bị công an khởi tố bị can, bắt tạm giam 2 tháng.

Nguy hiểm rình rập tại bãi tắm tự phát gần khu vực nhà thờ đổ ở Ninh Bình

Đời sống - 9 giờ trước

GĐXH - Mặc dù có biển cấm nhưng khu vực nhà thờ đổ thuộc xã Hải Tiến, tỉnh Ninh Bình nơi vừa xảy ra sự việc 5 du khách bị sóng lớn cuốn trôi dẫn đến đuối nước, hiện này vẫn còn nhiều người dân bất chấp nguy hiểm để tắm.

Những trận mưa dông lại sắp trút xuống miền Bắc?

Thời sự - 9 giờ trước

GĐXH - Theo dự báo thời tiết, từ chiều tối và đêm nay (20/8), miền Bắc lại đón mưa rào và dông rải rác, cục bộ có mưa vừa đến mưa to. Riêng vùng núi Bắc Bộ có mưa to đến rất to, lượng mưa hơn 100mm.

Xem nhiều

Tin sáng 20/8: Chi tiết lịch hạn chế phương tiện vào Hà Nội từ ngày mai; Học phí được miễn, phụ huynh đóng những khoản gì đầu năm học 2025-2026?

Thời sự

GĐXH - Cục CSGT (Bộ Công an) vừa có kế hoạch phân luồng, hạn chế phương tiện đi về hướng TP Hà Nội để phục vụ Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 (A80); ngoài học phí, phụ huynh vẫn cần chuẩn bị một số khoản đóng góp khác theo quy định.