Hà Nội
23°C / 22-25°C

Tháng Năm ăn Tết Đoan Ngọ

Thứ năm, 14:33 28/05/2009 | Xã hội

Sau Tết Nguyên Đán, có lẽ Tết Đoan Ngọ (Tết mồng 5 tháng 5 âm lịch) là cái Tết sum họp đầm ấm nhất và có nhiều tục lệ gắn kết với đời sống của người dân Việt.

Tục hái lá thuốc mồng 5 tháng 5
 
Tết Đoan Ngọ vốn bắt nguồn Trung Quốc với truyền thuyết về vị trung thần Khuất Nguyên thời vua Hoài Vương. Bọn gian nịnh thần ganh ghét Khuất Nguyên bèn bày kế để Hoài Vương thử lòng trung thành của Khuất Nguyên bằng cách ra lệnh ông nhảy sông tự vẫn. “Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung” (Vua bảo bề tôi chết, bề tôi không chết là kẻ bất trung).
 
Khuất Nguyên vô cớ bị xử oan nhưng vẫn tuân lệnh vua trầm mình xuống sông tự vẫn đúng vào giờ Ngọ, ngày mồng 5 tháng 5 âm lịch. Người dân Trung Quốc tôn kính, tưởng nhớ Khuất Nguyên nên hàng năm cứ vào ngày ông mất, đúng mồng 5 tháng 5 âm lịch, lại thả bánh, quả xuống nước thờ cúng ông.
 
 
Đoan nghĩa là mở đầu, Ngọ là giữa trưa và ăn tết Đoan Ngọ là ăn vào giữa trưa. Ca dao có câu: “Tháng Tư đong đậu nấu chè/Ăn Tết Đoan Ngọ trở về tháng Năm”. Truyền thuyết đó gắn kết trong đời sống tâm linh của người dân Việt với ý nghĩa gần gũi hơn, và cũng không mấy ai còn truy tìm nguồn gốc của nó. 
 
Tương truyền, Khuất Nguyên vốn là bậc thần y nên dân ta có tục hái lá mồng 5 về ủ rồi phơi khô làm thuốc. Khi ốm đau mang những lá thuốc này nấu nước uống chữa bệnh rất hiệu nghiệm.
 
Theo lệ, sau lễ cúng gia tiên, đúng ngọ (12h trưa), người dân ở các vùng thôn quê rủ nhau đi hái lá. Đây là thời khắc có dương khí tốt nhất, là giờ mặt trời toả ánh nắng tốt nhất trong năm. Lá cây cỏ hái được vào giờ này có tác dụng chữa bệnh rất tốt, nhất là các bệnh về đường ruột hay khi cảm mạo, đem những lá thuốc này nấu nước xông giải cảm rất tốt.
 
Lá mùng 5 là hỗn hợp của bất cứ thứ lá nào có được trong vườn, từ lá tre, lá bưởi, lá cam, lá quýt, đến lá ổi, lá dủ dẻ, hành, tỏi, trầu không... và nhiều nhất là ngải cứu. Trong khi hái lá thuốc, ai nhìn thấy rắn, thằn lằn thì cả năm được nhiều may mắn vì những loài này vào thời khắc đó rất hiếm thấy.
 
Nơi phố phường, thị thành, không nhiều vườn tược, cỏ cây, người dân lại có lệ đi mua lá thuốc mồng 5. Độ trước Tết vài ngày, các bà, các mẹ, các chị từ thôn quê ra chợ phố mang theo đủ thứ loại lá bày bán. Lá được xắt nhỏ, phân từng loại riêng biệt, người đi chợ chọn lấy những lá có mùi vị ưa thích mua về, đúng ngọ ngày mồng 5, lại đem ra phơi khô rồi bọc lại để trong tủ thuốc gia đình, dùng khi nhà có người ốm đau.
 
Lá thuốc mùng 5, dẫu là loại thuốc linh nghiệm thật hay chỉ là truyền thuyết nhưng qua bao đời nay đã gắn liền với đời sống tinh thần của người dân Việt Nam.
 

Ngải cứu, một vị thuốc được hái nhiều trong ngày 5/5 âm lịch.

 
Tết diệt sâu bọ
 
Ở Việt Nam, Tết Đoan Ngọ được “Việt hoá” thành ngày Tết diệt sâu bọ và thờ cúng tổ tiên vào thời điểm quả trên cây, lá trên cành bắt đầu đơm hoa kết trái mong một mùa bội thu. Vì vậy hoa quả là thứ đồ cúng không thể thiếu. Ngoài ra còn những món ăn khác tùy theo tập quán của từng địa phương.
 
Hà Nội ngày này, rượu nếp, đặc biệt là rượu nếp cẩm, là món không thể thiếu. Chị Liên (buôn bán ở chợ Ngọc Hà, Hà Nội) cho biết: “Rượu nếp là thứ bán chạy nhất trong ngày này. Từ sáng tới giờ tôi đã bán hết 10 chậu nếp cẩm”.  
 
Ngoài ra, mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ của người Bắc không thể thiếu hoa quả các loại. Từ sáng sớm, các hàng bán hoa quả đã đông người hỏi mua.
 
Rượu nếp cẩm...
... và rượu nếp là món bán chạy nhất trong ngày này.
 
Ở Đà Nẵng, từ sáng sớm các bà, các chị đã tất bật đi sắm đồ lễ chuẩn bị cho một cái Tết Đoan Ngọ đủ đầy. Sáng nay, các chợ cũng xôm tụ hơn hẳn ngày thường. Một món không thể thiếu trên mâm cơm cúng Tết Đoan Ngọ với người dân nơi đây là bánh ú tro. Bánh ú tro được bán rất nhiều với giá từ 5.000 - 7.000 đồng/chục. Nhà nào cũng mua từ ba bốn chục bánh trở lên.
 
Một người phụ nữ đang chọn những chục bánh thật đẹp chuẩn bị cho mâm cơm ngày Tết mồng 5 tháng 5 cho biết năm nào cũng vậy, vào dịp này, bánh ú tro là thứ chị chọn mua đầu tiên bởi theo chị loại bánh này mang ý nghĩa như bánh chưng ngày Tết Nguyên Đán.
 
Bánh ú tro được bày bán rất nhiều. 
 
Hàng hoa quả cũng nhộn nhịp không kém, giá các loại hoa quả tăng nhẹ so với những ngày thường từ 2.000 - 3.000 đồng/kg các loại. Hoa tươi cũng tăng giá nhưng không đáng kể, được bày bán nhiều nhất là cúc vàng.
 
Nhìn khuôn mặt các bà, cá mẹ ai cũng hớn hở khi chọn mua đồ lễ vì lại có thêm một ngày trong năm gia đình được quây quần bên mâm cơm đầm ấm. Ai đi đâu về đâu, ngày này cũng nhớ về sum họp cùng gia đình, vui Tết mồng 5.
 
Ngoài ra, theo truyền thống của người miền trong, thịt vịt cũng là một thứ không thể thiếu cho ngày lễ này.
 
Theo Dân trí
 
 
 
kimvan
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Chính thức bỏ thi nâng ngạch công chức từ ngày 10/12/2025?

Chính thức bỏ thi nâng ngạch công chức từ ngày 10/12/2025?

Đời sống - 1 giờ trước

GĐXH - Ngạch công chức là tên gọi thể hiện thứ bậc về năng lực và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của công chức. Từ ngày 10/12/2025, chính thức bỏ thi nâng ngạch công chức?

Những nơi sẽ hứng mưa to như trút nước trong ngày hôm nay do ảnh hưởng của bão số 12

Những nơi sẽ hứng mưa to như trút nước trong ngày hôm nay do ảnh hưởng của bão số 12

Thời sự - 1 giờ trước

GĐXH - Theo dự báo thời tiết, từ hôm nay đến 24/10, từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi sẽ có mưa lớn diện rộng do ảnh hưởng của bão số 12. Tổng lượng mưa có nơi từ 400-600mm, có nơi mưa rất to lên đến hơn 800mm.

Tin sáng 23/10: Bão số 12 suy yếu, miền Trung có mưa đến hết tháng 10; Vụ 40 học sinh ở Quảng Trị nhập viện: Tiếp tục đình chỉ công tác hiệu phó

Tin sáng 23/10: Bão số 12 suy yếu, miền Trung có mưa đến hết tháng 10; Vụ 40 học sinh ở Quảng Trị nhập viện: Tiếp tục đình chỉ công tác hiệu phó

Đời sống - 1 giờ trước

GĐXH - Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, bão số 12 đã suy yếu dần thành áp thấp nhiệt đới khi tiến vào đất liền khu vực Đà Nẵng.

'Siêu trộm' chuyên phá két sắt trộm tiền, vàng sa lưới

'Siêu trộm' chuyên phá két sắt trộm tiền, vàng sa lưới

Pháp luật - 1 giờ trước

Hơn nửa năm qua "siêu trộm" Trần Tuấn Anh - đã gây ra 5 vụ trộm két sắt của người dân trên địa bàn tỉnh Nghệ An, chiếm đoạt hơn 800 triệu đồng.

ĐBQH đề xuất cho học sinh mượn sách giáo khoa, không lo việc hàng năm phải mua

ĐBQH đề xuất cho học sinh mượn sách giáo khoa, không lo việc hàng năm phải mua

Giáo dục - 2 giờ trước

ĐBQH nêu ý kiến có thể in sách giáo khoa phát cho các nhà trường và nhà trường cho học sinh mượn học, như vậy, vừa đảm bảo miễn phí, tiết kiệm.

28 đối tượng tổ chức tiệc ma túy mừng sinh nhật trong homestay

28 đối tượng tổ chức tiệc ma túy mừng sinh nhật trong homestay

Pháp luật - 10 giờ trước

Ngày 22/10, Công an xã Măng Đen (Quảng Ngãi) cho biết vừa đấu tranh, triệt phá một “tiệc sinh nhật” có 28 đối tượng sử dụng ma túy trong homestay.

40 học sinh nhập viện sau bữa ăn bán trú: Tiếp tục đình chỉ công tác nữ hiệu phó

40 học sinh nhập viện sau bữa ăn bán trú: Tiếp tục đình chỉ công tác nữ hiệu phó

Giáo dục - 11 giờ trước

Bà Đ.T.H.H – Phó Hiệu trưởng Trường PT Dân tộc Bán trú Tiểu học Kim Thủy – bị đình chỉ công tác thêm 15 ngày sau vụ 40 học sinh nhập viện nghi do ngộ độc thực phẩm.

Bắt hai vợ chồng chuyên mổ lợn dịch bệnh bán cho người dân ở Hà Nội

Bắt hai vợ chồng chuyên mổ lợn dịch bệnh bán cho người dân ở Hà Nội

Pháp luật - 12 giờ trước

GĐXH - Tối 22/10, Công an TP Hà Nội thông tin, Phòng Cảnh sát kinh tế vừa triệt phá ổ nhóm đối tượng có hành vi mua, bán, giết mổ lợn chết do dịch bệnh làm thực phẩm.

Một camera A.I cao tốc Nội Bài - Lào Cai phát hiện 2.775 lái xe không thắt dây an toàn

Một camera A.I cao tốc Nội Bài - Lào Cai phát hiện 2.775 lái xe không thắt dây an toàn

Thời sự - 12 giờ trước

GĐXH - Từ 1/9/2025 đến 21/10/2025, có 2.775 lái xe vi phạm không thắt dây an toàn trên cao tốc Nội Bài – Lào Cai, thông báo đã được gửi tới các chủ xe.

Hà Nội: Che biển số xe, nam sinh viên quê Ninh Bình bị phạt và trừ 6 điểm GPLX

Hà Nội: Che biển số xe, nam sinh viên quê Ninh Bình bị phạt và trừ 6 điểm GPLX

Thời sự - 12 giờ trước

GĐXH - Ngày 22/10, Cục CSGT, Bộ Công an thông tin, Phòng CSGT Hà Nội đã xác minh xử lý vụ việc lái xe ôm công nghệ che biển số.

Top