Thiếu nữ Khơ Mú "uốn lưng, lắc hông"
Người Khơ Mú có đời sống sinh hoạt văn hoá tinh thần phong phú với vốn ca múa dân gian qua lễ hội Mah grợ và điệu múa uyển chuyển, sôi động.
Trước đây lễ hội Mah grợ được tổ chức tại nhà của người có kinh tế khá giả nhất bản, hoặc nhà ông trưởng bản. Lễ hội Mah grợ gồm 2 phần chính là phần lễ cúng của chủ nhà và phần hội múa của cộng đồng trong bản.
Về phần lễ, ngay từ sáng sớm, bà chủ nhà đóng vai “Mẹ lúa” cùng cô con gái mặc váy áo, đội khăn piêu đẹp, đeo cái ếp (dỏ), tay cầm con dao mài sắc rồi lên nương. Đến nương của mình, hai mẹ con chủ nhà đào lấy củ khoai sọ cuối cùng, cắt lấy phần lá khoai bỏ vào ếp và thêm mấy que củi khô rồi gùi về bản. Người Khơ Mú xưa quan niệm rằng củ khoai, quả bí đỏ mới là thóc lúa.
Trên đường từ nương về đến bản, bà chủ nhà đóng vai “Mẹ lúa” luôn miệng hú gọi hồn lúa (hmal ngọ) với ý nghĩa: “Nương đã thu hoạch hết, đã đưa thóc lúa về bản, các hồn cũng về nhà thôi. Về để dự hội Mah grợ”.
Về đến bản, trước khi leo lên cầu thang của nhà mình, “Mẹ lúa” lại hú hồn lúa lần nữa mới mang củ khoai sọ vùi vào bếp tro lửa nướng chín. Khi khoai chín, chỉ mình “Mẹ lúa” được ăn với quan niệm nếu ai ăn khoai trước sẽ bị đau răng, đau mắt. Tiếp theo, “Mẹ lúa” lấy thịt con sóc, con chuột rừng đã được sấy khô trên gác bếp xuống, rửa sạch rồi bỏ vào nồi nấu.
Trong lúc bà chủ nhà lên nương đem khoai về thì ông chồng (chủ nhà) lấy lạt tre đan Ta leo (phên đan hình mắt cáo có diện tích bằng cái vung nồi) rồi cùng con rể (nếu có) mổ gà chuẩn bị mâm cúng tổ tiên.
Khi mổ 3 con gà cho mâm cúng, con gà thứ nhất được cắt mỏ lấy tiết bôi vào đôi đầu gối của từng thành viên trong nhà với ý nghĩa: Trong năm, con người phải leo đèo trèo núi làm nương, đầu gối yếu mềm, nay “sửa lại” cho đầu gối mạnh khoẻ, cứng cáp.
Cúng tổ tiên xong, chủ nhà buộc phên “Ta leo” lên chỗ bàn thờ với quan niệm đó là chỗ ở mới của “ma nhà” (tương tự tục thay bát hương bàn thờ tổ tiên trong dịp Tết Nguyên đán của người xuôi).
Tiếp tục phần lễ, ông chủ nhà vê từng viên (4 viên) cơm nếp sôi ở bàn cúng vừa mang xuống, rồi đem dính vào tóc của từng đứa trẻ thành viên trong nhà với quan niệm: Hồn đứa trẻ ở trên đầu cũng được ăn cơm mới, không ốm đau, chóng lớn.
Lúc này, bà chủ nhà (Mẹ lúa) cũng trổ tài khoe bông lúa nhà mình trắc hạt với các cụ bà đến dự lễ và cài những cánh hoa rừng lên búi tóc của họ. Bà chủ nhà nói rằng: “Đã có cơm gạo, các cụ vui khoẻ, đẹp như hoa rừng, sống lâu, năm tới các cụ lại đến vui hội”.
Về phần hội Mah Grợ. Trống chiêng nổi lên gọi là Brinh họa (trống đuổi khỉ) cũng là tiếng trống, chiêng thúc giục mọi người trong bản về dự hội, mời ra múa. Nam đeo chiếc trống nhỏ “Kọong khăn” vừa là nhạc khí vừa là đạo cụ múa. Nữ trên tay cầm đôi chũm chọe Tseeng vừa là nhạc vừa là đạo cụ múa. Điệu múa nhún nhảy,mềm mại theo nhịp chiêng trống rộn ràng, bốc lửa.
Những điệu múa Vêr guông (múa Âu eo), Tăng Bu, Tra hạt… của người Khơ Mú Nong Lay uyển chuyển, nhịp nhàng, sôi động. Các động tác trông như lắc cái mông, uốn cái eo, xoay dần xuống rồi xoay dần lên. Nhưng nó là uốn cái lưng là chính. Bởi bà con nói vui rằng: Vì người Khơ Mú lao động làm nương, cúi còng lưng nhiều quá, cái lưng như muốn dứt ra, nên phải “uốn lại” cái lưng, “sửa lại” đôi đầu gối cho khoẻ thành điệu múa thôi mà.
Thiếu nữ Khơ Mú trong ngày hội Mah grợ . |
Cả bản cùng tham gia Lễ hội Cầu mưa. |
Điệu múa “Xên lẩu nó” của người Khơ Mú. |
Điệu múa Cánh còn mùa xuân của dân tộc La Ha. |
Nam nữ “diễn viên” chân đất trong điệu múa Tăng bu của người Khơ Mú. |
Sôi động và điệu nghệ với điệu Tăng Bu. |
Bộ gõ tập thể Tăng bu vang một góc bản. |
Điệu múa: Chào xuân mới của phụ nữ La Ha. |
Điệu múa Vêr guông (Múa Âu eo) uyển chuyển của thiếu nữ Khơ Mú. |
…Và cả khi “lắc cái mông” trong tư thế ngồi của điệu múa Âu eo. |
Dụng cụ ống nứa đuổi chim cũng trở thành đạo cụ múa của điệu “Hưn mạy” của người Khơ Mú. |
Đạo cụ là cây gây trọc lỗ trong điệu múa Tra hạt. |
Mùa xuân là mùa làm nương, gieo hạt của cư dân Khơ Mú ở Tây Bắc. Phương thức sản xuất trọc lỗ tra hạt đã được nghệ thuật hoá thành điệu múa Tra hạt uyển chuyển. |
Cầu “mưa rơi cho chim ướt lông, cho hạt chóng nẩy mầm” (Dân ca Khơ Mú). |
Lễ hội Cầu mưa của bà con dân bản ở Nong Lay (Sơn La). |
Đón “mưa xuân” trong lễ hội Cầu mưa. |
|
Tình Mẹ trong tiếng trống ngày xuân. |
|
Trang phụ của phụ nữ Khơ Mú Tây Bắc. |
Uống rượu cần là để giao lưu trong cộng đồng, cũng là một thể thức nghệ thuật trong điệu xoè “ Ươc bụt xạ” và kết thúc ngày hội Mah grợ của cư dân Khơ Mú Tây Bắc. |
Vẻ đẹp của hàng xà cừ cổ thụ hơn nửa thế kỷ trên quê hương Bác Hồ
Du lịch - 1 tuần trướcGĐXH - Dãy cây xà cừ được trồng ngay ngắn ở làng Sen, xã Kim Liên (Nam Đàn, Nghệ An) sau lời kêu gọi Tết trồng cây của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với tuổi đời hơn nửa thế kỷ, những cây xà cừ toả bóng mát trên con đường dẫn vào quê nội của Bác.
Du khách mê mẩn check-in mùa vàng trên Mù Căng Chải
Đời sống - 1 năm trướcGiadinhNet - Khoảng 2 tuần nay, khi lúa vàng rực các đồi nương, du khách lại đổ về Mù Cang Chải, Yên Bái để check-in mùa vàng
Chật kín, quá tải khách du lịch đổ về Quảng Ninh, Hải Phòng nghỉ lễ 2/9
Du lịch - 1 năm trướcGiadinhNet - Trong kỳ nghỉ lễ 2/9 năm nay, người lao động được nghỉ 4 ngày nên nhiều du khách đã chọn Quảng Ninh, Hải Phòng là điểm đến. Chính điều này khiến những khu du lịch nơi đây lúc nào cũng chật kín, quá tải.
Thảo nguyên Đồng Lâm 'thay áo mới' mùa nước nổi, đẹp như cổ tích
Du lịch - 1 năm trướcCách Hà Nội khoảng 120km, Đồng Lâm (Hữu Lũng, Lạng Sơn) là địa điểm lý tưởng cho một chuyến dã ngoại nhẹ nhàng những ngày cuối tuần.
Check-in những điểm ăn và chơi khó cưỡng ở Hải Phòng
Du lịch - 1 năm trướcGiadinhNet - Người đi du lịch rất thích Hải Phòng bởi giao thông thuận tiện, môi trường trong sạch, cảnh quan đẹp và nhiều món ăn ngon. Dưới đây là một số điểm check-in khó cưỡng ở Hải Phòng mà bạn cần khám phá.
Thông tin Ngọc Trinh mua 11 ha đất ở Bảo Lộc để xây dựng homestay là sai sự thật
Du lịch - 1 năm trướcGiadinhNet - Lãnh đạo UBND TP Bảo Lộc (Lâm Đồng) khẳng định thông tin Ngọc Trinh mua 11 ha đất ở Bảo Lộc để xây dựng homestay là sai sự thật.
Nghệ An: Hàng ngàn du khách đến thăm quê Bác
Du lịch - 2 năm trướcGiadinhNet - Kỷ niệm 132 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Khu di tích Kim Liên (huyện Nam Đàn, Nghệ An) mở cửa liên tục cả ba khu vực: Làng Sen, Hoàng Trù và Khu mộ bà Hoàng Thị Loan phục vụ khách tham quan.
Ngô Thanh Vân và chồng trẻ Huy Trần du lịch Hội An sau lễ cưới
Du lịch - 2 năm trướcGiadinhNet - Sau lễ cưới vài ngày, vợ chồng Ngô Thanh Vân đã có chuyến đi nghỉ dưỡng cùng gia đình hai bên tại một khu nghỉ dưỡng cao cấp ở Hội An.
Đến Phú Thọ xem bán kết bóng đá nam SEA Games 31, nên tranh thủ đi chơi ở đâu?
Du lịch - 2 năm trướcTrận bán kết môn bóng đá nam SEA Games 31 có sự góp mặt của tuyển U23 Việt Nam dự kiến được tổ chức tại sân vận động TP Việt Trì (Phú Thọ) vào ngày 19-5 tới. Vậy du khách tới Việt Trì xem bóng đá nên tranh thủ đi chơi ở đâu, khám phá gì?
Phát sốt với mẹ bầu xinh đẹp, sắp sinh vẫn đam mê du lịch
Du lịch - 2 năm trướcGiadinhNet - Thường thì các mẹ bầu luôn ngại đi du lịch khi gần đến ngày sinh nở, nhưng mẹ bầu này lại có suy nghĩ khác khiến cộng đồng vô cùng thích thú.
Phát sốt với mẹ bầu xinh đẹp, sắp sinh vẫn đam mê du lịch
Du lịchGiadinhNet - Thường thì các mẹ bầu luôn ngại đi du lịch khi gần đến ngày sinh nở, nhưng mẹ bầu này lại có suy nghĩ khác khiến cộng đồng vô cùng thích thú.