Xin cho con một khoảng trời riêng

Bên cạnh những "nạn nhân" nhỏ bị tước đoạt quyền tự do sử dụng tiền, chọn sách, món ăn, trang phục, vui chơi giải trí... đa số các em thiếu niên phàn nàn cha mẹ thường can thiệp thô bạo vào chuyện kết bạn của mình.

Câu chuyện của gia đình em Lân cũng là một ví dụ về việc này.

Thấy con cứ về nhà là vào phòng riêng đóng chặt cửa, mẹ Lân tò mò, lo lắng. Một hôm, nhờ con đi mua đồ, mẹ bắc ghế trèo vào phòng (đã khóa ngoài) để đi tìm "sự thật". Sau khi lục tung mọi thứ, kể cả cặp sách, mẹ Lân "bắt được" một bức thư xanh trong hộp bút của con. Chưa biết thư viết gì, nhưng cứ nghĩ hễ con nít viết thư chắc là "có vấn đề", mẹ Lân định đem phô tô để thằng nhỏ "chuyến này hết chối" thì Lân về.

"Tại sao mẹ lại dám vào phòng con, lục đồ đạc của con?", Lân giận dữ. Mẹ Lân phủ đầu: "Mẹ biết hết rồi nhé, con đừng giấu mẹ. Con có làm điều gì xấu mới cố giấu giếm. Con K là con nào, học lớp mấy, nhà ở đâu?". Thấy lá thư trên tay mẹ, Lân càng điên tiết: "Mẹ thật quá đáng. Mẹ không có quyền xúc phạm con. Tại sao không xin phép con mà dám lấy đồ của con?". "Cái gì? Mẹ mà phải xin phép con à? Trời ơi, con với cái. Mày là con của tao mà...". Cuộc tranh cãi của hai mẹ con kết thúc bằng cái tát của ba lên má Lân.

Căng thẳng, ấm ức, Lân không nói không rằng, bỏ ăn, không làm bài tập và có nhiều chiêu chống đối ngầm khác. Để mạnh tay hơn, ba mẹ Lân còn báo cho thày cô biết sự việc và những thói tật của Lân ở nhà để thày cô có biện pháp "siết chặt" hơn. Chỉ trong vài tuần, Lân có dấu hiệu ảnh hưởng thần kinh, thường ngồi thu lu ở góc khuất trong sân trường khi mẹ cha chờ đón ngoài cổng. Cho đến khi được thày cô và bạn học cùng lớp con cho biết trên bàn học của Lân có gắn một lá thư với tựa đề "Gia đình hay địa ngục", cha mẹ Lân mới hốt hoảng, đưa con chạy chữa ở bác sĩ tâm lý.

Nhiều bậc cha mẹ vì lo lắng cho con mà can thiệp quá thô bạo vào cuộc sống riêng của con, nhất là khi biết con có chuyện tình cảm sớm.

Mùa hè sắp tới, chị Ngàn buôn bán ở quận 1, TP HCM đang phân vân với kế hoạch chuyển trường để... tách bồ cho con. Khi nghe cô giáo chủ nhiệm cảnh báo về mối quan hệ quá mức của con gái Họa Mi và bạn trai cùng học lớp 8, chị Ngàn đã hoang mang lại càng rối trí hơn khi nghe những thông tin nhan nhản về mang thai, nạo phá thai vị thành niên... Chị phối hợp với hai bên nội ngoại và nhà trường để kiểm soát gắt gao nhất cử, nhất động của Mi, mắc thêm điện thoại bàn để nghe lén con. Khi bạn trai của con không gọi số điện thoại bàn nữa thì chị dò tìm tin nhắn trong điện thoại di động, email.

Chưa an tâm, chị còn nhờ cô bạn thân của Mi ghi nhận những cử chỉ quá đáng của hai cô cậu ở lớp học. Khi "thám tử tư" đưa lại số điện thoại của nhà cậu bé kia, chị Ngàn gọi điện đến cảnh báo cho ba mẹ cậu biết để hai nhà kết hợp cắt đứt quan hệ của hai đứa "con nít quỷ". Khi con gái xin được đưa bạn trai đến nhà chơi, anh chị chẳng những từ chối mà còn cấm mọi giao tiếp bên ngoài, kể cả sinh nhật, tiệc mừng, cắm trại của con luôn.

Bị cô lập, theo dõi, Mi trở nên buồn chán, sống khép kín, học hành sa sút, mất lòng tin vào cả thầy cô, bạn bè. Đọc trộm nhật ký của con, vợ chồng chị Ngàn mới chợt nhận ra những can thiệp thô bạo của mình đã khiến cô con gái mới lớn suy sụp đến thế nào. May mà vì thương cha mẹ, Mi đã không làm điều đáng tiếc theo lời rủ rê của bạn trai.

Theo nhà tâm lý Đinh Phương Duy, Hội tâm lý giáo dục TP HCM, tình yêu ở trẻ vị thành niên đôi khi chỉ là sự ngộ nhận và nó sẽ phai dần theo thời gian. Tuy nhiên, xúc cảm về giới tính đầu đời ấy rất rất dữ dội. Sự hợp tác của gia đình và nhà trường nên theo hướng giúp con công khai, bình thường hóa mối quan hệ này như đôi bạn học tập. Bố mẹ không nên dồn con vào cảnh cô lập như thể đó là một việc xấu, dễ khiến con lén lút tìm không gian kín đáo gặp nhau, càng tai hại hơn nhiều.

Các nhà tâm lý cũng cho rằng, khi cha mẹ khuyến khích nhóm bạn của con về nhà chơi sẽ có cơ hội để nhận xét chuẩn xác và nhẹ nhàng uốn nắn hành vi của con thông qua giao tiếp, cư xử của con với bạn bè.

Ở trường hợp của chị Ngàn, việc chuyển trường để tách bồ cho con chưa hẳn đã tốt. Bởi ở môi trường mới, lạ lẫm, Mi sẽ hoàn toàn cô đơn và phải mất một khoảng thời gian để làm quen với thầy, bạn mới. Đặc biệt, em sẽ phản ứng quyết liệt nếu biết nguyên nhân thật sự của việc này.

Cha mẹ không nên can thiệp quá sâu vào đời sống riêng tư của con. Các bạn chỉ nên làm "hướng dẫn viên", hoạch định cho con đi đúng hướng, phù hợp với hoàn cảnh thực tế của gia đình, xã hội cũng như khả năng, sở thích của con.

Theo Phụ nữ