Bản dịch Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm: Không đồng đều giữa các thứ tiếng
Sau nhiều lời đề nghị xin được dịch cuốn nhật ký "có lửa" ra nhiều thứ tiếng, vào đầu tháng 9, bản dịch tiếng Anh cuốn "Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm" đã được Random House - một trong những doanh nghiệp xuất bản hàng đầu nước Mỹ - cho ấn hành tại Mỹ và phát hành rộng rãi tới nhiều nước trên thế giới.
>> Không chọn “chân dài” vào vai Đặng Thuỳ Trâm
Cũng trong khuôn khổ bản hợp đồng đã ký với gia đình liệt sĩ Đặng Thuỳ Trâm, tới đây Random House còn có dự định ấn hành thêm một bản dịch nữa bằng tiếng Hoa. Thế nhưng, nếu như bản dịch tiếng Anh khiến gia đình chị Thuỳ hết sức hài lòng thì bản dịch tiếng Hoa mà Random House đề xuất lại gây ra một sự lo ngại về chất lượng dịch.
Bản tiếng Anh gây ấn tượng đẹp ngay từ phút đầu tiên chạm mắt. Thay vì để nguyên tên "Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm" như bản tiếng Việt, sách chọn nhan đề: "Last Night I Dreamed Of Peace" ("Đêm qua tôi mơ về hoà bình", mấy chữ "Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm" ghi ở phần mở ngoặc phía dưới). Minh hoạ bìa cũng được thiết kế vừa giản dị (về chất liệu hình ảnh) vừa cầu kỳ (sử dụng phương pháp chồng mờ, đồng hiện): một bức ảnh nhỏ quen thuộc ghi lại hình ảnh chị Thuỳ với chiếc nón trắng nghiêng nghiêng hiện lên trên cái phông xanh yên bình: cánh đồng lúa huyện Đức Phổ, nơi chị Thuỳ đã "mơ giấc mơ về hoà bình".
Đặng Thùy Trâm trước lúc đi B.
Nhưng công phu hơn cả là ở phần giới thiệu, được viết đầy thuyết phục bởi một cây bút nữ nổi tiếng từng đoạt giải Pulitzer về đề tài chiến tranh VN - bà Frankie Fitzgerald, cho thấy người viết đã cất công tìm hiểu rất kỹ về tất cả những góc độ, khía cạnh liên quan đến tác giả - tác phẩm cũng như rất hiểu về VN và cuộc chiến tranh VN. Trong đó, đề cập kỹ lưỡng và thấu đáo về cái nôi gia đình của chị Thuỳ, điều kiện tự nhiên và lịch sử đấu tranh của vùng đất lửa Quảng Ngãi, chiến sự cam go tại Đức Phổ vào thời điểm chị Thuỳ bám trụ chiến đấu, số phận cuốn nhật ký...
So với bản tiếng Việt, phần giới thiệu ở bản tiếng Anh cho một điểm nhấn mới về nhân vật M. - nhân vật đặc biệt trong cuốn nhật ký từng gây cho độc giả không ít tò mò. Cách đưa thông tin hết sức cụ thể dưới một cái nhìn thẳng thắn, trực diện mà cũng đầy nhân ái: "Thuỳ vào Nam chiến đấu vì lòng yêu nước, nhưng cũng vì một người đàn ông cô gọi là M... Tên thật của M là Khương Thế Hưng, nhưng lấy bút danh là Đỗ Mộc...".
Lời đầu sách cũng khép lại với cố gắng làm rõ thêm một cách có tình có lý về nhân vật M. - một mất mát riêng tư và "người" nhất ở chị Thuỳ trong cuộc chiến, như một sự "minh oan" đầy nhân ái cho M. Và hiển nhiên là công lao rất lớn của người dịch: Andrew X. Pham cùng cha anh, trong sự hợp tác chặt chẽ với chị Đặng Kim Trâm. Một bản dịch được một chuyên gia do Cục Xuất bản và gia đình chị Thuỳ nhờ thẩm định đánh giá là tốt dù đương nhiên, khó tránh được một vài chỗ chưa được chuẩn lắm.
Bản tiếng Hoa (Random House đề xuất) - theo chị Đặng Kim Trâm - đáng tiếc, lại không may mắn có được một chất lượng đảm bảo như vậy do Random House chưa có được lựa chọn chuẩn về người dịch: một người Mỹ gốc Trung Quốc hiện sống tại Mỹ. Thế nên mới có những câu chuyển ngữ ngô nghê dở khóc dở cười này: "Bông hoa cúc giá một hào rẻ thế mà mình vẫn nhớ" (nguyên bản là: "Bông hoa cúc của Hảo đính trong quyển sổ...") hay "Một chiến sĩ nấp ở dưới cầu bắn ra một viên đạn không trúng mục đích đã giết chết anh" (nguyên bản: "Một viên đạn lạc vu vơ của bọn lính dưới cầu đã giết chết chị")...
Thực ra, có hai lựa chọn cho bản tiếng Hoa. Một nữa là của ông Lý Gia Trung, vốn từng công tác ở ĐSQ của ta tại Trung Quốc. Qua thẩm định, sự hài lòng của gia đình chị Thuỳ nghiêng về bản dịch của ông Lý Gia Trung nhiều hơn nhưng lại không dễ để thuyết phục Random House khi họ luôn muốn sử dụng lựa chọn riêng của họ. "Hiện tại chúng tôi vẫn đang cố gắng thuyết phục Random House vì trong hợp đồng đã ký cũng quy định rõ bản dịch phải được bên gia đình tác giả chấp nhận" - Chị Đặng Kim Trâm cho biết.
Được biết, cuốn "Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm" đến nay đã được đề nghị dịch ra gần mười thứ tiếng. Trong đó, bốn thứ tiếng được quan tâm nhiều nhất là Anh, Hoa, Pháp, Nga. Lẽ đương nhiên khi thứ tiếng được chuyển ngữ hứa hẹn có được một lượng độc giả lớn, thì yêu cầu về chất lượng bản dịch càng cần được lưu tâm. Có như thế thì mới chứng tỏ được sức thuyết phục mạnh mẽ của cuốn nhật ký và giúp tạo ra những lan toả rộng mở hơn.
Theo Thủy Lê
Lao Động Cuối Tuần
Sao Việt 1/5: Vợ chồng Tăng Thanh Hà, gia đình Đoàn Văn Hậu - Doãn Hải My gây chú ý
Giải trí - 29 phút trướcGĐXH - Tăng Thanh Hà diện áo dài e ấp bên ông xã nhân kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước, gia đình nhỏ của Đoàn Văn Hậu - Doãn Hải My tung bộ ảnh “xịn xò” mừng đại lễ.
Hé lộ bất ngờ về Quang Anh - ca sĩ có bố, mẹ đều là giảng viên Học viện âm nhạc
Giải trí - 1 giờ trướcLọt top 12 tại "Điểm hẹn tài năng", diễn viên Nguyễn Quang Anh gây bất ngờ khi theo đuổi con đường ca hát chuyên nghiệp.
Ca sĩ Duyên Quỳnh gây tranh cãi, cha đẻ ca khúc 2 tỷ view lên tiếng
Giải trí - 4 giờ trướcBài hát "Viết tiếp câu chuyện hòa bình" gây sốt khiến người thể hiện bản gốc - ca sĩ Duyên Quỳnh bị chỉ trích. Mới đây, tác giả - nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung lên tiếng bênh vực.
Đại lễ 30/4: Nam rapper nổi tiếng chia sẻ chạm đến trái tim nhiều người
Giải trí - 16 giờ trướcGĐXH - Rapper Đen Vâu khiến nhiều người xúc động khi chia sẻ cảm xúc đặc biệt trong ngày kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Nam đạo diễn hàng loạt phim trăm tỷ, tuổi U50 chưa nghĩ tới hôn nhân dù đang hạnh phúc bên bạn gái là ca sĩ
Giải trí - 16 giờ trướcGĐXH - Đạo diễn Nguyễn Quang Dũng là nhân vật đình đám trong làng giải trí Việt với hàng loạt phim trăm tỷ, chuyện tình cảm khá kín tiếng cho đến khi công khai bạn gái là ca sĩ nổi tiếng.
Nữ MC có màn ứng biến tinh tế trên sóng trực tiếp lễ kỷ niệm 30/4 là ai?
Giải trí - 18 giờ trướcGĐXH - MC-BTV Thuý Hằng đã có màn ứng biến linh hoạt khi phỏng vấn một em bé. Màn ứng biến này nhanh chóng được chia sẻ rộng rãi và nhận về vô số lời khen ngợi từ cộng đồng mạng.
Bài hát hút 1,2 tỷ view dịp lễ 30/4
Giải trí - 20 giờ trước"Tự hào màu áo lính" - ca khúc do Nguyễn Thái Học thể hiện, nhạc sĩ Long Họ Huỳnh sáng tác - trở thành hiện tượng âm nhạc dịp đại lễ 30/4, đạt hơn 1,2 tỷ lượt nghe trên các nền tảng TikTok. Dù vậy, giọng ca sinh năm 2000 vẫn chạnh lòng khi tên tuổi chưa được khán giả nhớ mặt gọi tên.
Giọng đọc nữ 'chạm trái tim' tại lễ diễu binh, diễu hành 30/4: Xinh như Hoa hậu, 33 tuổi đã là Thiếu tá
Giải trí - 1 ngày trướcMỗi khối diễu binh đi qua lễ đài, mỗi chất giọng thuyết minh cất lên hòa tiếng trống hào hùng tạo nên hình ảnh mãn nhãn, mãn nhĩ trong lòng khán giả.
Bật mí về ca sĩ và bài hát vượt mốc 2 tỷ lượt xem trong đại lễ 30/4
Giải trí - 1 ngày trướcCa sĩ Duyên Quỳnh - người thể hiện ca khúc "Viết tiếp câu chuyện hoà bình" gây sốt những ngày qua - chia sẻ điều khó quên về tác phẩm dịp đại lễ 30/4.
Chia sẻ xúc động của giọng nữ cao đầu tiên hát 'Đất nước trọn niềm vui'
Giải trí - 1 ngày trướcLà giọng nữ cao đầu tiên thể hiện bản hùng ca “Đất nước trọn niềm vui” - vốn gắn liền với những giọng nam hào sảng, ca sĩ, Đại úy Tố Hoa nói cảm thấy áp lực.
Bất ngờ chân dung nữ ca sĩ quê Đắk Lắk có ca khúc đạt 2 tỷ lượt xem dịp Đại lễ 30/4
Giải tríGĐXH - Duyên Quỳnh là nữ ca sĩ quê Đắk Lắk đã thể hiện "Viết tiếp câu chuyện hoà bình" - ca khúc đang "gây bão" trên các nền tảng số.
