“Canh bạc tàn” thủy điện

Người dân phá rừng lấy gỗ về làm nhà tái định cư của các dự án thủy điện tại huyện Nam Giang. Ảnh: Đức Hoàng

Bỏ các dự án thủy điện ì ạch

Ngày 10/10, tại cuộc họp với các sở, ban ngành và các địa phương có dự án thủy điện, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Phước Thanh đã yêu cầu rà soát, kiểm tra lại các dự án. Các sở, ban ngành được yêu cầu tiến hành ký cam kết với nhà đầu tư về tiến độ thi công các dự án thủy điện trên địa bàn, nếu cần thiết thì loại bỏ.

Theo báo cáo của Sở Công Thương Quảng Nam, quy hoạch thủy điện trên địa bàn tỉnh hiện nay có 44 dự án đã được phê duyệt với tổng công suất trên 1.586MW; điện lượng trung bình hàng năm trên 6,2 tỉ kWh. Trong số 44 dự án có 10 dự án thủy điện bậc thang tại hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn, 34 dự án thuỷ điện vừa và nhỏ. Trong số này, có nhiều dự án chủ đầu tư chậm triển khai thi công, thi công chậm và thậm chí mới chỉ ở mức thăm dò. Điển hình như huyện Nam Giang có 11 dự án thì mới chỉ có 5 công trình đang thi công nhưng chưa tích nước công trình nào. Huyện Nam Trà My có 11 công trình được cấp phép nhưng chỉ có 1 là thủy điện Trà Linh đi vào hoạt động, 10 công trình vẫn “án binh bất động”… Một số công trình thủy điện đã đi vào hoạt động nhưng gây nhiều hệ lụy, như thủy điện Sông Tranh 2 gây động đất, sự cố đập thời gian qua.

Ông Phạm A, Phó Chủ tịch UBND huyện Tây Giang cho biết, trên địa bàn huyện có một số dự án thủy điện mà chủ đầu tư đã “bỏ chạy” từ lâu đến nay không thấy trở lại. Trong đó có dự án thủy điện Tr’Hy với công suất 30MW, chủ đầu tư đã đền bù cho người dân nhưng từ tháng 4/2010 đến nay không thấy “bóng dáng” quay lại. “Trước tình trạng đó, chúng tôi đã gửi thư cho chủ đầu tư nhiều lần nhưng họ vẫn “biệt tăm”, không thấy trả lời. Người dân thấy đất đai bỏ hoang hỏi chúng tôi công ty có làm không để họ sản xuất nhưng chúng tôi không dám và không biết trả lời thế nào”, ông Phạm A nói.

Còn ông Lê Phước Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng, làm thủy điện, địa phương đã mất nhiều hơn là được. Vì thế, tỉnh sẽ loại khỏi quy hoạch các dự án thủy điện đến nay chưa triển khai. “Với 3 dự án thủy điện lớn là Đăk Mi 2, Đăk Mi 3 và Tr’Hy, nếu không thực hiện đúng tiến độ xây dựng, tỉnh buộc phải chấm dứt việc xây dựng. Còn với 9 dự án đang trong giai đoạn khảo sát nghiên cứu nên chấm dứt ngay, đưa ra Hội đồng nhân dân xin ý kiến loại khỏi qui hoạch. Loại càng nhiều dự án thủy điện càng tốt”, ông Thanh nói.

Ngoài ra, việc xây dựng thủy điện làm mất quá nhiều rừng; cứ mỗi mùa mưa đến, thủy điện “đua nhau” xả lũ nên gây ngập nặng cho vùng hạ lưu. Trong lúc đó, về mùa nắng lại “đua nhau” tích nước làm cho vùng hạ lưu khô kiệt, thiếu nước sản xuất, nhiều dòng sông khô cạn, nước mặn dâng cao khiến ruộng đồng bị nhiễm mặn…Đặc biệt xảy ra động đất kích thích, gây hoang mang cho người dân.

Bức xúc với “mấy ông thủy điện”, ông Nguyễn Minh Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Quảng Nam cho biết: “Bỏ được cái nào thì quý cái đó. Mất rừng, mất đất, tái định cư đến nay vẫn còn làm khổ dân. Việc điều tiết và theo dõi các công trình thủy điện lớn như A Vương, Đăk Mi 4 và Sông Tranh 2 cũng gặp nhiều khó khăn”.