Có hành vi bạo lực gia đình: Phải lao động công ích lấy tiền nộp phạt

PV Báo GĐ&XH đã có cuộc phỏng vấn bà Hoàng Kim Thanh – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và ứng dụng Khoa học về Giới - Gia đình - Phụ nữ và vị thành niên (CSAGA), đồng thời là thành viên của DOVIPNET xung quanh Hội thảo này.

Xin bà cho biết, vấn đề được những nạn nhân bạo hành gia đình đưa ra bàn thảo và góp ý nhiều nhất cho Nghị định là gì?

- Vấn đề hỗ trợ nạn nhân và đặc biệt là xử lý những người gây ra bạo lực, cụ thể là xử lý hành chính được bàn cãi rất sôi nổi. Thực tế những người trong Ban soạn thảo Nghị định cố gắng đưa ra mức phạt cụ thể như hình thức bạo hành nào thì phạt 300.000 đồng, hình thức nào thì phạt 1.000.000 đồng. Tuy nhiên, ai cũng dễ dàng nhận thấy rằng, nếu cứ liệt kê các mức phạt cụ thể như vậy thì sẽ không bao giờ hết. 

Ngoài ra, một vấn đề cũng được những người trong cuộc đặc biệt quan tâm đó là trong Dự thảo Nghị định không đưa hành vi bạo lực tình dục thành một điều mà để lẫn trong những điều, khoản khác.

Mức phạt tiền từ 300.000  đến cao nhất là 1.000.000 đồng trong Dự thảo Nghị định, liệu có đủ tính răn đe cho những người có hành vi BLGĐ?

- Đây cũng là điều mà những người trong cuộc băn khoăn và có nhiều ý kiến, vì phạt tiền không phải là biện pháp hiệu quả nhất. Thực tế, có người bị phạt tiền đã quay về nhà lấy tiền của vợ. Do đó, quy định này là để bảo vệ nạn nhân nhưng thực ra lại đánh vào chính nạn nhân.

Tuy nhiên theo quan điểm của cá nhân tôi thì việc phạt tiền không thể nói là không có hiệu quả. Nó sẽ giúp người thực thi ở cộng đồng có thể linh hoạt và hiểu được bản chất của BLGĐ, cũng như hiểu được hoàn cảnh của người bị bạo lực để đưa ra hình thức phù hợp với đối tượng vi phạm.

Vậy hình thức xử phạt nào mà những người từng là nạn nhân của BLGĐ cho là có hiệu quả giáo dục và răn đe nhất, thưa bà?

- Rất nhiều ý kiến cho rằng, ngoài hình thức phạt tiền và cảnh cáo thì hình thức phạt bằng việc lao động công ích tại cộng đồng là có tác dụng nhất. Thậm chí kết hợp hình thức xử phạt lao động công ích và phạt tiền thành một, tức là bắt người vi phạm lao động công ích để lấy tiền đủ nộp phạt chứ không lấy tiền của cá nhân hay lấy tiền của gia đình. Hình thức lao động công ích không chỉ đơn thuần là chỉ đánh vào kinh tế, mà còn mang tính răn đe và cảnh cáo rất cao.

Theo tôi, nếu có thể thực thi được, thì hình thức xử phạt này rất có hiệu quả. Tuy nhiên, điều đó lại đặt ra gánh nặng cho địa phương là phải nghĩ ra việc cho họ làm. Vấn đề này không phải địa phương nào cũng thực hiện được, đặc biệt là vùng nông thôn.

Vậy hiện nay, ngoài các hình thức xử phạt đối với những người vi phạm thì có biện pháp gì để bảo vệ nạn nhân không, thưa bà?

- Để bảo vệ nạn nhân, Chủ tịch UBND cấp xã, phường sẽ có lệnh cấm tiếp xúc giữa người gây ra bạo lực và nạn nhân trong vòng 30m. Nhưng thực ra điều này cũng không phù hợp, vì việc cấm tiếp xúc trong vòng 30m hay 50m thì cũng phải căn cứ điều kiện sống cụ thể của từng vùng. Vì, nếu lệnh này thực hiện ở vùng miền núi thì trong vòng 30m đó cũng chỉ trong phạm vi sân nhà họ. Như vậy, quy định này không thể tách nạn nhân ra khỏi người gây ra bạo lực được.

Trên thực tế, hiện mô hình nhà tạm lánh là một hình thức hỗ trợ và bảo vệ nạn nhân bạo lực rất có hiệu quả. Nhưng hiện nay, mô hình này ở Việt Nam còn quá ít ỏi, lượng tiếp nhận ít. Nếu mô hình này được mở rộng và phát triển trên toàn quốc thì rất tốt.

Tuy nhiên, không chỉ là nơi để nạn nhân trốn tạm thời, mà khi vào đó, nạn nhân vừa được giải tỏa về tâm lý, vừa được nâng cao kỹ năng để đối mặt với vấn đề mà họ đang gặp phải... điều này không dễ dàng thực hiện vì rất tốn kém. Theo tôi, mỗi tỉnh có một nhà tạm lánh là tốt nhất. Ở Đan Mạch chỉ có 5 triệu dân thôi nhưng họ có đến 39 nhà tạm lánh. Mỗi năm, họ có 2.000 - 3.000 người viết đơn xin vào nhà tạm lánh này.

Xin cảm ơn bà!

Lâm Vũ (Thực hiện)