Điện ảnh Trung Quốc 2006: Một năm dư dật

Trên đây là nhận định của Tân Hoa Xã trong bản tổng kết điện ảnh Trung Quốc năm 2006.

Doanh thu khổng lồ

Năm ngoái doanh thu riêng phim nhựa đạt 200 vạn tệ. Năm nay, tăng lên hơn 260 vạn tệ (tương đươngtrên 5.000 tỷ đồng Việt Nam) gấp 8 lần so với số vốn đầu tư ban đầu.

Các hoạt động trình chiếu diễn ra hết sức sôi nổi. Dạ yến vượt quá con số 100 triệu nhân dân tệ (hơn 20 tỷ đồng). Khi phim này chiếu tại Hàn Quốc, lượng vé bán đi đạt con số xấp xỉ trong nước. Hoàng Kim Giáp cũng ngấp nghé 100 triệu nhân dân tệ...

Giải thưởng dư dật…

LHP Venice, Trung Quốc đã bất ngờ giành giải Phim xuất sắc nhất với tác phẩm Still Life (tạm dịch Người tốt ở Tam Hiệp) của đạo diễn Giả Chương Kha. Phim dựng theo một sự việc có thật, thuật lại việc hơn 1,13 triệu người dân Trung Quốc phải thay đổi nơi sinh sống để xây dựng đập Tam Hiệp.

Trong nước, phim điện ảnh lịch sử một lần nữa lên ngôi : Trương Tứ Đức, vượt lên Hoàng Kim Giáp của Trương Nghệ Mưu và Thiên hạ vô tặc của Phùng Tiểu Cương, những bộ phim ăn khách nhất, để mang về giải Phim hay nhất LHP Bách Hợp. Câu chuyện kể về anh lính Trương Tứ Đức đảm nhiệm việc lấy củi mang về đốt cho cơ quan Trung ương dưới thời Mao Chủ tịch. Một lần không may anh bị toàn bộ núi củi nóng sập lên người và hi sinh.

… và lối mòn “Múa đao vung gậy”

Mặc dù thành quả là đáng kể, điện ảnh Trung Quốc năm 2006 vẫn có những lỗ hổng về xu hướng làm phim, tư tưởng trong phim.

Hễ Trương Nghệ Mưu hay Trần Khải Ca bắt tay vào việc, là những bộ phim quanh quẩn qui mô cổ trang bạt ngàn lại ra đời. Yêu thương, hận thù, trung tín, bội phản đều lao vút theo những mũi tên cắm phập vào rừng trúc; sự sống hay cái chết đều phụ thuộc vào những ngón đòn đao búa đâm chém hiểm ác. Dù nội dung phim có không lặp lại, nhưng đã không tránh khỏi lối mòn rất mòn: “Sao hạng quốc tế bối cảnh gươm đao qui mô”.

Có nhà phê bình nói: “Cả ngày chém chém giết giết, chỉ có độc con đường đó để tiếp cận văn hóa hay sao?”. Trương Nghệ Mưu đáp lại: Muốn điện ảnh khá hơn, vẫn phải dựa vào lịch sử…”. Có người nói, điện ảnh Trung Quốc họ “Võ”, tên “Hiệp” (hiệp khách), tự “Kung-fu”, hiệu “múa đao vung gậy”.

Tại sao sa lầy?

Báo chí đồng ý với ý kiến của một nghiên cứu sinh chuyên ngành điện ảnh: “Thành công của Lý An đã thách thức các đồng nghiệp. Viễn cảnh được chạm tay một lần nữa vào tượng Oscar và làm điên đảo rạp phim hải ngoại đầy hấp lực với họ”.

Năm 2001, bộ phim Ngọa hổ tàng long của Lý An đoạt giải Oscar, để lại ấn tượng mạnh mẽ trong làng điện ảnh thế giới, đến nỗi, nhắc Trung Quốc là nhắc đến nguyên tố bất dịch: phim cổ trang.

Trương Nghệ Mưu thừa nhận, mục đích chính làm đưa phim võ thuật cổ trang đi sâu và thống lĩnh thị trường hải ngoại. “Chỉ để Thành Long, Lý Liên Kiệt ra nước ngoài đóng phim của người ta (Hollywood) thôi là không thể đủ!”

Thêm vào đó, theo chính Bộ Văn hóa Thông tin Trung Quốc, đối với thị trường trong nước, phim cổ trang chưa bao giờ hết hấp dẫn khán giả. Sự hoang tưởng và qui mô hoành tráng đã làm “lóa” mắt một bộ phận lớn công chúng, thậm chí có cả tính gây nghiện.

Nguy cơ “cả thèm chóng chán”

Điện ảnh quả là món ăn tinh thần cho bất kì ai, nhưng dù có là sơn hào hải vị mà phải ăn mãi thì sao? Thêm nữa, ngoài yếu tố hình ảnh và nội dung khoa trương mà phim cổ trang mắc phải, một điều khiến rất nhiều chuyên gia và những khán giả khó tính không thể chấp nhận được: Phim lịch sử không hề tôn trọng… lịch sử.

Trước đây, người ta tạm chấp nhận những xê ri phim truyền hình dã sử không đúng sự thật của Hồng Kông, Đài Loan. Nay, những phim nhựa qui mô lớn như Dạ Yến hay Hoàng Kim Giáp khiến thế hệ mới hoang mang không biết lịch sử này, cốt truyện này...từ đâu ra. Và bỗng có một cái nhìn lệch lạc về quá khứ, một cảm giác bất an về chính cội nguồn ông cha.

Liệu sang năm mới có liệu pháp gì? Nếu không, sự phát triển điện ảnh của họ sẽ chỉ giống như một chiếc đùi gà công nghiệp bên ngoài trông béo ngậy mà không hề có dinh dưỡng - cũng như phim vốn đầu tư lớn, hiệu ứng hình ảnh sống động hấp dẫn nhưng nội dung nông hẹp, xem một lần rồi quên.

Nhìn xa trông rộng

Trương Nghệ Mưu tỏ rõ, dù bản thân đã làm nên một “thương hiệu vàng”, ông vẫn cảm thấy đầy áp lực mỗi khi bắt đầu quay một bộ phim mới: Phim phải có lãi, có giải, có khách.

Ông cũng cho hay, phim nhựa không phải con đường đi duy nhất dẫn điện ảnh Trung Quốc chu du thế giới. Trung Quốc còn phải khai thác mảng phim truyền hình, mở rộng hình thức quảng bá nghệ thuật. Cộng thêm đó, điện ảnh không thể dựa vào vị trí của một người, một thương hiệu Trương Nghệ Mưu, mà phải phân hóa thành điện ảnh của một thế hệ mới, một quốc gia đoàn kết trong một bầu không khí làm nghệ thuật đa dạng.

Theo Nga Linh

Tiền Phong Online