Người thầy đích thực phải biết khuyến khích học sinh tự học
Dạy học, hiểu theo nghĩa cơ bản nhất, là tổ hợp của các hoạt động hai chiều, bao gồm hoạt động ‘dạy’ của thầy và hoạt động ‘học’ của học sinh.
Theo quan điểm Nho giáo thì việc dạy của thầy quyết định việc học của trò. Người thầy được coi là linh hồn của việc dạy và học. Những gì thầy truyền đạt, dạy bảo đối với học sinh là "khuôn vàng thước ngọc"; do đó, học sinh chỉ biết tuân thủ một cách thụ động.
Quan niệm "không thầy đố mày làm nên", "một chữ cũng do thầy" từ đó đã ăn sâu vào trong tâm thức người Việt từ bao đời nay.
Tuy nhiên, trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo như hiện nay, những quan điểm này xem ra ngày càng lỗi thời.
Nghị quyết 29 của Trung ương xác định một trong những mục tiêu quan trọng của đổi mới giáo dục là học sinh phải biết "phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời".
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 hướng tới phát triển phẩm chất và năng lực người học, đòi hỏi các cấp quản lý giáo dục, nhà trường và đặc biệt giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học, lấy học sinh làm trung tâm, phát huy tính chủ động và tiềm năng của mỗi học sinh.
Vai trò tự học của học sinh có vai trò quan trọng trong thành công của các em.
Tự học được thừa nhận từ lâu ở Việt Nam
Vai trò của việc tự học đã được thừa nhận ở Việt Nam từ ngàn năm trước. Vua Trần Nhân Tông đã nêu cao tinh thần tự học trong câu nói nổi tiếng "Vô sư trí vi tôn" (được hiểu là có kiến thức mà không có thầy mới là điều đáng tôn kính).
Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng, để tự học được hiệu quả, ai cũng cần phải có một người thầy.
Người thầy, theo cách hiểu chính thống, là những người được đào tạo bài bản về giáo dục, được giao thực hiện nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục tại một cơ sở giáo dục do cơ quan có thẩm quyền cấp phép.
Người thầy, cũng có thể được hiểu là ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, những người đi trước có nhiều kinh nghiệm cuộc sống, chỉ dẫn cho ta một điều có ích trong cuộc sống.
Người thầy, cũng có thể là bạn bè cùng trang lứa, giúp đỡ nhau trong học tập thông qua các hoạt động trao đổi, giao lưu, câu lạc bộ; qua đề án, dự án… để các cá nhân hợp tác xây dựng và học hỏi lẫn nhau. Vì thế nên người Việt Nam có câu "học thầy không tày học bạn".
Người thầy, cũng có thể là chính bản thân mình. Chúng ta có thể học được nhiều điều bổ ích từ chính những lỗi lầm của bản thân. Dân gian có câu "ai nên khôn mà chẳng dại một đôi lần" là như vậy.
Bên cạnh những người thầy hữu hình, ta có thể gặp những người thầy vô hình. Đó là những bài học, những kiến thức, kinh nghiệm, những định lý, định luật…. đã được đúc kết từ trong cuộc sống, từ nghiên cứu khoa học của những thế hệ đi trước.
Chúng ta học được những điều bổ ích từ mọi lúc, mọi nơi. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đúc kết một câu rất sâu sắc về việc học rằng "Học ở trường, học ở sách vở, học lẫn nhau và học nhân dân".
Như vậy, học được hiểu là công việc "suốt đời". Học sinh cần chủ động học hỏi từ nhiều nguồn khác như học từ sách vở, học từ bạn bè, từ bố mẹ, từ cuộc sống, từ chính trong những điều các em quan sát được hàng ngày…
Những tấm gương tự học thành tài
Trên thế giới, có nhiều tấm gương thành công nhờ quá trình tự học của bản thân.
Michael Faraday được xem là một trong những nhà khoa học có tầm ảnh hưởng lớn nhất mọi thời đại. Ông phát minh ra máy phát điện xoay chiều, mở ra kỉ nguyên văn minh mới cho xã hội loài người. Tuy nhiên, hầu hết những kiến thức và phát minh của ông đều là từ tự học.
Thomas Edison được coi là một trong những nhà phát minh, nhà khoa học vĩ đại và giàu ý tưởng nhất trong lịch sử loài người, ông sở hữu đến 1500 bằng phát minh khoa học. Tuy nhiên, hồi nhỏ Edison quá nghịch ngợm nên sớm bị đuổi học. Mẹ ông đã giữ ông ở nhà và khuyến khích con làm các thực nghiệm khám phá theo sở thích, đam mê của ông.
Tỷ phú Bill Gates, chủ tịch của Tập đoàn Microsoft, là người học hành không đầy đủ. Ông bỏ dở đại học để kinh doanh và trở thành tỷ phú ở tuổi 31.
Ở Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng về tinh thần tự học, tự rèn luyện để hoàn thiện nhân cách. Người đã bôn ba khắp thế giới, làm đủ các nghề để kiếm sống và tự học tập, nghiên cứu, tìm đường giải phóng cho dân tộc Việt Nam.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp, một người không được đào tạo bài bản theo con đường binh nghiệp, nhưng đã tự học và trở thành đại tướng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam ở tuổi 36. Ông đã chỉ huy quân đội nước ta đánh bại thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giải phóng hoàn toàn đất nước Việt Nam.
Muốn Việt Nam phát triển hùng cường, chúng ta phải bắt đầu từ giáo dục và đào tạo. Chúng ta cần thay đổi nhận thức về vai trò của người thầy của học sinh trong xu thế đổi mới hiện nay. Chúng ta phải đặt học sinh vào vị trí trung tâm của sự nghiệp dạy học đúng như Hồ Chí Minh hằng mong ước: "Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em".
Bảo Anh
Nắng nóng sắp quay lại miền Bắc sau không khí lạnh gây mưa dông
Thời sự - 7 phút trướcGĐXH - Từ ngày 10/5, nắng nóng có thể quay trở lại miền Bắc sau đợt mưa dông do ảnh hưởng không khí lạnh, tuy nhiên chưa đến mức độ gay gắt.
Đồng Nai: Hàng chục cảnh sát xuống giếng tìm bé trai mất tích
Thời sự - 46 phút trướcBé trai đi chơi với bạn rồi bất ngờ mất tích. Gia đình cùng lực lượng chức năng đang nỗ lực tìm kiếm.
Tin sáng 5/5: Thông tin mới nhất vụ tạt sơn 6 ô tô ở Hà Nội; tiết lộ doanh thu khủng 'Lật mặt 7' sau một tuần công chiếu
Thời sự - 50 phút trướcGĐXH - Công an quận Hoàng Mai (Hà Nội) đã bắt giữ nhóm đối tượng gây ra vụ 6 xe ô tô bị tạt sơn tại chung cư; sau 7 ngày công chiếu “Lật mặt 7: Một điều ước” của đạo diễn Lý Hải đã đạt doanh thu vượt mốc 200 tỷ đồng.
3 nhóm đối tượng được điều chỉnh tăng lương hưu từ 1/7/2024
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Bộ LĐ,TB&XH đã đưa ra phương án đề xuất tăng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội thực hiện từ ngày 1/7/2024 cùng với chính sách tiền lương mới. Ba nhóm đối tượng nào được điều chỉnh tăng lương hưu khi cải cách tiền lương?
Vụ nổ ở Đồng Nai khiến 6 người thiệt mạng: Lò hơi chưa có giấy tờ kiểm định
Thời sự - 8 giờ trướcTheo Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Đồng Nai, Công ty gỗ Bình Minh chưa đăng ký sử dụng thiết bị an toàn lao động, chưa có các giấy tờ kiểm định lò hơi.
Làm rõ nguyên nhân ô tô bị tạt sơn ở Định Công, bắt 4 đối tượng
Pháp luật - 9 giờ trướcNgày 4/5, Công an quận Hoàng Mai đã bắt giữ nhóm đối tượng gây ra vụ việc 6 xe ô tô bị tạt sơn tại chung cư Nơ 14C và CT16 (khu đô thị Định Công, phường Định Công, quận Hoàng Mai, Hà Nội).
Hà Nội thông tin về bùn thải tràn xuống đường tại khu xử lý chất thải Nam Sơn
Đời sống - 10 giờ trướcMưa lớn bất lợi kéo dài liên tục đã dẫn đến xảy ra sạt lở bờ bao ô lưu chứa bùn tại Ô1 giai đoạn I Khu Liên hiệp xử lý chất thải Nam Sơn. Một phần lượng bùn lưu chứa tại Ô1 chảy xuống khu vực cầu cân và đường nội bộ tiếp giáp bờ suối Lai Sơn.
Vụ nghi ngộ độc thực phẩm ở Đồng Nai: Hỗ trợ học sinh ôn tập và thi học kỳ sau khi khỏi bệnh
Giáo dục - 10 giờ trướcLãnh đạo tỉnh Đồng Nai cho biết, UBND thành phố đã chỉ đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo có giải pháp hỗ trợ việc học, ôn tập và thi học kỳ cho các học sinh vụ nghi ngộ độc thực phẩm xảy ra trên địa bàn, giúp các em ổn định tâm lý, yên tâm điều trị.
Bộ Nội vụ thông tin về tiến độ cải cách tiền lương
Thời sự - 10 giờ trướcTheo đại diện Bộ Nội vụ, cải cách tiền lương hiện còn một số vấn đề cần xin ý kiến như thống nhất 5 thang bảng lương và 9 nhóm phụ cấp chức vụ lãnh đạo quản lý, chế độ tiền lương thưởng của các cán bộ công chức, viên chức của lực lượng vũ trang.
Tin vui cho hàng triệu người có công với cách mạng, mức trợ cấp ưu đãi được tăng từ 1/7/2024
Đời sống - 12 giờ trướcGĐXH - Bộ LĐ,TB&XH đã có đề xuất tăng mức trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng, bên cạnh đó còn được hưởng hàng loạt chính sách có lợi đi kèm.
Tin mới nhất về hai đợt gió mùa Đông Bắc sắp liên tiếp dồn xuống miền Bắc
Thời sựGĐXH - Theo dự báo thời tiết, sắp tới miền Bắc sẽ đón 2 đợt không khí lạnh yếu liên tiếp. Đợt thứ nhất vào đúng ngày Lập Hạ (5/5) và đợt thứ hai vào ngày 8 - 9/5.