Hà Nội
23°C / 22-25°C

Phát hiện mới đảo lộn quan niệm về trí tuệ người cổ đại

Thứ sáu, 07:31 16/05/2025 | Tiêu điểm

Phát hiện mới cho thấy năng lực xã hội và trí tuệ phức tạp đã xuất hiện từ ít nhất 300.000 năm trước.

Vào một ngày cuối Hè nắng đẹp tại khu vực Trung-Bắc Âu cách đây khoảng 300.000 năm, một nhóm khoảng hai chục thợ săn đã vào vị trí được phân công cho một cuộc săn lớn. Họ không hề biết rằng những dấu tích còn lại từ sự kiện săn bắn này sau này sẽ góp phần làm thay đổi nhận thức khoa học về độ phức tạp của đời sống xã hội và trí tuệ trong thời kỳ Đồ đá.

Một số thợ săn leo lên đỉnh đồi, từ đó họ có thể quan sát vùng đồng cỏ đầm lầy rộng lớn bên dưới. Cây cối mọc rải rác và tạo thành đường viền dọc theo một dòng suối đan xen dẫn đến hồ gần đó. Từ vị trí cao, những tổ tiên gần gũi với con người hiện đại này theo dõi một đàn ngựa hoang đi ngang qua đồng cỏ ngập nước, hướng về phía hồ.

Theo phân tích mới từ địa điểm khảo cổ Schöningen ở Đức, đây là một bức tranh chi tiết bất thường về cuộc săn tập thể cổ đại và những gì diễn ra sau đó. Những phát hiện mới nhất tại địa điểm này, nơi đã được khai quật trong 30 năm qua, tiếp thêm sức mạnh cho niềm tin ngày càng tăng rằng khả năng lập kế hoạch và hợp tác tương đương với con người ngày nay đã xuất hiện sớm hơn nhiều trong quá trình tiến hóa của chúng ta so với quan điểm truyền thống.

"Chúng tôi liên tục tìm thấy bằng chứng về 'hành vi con người hiện đại' ở các loài Homo khác ngoài Homo sapiens, đặc biệt là người Neanderthal," Jarod Hutson, chuyên gia khảo cổ động vật tại Trung tâm Nghiên cứu Khảo cổ MONREPOS và Bảo tàng Tiến hóa Hành vi Con người ở Neuwied, Đức cho biết.

Các nhà khảo cổ học truyền thống cho rằng khả năng lập kế hoạch và tổ chức săn bắn tập thể, cùng với các khía cạnh khác của cái gọi là hành vi con người hiện đại, chỉ xuất hiện cách đây khoảng 50.000 năm. Nhưng cuộc "cách mạng" về trí tuệ và hành vi này có thể chưa từng xảy ra. Ngày càng có nhiều báo cáo kết luận rằng nhiều dấu hiệu của hành vi hiện đại, bao gồm các tác phẩm nghệ thuật và các hành động mang tính biểu tượng khác, đã bắt nguồn sớm hơn, trong thời kỳ Đồ Đá Giữa (Middle Paleolithic), giai đoạn bắt đầu ít nhất 300.000 năm trước và kéo dài đến ít nhất 50.000 năm trước. 

Ví dụ, các hang động ở Nam Phi đã tiết lộ các bản vẽ khắc vạch chéo 73.000 năm tuổi, chuỗi hạt vỏ sò 75.600 năm tuổi và tàn tích sơn màu 100.000 năm tuổi. Thậm chí sớm hơn, người Neanderthal đã xây dựng các cấu trúc hình tròn từ măng đá sâu trong một hang động ở Pháp khoảng 176.500 năm trước và có thể đã vẽ lên tường hang động ít nhất 66.700 năm trước.

Phát hiện mới đảo lộn quan niệm về trí tuệ người cổ đại - Ảnh 1.

(Ảnh minh họa: AP)

Tại Schöningen, các nhà nghiên cứu đã phân tích xương động vật, dữ liệu sinh thái, vũ khí săn bắn và công cụ giết mổ. Mặc dù một số chi tiết về cuộc săn và kế hoạch đằng sau nó vẫn còn là ẩn số - điều dễ hiểu khi những thợ săn này sống cách chúng ta 12.000 thế hệ trong một nền văn hóa chưa được hiểu rõ.

Các công cụ gỗ được bảo quản tại Schöningen, hiện có 10 chiếc, đã thu hút sự chú ý trên toàn thế giới. Giáo tại địa điểm này nằm trong số những vũ khí cổ xưa nhất được biết đến. Ngoài giáo gỗ, các cuộc khai quật đã phát hiện 6 cây gậy hai đầu nhọn, có thể được sử dụng làm giáo hoặc dao găm.

Theo nhóm nghiên cứu của Hutson, các đội săn có thể bao gồm tất cả nam giới, phụ nữ và trẻ em khỏe mạnh - điều này đã được ghi nhận ở các nhóm săn bắn-hái lượm gần đây và trong lịch sử. Mọi người đều có thể đóng vai trò trong việc theo dõi ngựa và dồn chúng về phía các địa điểm phục kích, ngay cả khi chỉ những cá nhân khỏe mạnh nhất mới sử dụng giáo để giết chết con mồi bị mắc bẫy.

Phát hiện này thách thức quan điểm phổ biến cho rằng con người thời kỳ Đồ đá chỉ sống bằng cách hái lượm thực vật và ăn xác động vật do thú ăn thịt lớn bỏ lại. Thay vào đó, những bằng chứng tại Schöningen cho thấy tổ tiên của chúng ta đã có hiểu biết sâu sắc về môi trường, biết tận dụng địa hình và có sự am hiểu tinh tế về hành vi động vật, giúp họ thành công trong việc săn bắn tập thể lặp đi lặp lại.

Mặc dù chúng ta không thể biết chắc chắn họ đã ăn mừng chiến công như thế nào, nhưng rõ ràng, những người thợ săn cổ đại này không chỉ làm việc chăm chỉ mà còn sở hữu trí tuệ đáng kinh ngạc.

Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Tàu săn sự sống NASA có phát hiện mới ở "đầm cá sấu" ngoài Trái Đất

Tàu săn sự sống NASA có phát hiện mới ở "đầm cá sấu" ngoài Trái Đất

Tiêu điểm - 3 giờ trước

Những tảng đá siêu cổ đã được phát hiện ở Krokodillen, một khu vực mới được khám phá trên Sao Hỏa mà NASA cho rằng từng có sự sống.

Hành khách diệu kỳ sống sót trong tai nạn máy bay Ấn Độ đoàn tụ gia đình

Hành khách diệu kỳ sống sót trong tai nạn máy bay Ấn Độ đoàn tụ gia đình

Tiêu điểm - 5 giờ trước

Vishwash Kumar Ramesh, hành khách duy nhất sống sót trong vụ máy bay rơi ở Ấn Độ hôm 12/6, đoàn tụ với gia đình tại bệnh viện ở Ahmedabad vào cuối tuần qua.

Chạy mô phỏng tới 400.000 lần, các nhà khoa học đã phát hiện “ngày tàn” của trái đất như thế nào?

Chạy mô phỏng tới 400.000 lần, các nhà khoa học đã phát hiện “ngày tàn” của trái đất như thế nào?

Tiêu điểm - 21 giờ trước

Đó không phải viễn cảnh trái đất biến mất khỏi hệ mặt trời mà là hành tinh xanh sẽ trở thành quả “cầu chết” khi các dạng sống mà chúng ta vốn rất quen thuộc không còn nữa vì thiếu oxy.

Lớn nhất, rộng nhất, cao nhất: Trung Quốc khiến thế giới giật mình vì xây thần tốc hàng loạt công trình khổng lồ ‘lơ lửng trên mây’

Lớn nhất, rộng nhất, cao nhất: Trung Quốc khiến thế giới giật mình vì xây thần tốc hàng loạt công trình khổng lồ ‘lơ lửng trên mây’

Tiêu điểm - 1 ngày trước

Chỉ trong thời gian ngắn, Trung Quốc đang định hình lại bản đồ hạ tầng thế giới.

Kỳ tích: Chàng trai bại não bị cha ruồng bỏ, tốt nghiệp thạc sĩ Harvard nhờ tình yêu của mẹ

Kỳ tích: Chàng trai bại não bị cha ruồng bỏ, tốt nghiệp thạc sĩ Harvard nhờ tình yêu của mẹ

Tiêu điểm - 2 ngày trước

GĐXH - Mắc chứng bại não và bị cha ruồng bỏ, nhưng Đinh Trịnh vẫn vươn lên vươn lên giành được bằng thạc sĩ tại Đại học Harvard nhờ tình yêu và sự kiên cường không gì lay chuyển của người mẹ.

Thảm hoạ hàng không khiến gần 300 người chết: Đã tìm thấy hộp đen, không khí hỗn loạn vẫn bao trùm

Thảm hoạ hàng không khiến gần 300 người chết: Đã tìm thấy hộp đen, không khí hỗn loạn vẫn bao trùm

Tiêu điểm - 2 ngày trước

Hiện công tác tìm kiếm nạn nhân vẫn đang được tiến hành nhanh chóng. Mặc dù vậy, quá trình xác nhận danh tính các thi thể gặp nhiều khó khăn.

Bức ảnh gia đình 5 người đầy ám ảnh trên chuyến bay Air India định mệnh: "Khời đầu mới" của 1 tiến sĩ, 1 bác sĩ và 3 đứa con thơ đã thành tro tàn

Bức ảnh gia đình 5 người đầy ám ảnh trên chuyến bay Air India định mệnh: "Khời đầu mới" của 1 tiến sĩ, 1 bác sĩ và 3 đứa con thơ đã thành tro tàn

Tiêu điểm - 3 ngày trước

Chỉ vài phút trước khi thảm kịch xảy ra, hai bác sĩ cùng ba con nhỏ đã chụp bức cuối cùng trên chuyến bay định mệnh của Air India, bức hình được cho là đánh dấu “sự khởi đầu mới” trong cuộc đời họ.

Vụ rơi máy bay chở 242 người ở Ấn Độ: Ghế 11A mà hành khách sống sót kỳ diệu ngồi ở vị trí nào?

Vụ rơi máy bay chở 242 người ở Ấn Độ: Ghế 11A mà hành khách sống sót kỳ diệu ngồi ở vị trí nào?

Tiêu điểm - 3 ngày trước

GĐXH - Một hành khách ngồi ở số ghế 11A đã sống sót một cách kỳ diệu sau thảm họa hàng không của Air India – vụ tai nạn được cho là đã cướp đi sinh mạng của hàng trăm người tại Ấn Độ.

500.000 vệt lạ trên Sao Hỏa: Cơ hội nào cho sinh vật sống?

500.000 vệt lạ trên Sao Hỏa: Cơ hội nào cho sinh vật sống?

Tiêu điểm - 3 ngày trước

Những vệt sáng và tối bí ẩn trên các sườn dốc Sao Hỏa từ lâu đã gây nhiều hoài nghi và hy vọng, liên quan đến khả năng sự sống tồn tại.

Top