"Sao" bị... hớ hay những "cú sốc" văn hóa

Những ngôi sao nổi tiếng thế giới, hơn ai hết, họ là những người có vô vàn cơ hội tới khắp các phương trời, gặp gỡ nhiều nền văn hóa. Nhưng kèm theo niềm hạnh phúc này, không ít ngôi sao đã bị “chết hụt” vì vấp phải những "cú sốc" văn hóa.

Ngày 15/4/2007 trong một chuyến viếng thăm Ấn Độ để tuyên truyền cho chương trình phòng chống AIDS, diễn viên nổi tiếng của Howllywood Richard Gere trong một phút “thăng hoa” bất ngờ đã ôm hôn thắm thiết Shilpa Shetty, một diễn viên nữ nổi tiếng của Ân Độ trước một đám đông.

Ngay ngày hôm sau khi trên các trang báo xuất hiện hình ảnh của “scent” này, hàng ngàn người dân Ấn đã đổ xuống đường biểu tình. Họ đốt hình nộm của Gere và kết tội anh này “có hành vi dâm ô nơi công cộng”.

Kết quả là Gere bị “truy nã”. Shilpa Shetty cũng bị gọi ra trước vành móng ngựa vì tội “không chống cự lại cái hôn dâm ô đó”. May mà mọi chuyện đã được dừng lại nhờ sự can thiệp của chính quyền đúng lúc.

Liz Hurley và Arun chồng cô

Trong một “vụ hớ” khác, nữ diễn viên Anh Elizabeth Hurley suýt phải ra hầu tòa vì người dân thành phố Johdpur (bang Rajasthan) kiện buổi hôn lễ xa hoa của cô với doanh nhân Ấn Độ Arun Nayar có tính xúc phạm tín ngưỡng và truyền thống nước này.

Họ nói họ đã bị sốc khi nhìn thấy hình ảnh đôi vợ chồng này uống rượu trước khi thực hiện các bước thánh lễ theo phong tục và ôm hôn nhau gần một đám lửa tượng trưng cho chứng nhân của sự kết hợp đôi vợ chồng.

Dân chúng cáo buộc đôi vợ chồng mới này đã "ngồi trên một băng ghế thay vì phải ngồi dưới đất" và đã "mang đôi giày da" ở Ấn, một đất nước tôn thờ loài bò.

Diễn biến mới đây nhất là nữ diễn viên xinh đẹp Cameron Diaz vừa phải lên tiếng xin lỗi người dân Peru vì đã mang theo chiếc túi có in chữ "Vì nhân dân" (Serve the People) bằng tiếng Trung Quốc khi tới thăm ngôi đền Machu Picchu hôm 22/6/2007.

Cô đã vô tình không biết câu nói đó đã gợi lại một giai đoạn không lấy gì làm yên ổn trong lịch sử Peru hồi những năm 80, 90, khiến cho 69.000 người chết.

Hớ trong?

Nếu các sao ra ngoài bị “hớ” thì cũng còn có thể châm chước được bởi họ không thể hiểu hết những “tập tục” nơi họ đến để mà kiêng kị. Nhưng đáng chú ý hơn là ngay cả ở trong nước mình cũng có không ít sao ‘bị hớ” do không hiểu hết “lịch sử”.

Đang lúc câu chuyện “nô lệ tình dục” đẩy quan hệ giữa Trung Quốc, Hàn Quốc với Nhật Bản tới đỉnh điểm căng thẳng trong xã hội cũng như trên chính trường thì lại có những sao như con thiêu thân lao vào đống lửa đó.

Lee Sung Yoen, diễn viên được yêu mến nhất Hàn Quốc vào thời những năm 2004, được khán giả Việt Nam biết đến qua các vai diễn trong phim Mối tình đầu, Áo cưới… là người “châm ngòi” cho trào lưu “gợi nhớ về những đau thương cũ”.

Bộ dạng tả tơi của Lee gợi nhớ về những phụ nữ Hàn bị ép làm nô lệ tình dục.

Ngày 10/2/2004 cô này tung lên mạng một tập sách ảnh khá mát mẻ. Trong đó có những cảnh chụp cô với trang phục tả tơi, đầu tóc rối bù và thấp thoáng sau đó là quốc kỳ Nhật. Những hình ảnh đó khiến người xem phẫn nộ khi “quá khứ đau buồn một lần nữa bị đào xới lại”.

Cả nước Hàn Quốc ào lên tẩy chay cô. Từ một diễn viên được yêu thích nhất cô đã bị khán giả quay lưng ghẻ lạnh. Phải mất đến ba, bốn năm sau người ta mới nguôi ngoai đi nỗi giận mà chấp nhận nhìn lại cô trên truyền hình.

Nàng “Tiểu Yến Tử” Triệu Vy cũng lĩnh đủ bởi “tai bay vạ gió đó” . Cô mặc một chiếc váy có hình gần giống với quân kỳ Nhật.

Chịu “tai bay vạ gió” vô lý nhất trong số các ngôi sao Trung Quốc có lẽ là Chương Tử Di.

Chỉ vì tham gia phim “Hồi ức một geisha” cô đã bị khán giả trong nước lạnh nhạt cho dù hiện cô đang là “ngôi sao sáng của Howllywood”.

Có khá nhiều ý kiến quanh việc này: Đối với những người bảo thủ, chỉ riêng ý nghĩ phụ nữ Trung Hoa sẵn lòng mua vui cho đàn ông Nhật, dù chỉ là trên phim ảnh, là quá đủ để khiến họ "sôi máu" lên rồi.

"Đó là một cái tát vào mặt chúng tôi", một khán giả đã phàn nàn. "Sao Chương lại để cho một gã người Nhật chạm vào người được chứ?", một người khác thì giận dữ hỏi, mặc dù trong phim không có cảnh đó.

"Chương và Củng đã làm nhục người Trung Hoa", một người khác viết.

Diễn viên Chương Tử Di.

Trước đó, trên các forum, nhiều người Trung Quốc cũng đã tức tối tra hỏi tại sao Chương lại vào vai một “ả điếm Nhật?” (trong tiếng Trung, từ “geisha” có thể viết thành một chữ có nghĩa là gái điếm).

Người Trung Quốc tưởng họ tức giận vậy thì người Nhật lại tự hào lắm sao khi mà một cô gái Trung Hoa đóng vai geisha bởi: "Geisha là tinh tuý văn hóa Nhật, chứ nào phải hạng gái bán thân nuôi miệng. Cô ta biết gì về văn hóa Nhật mà có thể biểu đạt được?".

Hớ tại đâu?

Văn hóa của mỗi nước có những luật tục cấm kỵ riêng mà theo đó ai phạm phải sẽ là “tội nhân”. Đắc biệt hai nền văn hóa Đông Tây có một sự khác biệt rất lớn. Với người Phương Tây thì chuyện công khai tình cảm là một hành động đẹp. Nó thể hiện sự galant của người đàn ông.

Gere là một diễn viên hào hoa nên anh thể hiện sự lịch thiệp này với Shilpa Shetty là hết sức tự nhiên. Nhưng, lỗi của anh là đã không hiểu được sự khác biệt văn hóa Đông Tây.

Richard Gere

Người Ấn cho rằng công khai bày tỏ những hành động tình tứ nơi công cộng là “dâm ô”. Hơn nữa với những nước mà nền văn hóa vẫn còn hà khắc có sự phân biệt đối xử giữa nam và nữ thì việc một người đàn ông nước ngoài dám ôm hôn một phụ nữ bản địa là nỗi sỉ nhục của cho cánh đàn ông nước này.

Sau những lời cáo buộc thì Gere cũng nhận ra được sai lầm của mình. Anh phải lên tiếng xin lỗi dân chúng Ấn Độ và công nhận: “Do tôi không hiểu hết văn hóa Ấn Đô nên có những hành động đường đột như vậy.”

Với nữ diên viên xinh đẹp Cameron Diaz, khi "trần tình" về sự cố với...cái túi khi đến thăm đền Peru, cô phải thừa nhận mình đã không hiểu hết ý nghĩa của câu "Vì nhân dân" bằng tiếng Trung in trên túi. "Tôi rất lấy làm tiếc vì những gì mà người dân Peru đã trải qua. Tôi không hề có chủ ý khơi lại nỗi đau đó. Tôi thành thực xin lỗi", Cameron Diaz nói trên các phương tiện truyền thông.

Cameron và chiếc túi trong chuyến thăm đền Machu Picchu.

Sự thiếu hiểu biết này sẽ dễ bị bộc lộ ra vì họ luôn xuất hiện trên các phương tiện thông đại chúng.

Cuộc sống của họ bị theo dõi chặt chẽ, mọi khía cạnh của cuộc sống đều bị xoáy vào để hỏi. Nên dễ gì mà lại che nổi những “lỗ hổng” văn hóa đó.

Nếu chúng chỉ là những hiểu biết sai lệch về một chút lịch sử thôi thì cũng đã khiến họ khốn đốn trước dư luận rồi chứ đừng nói đến chuyện họ động chạm vào những vấn đề nhạy cảm của văn hóa và lịch sử.

Ví như lâu nay người Trung Quốc vẫn tự hào mình là một dân tộc lớn, ngay cả trong cách đặt tên nước đã toát lên điều đó.

Vậy không lý gì những diễn viên nổi tiếng được bao người Trung Quốc yêu mến lại đi diện một bộ đồ có hình quan kỳ Nhật, hay cho những người Nhật sờ mó vào người trước mắt hàng bao nhiêu bàn dân thiên hạ cho dù đó chỉ là trên phim. Với họ đó là một hành động "làm nhục quốc thể".

Vì vậy mà các sao cũng nên tìm hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa của nước mình. Đừng để như trường hợp của Lee Sung Yeon, Chương Tử Di và Triệu Vy. Sự nghiệp của họ suýt nữa thì bị hủy chỉ vì sự “thiếu hiểu biết căn bản về lịch sử nước nhà”.

Nhìn vào đó để thấy rằng, đã làm người của công chúng thì các sao càng phải tìm hiểu kỹ hơn những yếu tố khác biệt văn hóa ở những nơi mà họ đến. Họ cần nhìn thấy những điều cấm kỵ này để “sảy chân” biến mình thành tội đồ của đất nước.

Ý thức được điều này mà mỗi khi đi tới một nền văn hóa mới, hầu hết những người có tầm ảnh hưởng lớn như ngôi sao ca nhạc, điện ảnh hay các quan chức cấp cao đã phải bỏ không thời gian ra tìm hiểu chúng. Hiểu được những gì là tinh túy nhất của nền văn hóa đó cũng như những điều nên tránh mới mong có được sự yêu mến của dân nơi này.

Còn nhớ hồi năm 2000 khi Tổng thống Mỹ Bill Clinton qua thăm Việt Nam, ông tỏ ra rất hiểu nhân dân Việt Nam khi tại cuộc chiêu đãi ở Phủ Chủ tịch Hà Nội ngày 7/12, ông trích dẫn hai câu trong Kiều, tác phẩm phản ánh sâu sắc nhất tâm hồn Việt Nam: “Sen tàn cúc lại nở hoa/ Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân.”.

Nguyên văn bản tiếng Anh dịch là: “Just at the lotus wilts, the mums bloom forth/ Time softens grief, and the winter turns to spring.”. Nếu dịch ngược lại tiếng Việt sẽ là: Đúng lúc sen tàn cúc nở hoa, thời gian làm dịu nỗi đau buồn, đông chuyển sang xuân.

Người ta có thể nói ông làm vậy cốt để lấy lòng dân ta, nhưng vì mục đích gì đi chăng nữa thì hành động của ông cũng rất đáng được trân trọng. Vì nó là hành động thể hiện sự trân trọng văn hóa nơi ông đến.

Khi bạn là ngôi sao thì bạn mới được mọi người chú ý tới, nên lời bạn nói, việc bạn làm thì phải cẩn thận. Bạn phải bỏ thời gian ra tìm hiểu về nơi bạn đến. Đó là “nghĩa vụ” của bạn. Còn nếu bạn là người thường chẳng ai biết thì bạn có làm gì nói gì cũng không ai để ý. Đấy là cái giá mà một người nổi tiếng phải trả.

Tất cả những cái “hớ” tạo nên do va chạm văn hóa này cũng là bởi các ngôi sao chưa hiểu hết được "mỗi nước có nền văn hóa riêng”.

Trên màn ảnh có thể họ là thần tượng của cả thế giới nhưng không có nghĩa là ở ngoài họ muốn làm gì thì làm. Sau những "cú ngã ngựa" này có lẽ dần dần các sao sẽ rút được cho mình nhiều bài học hơn trong bước đường đi chu du khắp thế giới của mình.

Theo Việt Tú

VieTimes