Vì sao không nên nấu ăn bằng nồi nhôm quá lâu năm?

Có thời kỳ, nồi nhôm là vật dụng có mặt trong căn bếp của đa số gia đình Việt nhờ giá thành rẻ, dẫn nhiệt tốt và dễ sử dụng. Hiện nay, loại nồi này vẫn được nhiều người sử dụng. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng việc sử dụng nồi nhôm quá lâu, đặc biệt khi bề mặt đã bị trầy xước, móp méo hoặc ăn mòn, có thể tiềm ẩn những nguy cơ đối với sức

Lý do không nên nấu ăn bằng nồi nhôm quá lâu năm

Theo nghiên cứu của các chuyên gia, dùng nồi nhôm để nấu nướng là không khoa học. Phân tử nhôm là loại phân tử có hoạt tính cao, đặc biệt là sau khi kim loại nhôm chịu nhiệt, gặp phải thức ăn có chất chua và tính kiềm, lại càng dễ xảy ra phản ứng hóa học mà hình thành chất hỗn hợp nhôm. Lượng nhôm này hòa tan vào thức ăn đi vào cơ thể con người, sẽ tích tụ tại gan, tỳ, thận và tổ chức não.

Dưới đây là những lý do chính không nên nấu ăn bằng nồi nhôm quá lâu năm.

Nồi nhôm cũ dễ thôi nhiễm kim loại vào thực phẩm

Nhôm là kim loại nhẹ, dẫn nhiệt tốt và dễ gia công, nên từ lâu đã được sử dụng phổ biến để làm nồi, chảo, xoong. Tuy nhiên, nhôm lại không phải là kim loại trơ, tức là nó có thể bị ăn mòn và phản ứng hóa học với thực phẩm, nhất là các món có tính axit như canh chua, cà chua, dưa muối , nước mắm, nước chanh...

Khi nồi nhôm đã cũ, bề mặt bị trầy xước hoặc lớp oxit bảo vệ bị mòn, ion nhôm có thể thôi nhiễm vào thực phẩm trong quá trình nấu ăn. Việc tiêu thụ thực phẩm chứa nhôm trong thời gian dài được cho là có liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm rối loạn tiêu hóa, tổn thương thần kinh và thậm chí là nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

Tác động tiêu cực đến hệ thần kinh và trí nhớ

Nhiều nghiên cứu y học đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc tích tụ nhôm trong cơ thể với nguy cơ suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ. Dù vẫn còn tranh cãi trong giới khoa học, nhưng việc hạn chế hấp thụ nhôm từ thực phẩm vẫn là khuyến nghị được các tổ chức y tế đưa ra.

Cụ thể, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, lượng nhôm hấp thu hàng tuần không nên vượt quá 2 mg/kg trọng lượng cơ thể. Trong khi đó, theo một số nghiên cứu tại châu Á, một bữa ăn được nấu bằng nồi nhôm cũ có thể chứa từ 5 – 15 mg nhôm, tùy vào loại thực phẩm và độ mòn của nồi.

Nếu việc sử dụng nồi nhôm cũ diễn ra thường xuyên trong nhiều năm, lượng nhôm tích tụ có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là ở người già và trẻ nhỏ – những đối tượng có hệ thần kinh nhạy cảm.

Dễ phản ứng với thực phẩm có tính axit hoặc kiềm

Một trong những nhược điểm lớn của nồi nhôm là khả năng phản ứng hóa học với các thực phẩm có tính axit (như dấm, chanh, cà chua) hoặc kiềm (như baking soda , một số loại rau có tính kiềm nhẹ). Khi đun nấu các món này, nhôm trong nồi có thể bị hòa tan vào thức ăn, gây ra hiện tượng kim loại hóa thực phẩm.

Hậu quả không chỉ là mùi vị món ăn bị ảnh hưởng, mà còn có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa, buồn nôn hoặc thậm chí ngộ độc nhẹ nếu hàm lượng nhôm trong thức ăn vượt quá mức an toàn.

Nồi nhôm cũ dễ bị ăn mòn, bong tróc và biến dạng

Theo thời gian, đặc biệt khi sử dụng với nhiệt độ cao thường xuyên, nồi nhôm cũ sẽ xuất hiện các dấu hiệu như: Lòng nồi bị đen, bề mặt bong tróc, bị lồi lõm, không đều nhiệt... Những nồi đã xuống cấp như vậy không chỉ khiến thức ăn chín không đều mà còn là điều kiện thuận lợi để các phản ứng hóa học xảy ra, làm thôi nhiễm kim loại nhanh hơn.

Ngoài ra, nhôm dễ bị ăn mòn bởi muối. Vì vậy, nếu bạn thường xuyên ninh thịt, nấu nước dùng có muối hoặc nêm gia vị sớm trong nồi nhôm cũ, nguy cơ hấp thụ nhôm vào cơ thể sẽ tăng cao hơn nữa.

Không an toàn khi dùng cho các món hầm, ninh lâu

Một điểm đáng lưu ý là thời gian nấu càng dài, lượng nhôm thôi nhiễm ra thực phẩm càng nhiều. Do đó, nồi nhôm không nên dùng cho các món cần đun lâu, chẳng hạn như hầm xương, nấu cháo, ninh nước dùng, kho cá...

Việc hâm đi hâm lại thức ăn trong nồi nhôm cũ cũng là một thói quen cần thay đổi, bởi quá trình làm nóng nhiều lần sẽ khiến các vết trầy xước trong nồi bị oxy hóa mạnh hơn, tạo điều kiện giải phóng ion nhôm nhiều hơn.

Trẻ em và người già là hai nhóm đối tượng đặc biệt nhạy cảm với kim loại nặng và các chất độc tích tụ. Hệ miễn dịch và khả năng thải độc của cơ thể ở trẻ nhỏ chưa hoàn thiện, trong khi người cao tuổi lại dễ bị tổn thương thần kinh.

Việc nấu cháo, canh hoặc đồ ăn dặm cho trẻ bằng nồi nhôm cũ có thể gây tác động âm thầm nhưng lâu dài, ảnh hưởng đến sự phát triển trí não và thể chất. Với người già, nấu ăn bằng nồi nhôm mòn có thể là yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức, mất trí nhớ hoặc đau đầu mãn tính.

Nên thay thế bằng các loại nồi an toàn hơn

Trên thị trường hiện nay có nhiều loại nồi an toàn hơn so với nồi nhôm truyền thống, chẳng hạn:

- Nồi inox 304 (inox cao cấp): Không phản ứng với thực phẩm, độ bền cao.

- Nồi gang tráng men: Giữ nhiệt tốt, phù hợp cho món hầm.

- Nồi sứ hoặc thủy tinh chịu nhiệt: Không phản ứng với axit/kiềm, an toàn tuyệt đối khi nấu cháo, canh.

- Nồi chống dính cao cấp có chứng nhận an toàn: Dễ vệ sinh, không cần dùng nhiều dầu mỡ.

Tuy giá thành có thể cao hơn, nhưng những loại nồi này giúp bảo vệ sức khỏe lâu dài, đặc biệt trong bối cảnh nhiều người hiện nay đang quan tâm đến thực phẩm sạch và an toàn bếp núc.

Cảnh báo "nguy hiểm" cho bất kỳ ai nấu ăn bằng bếp gas

Một tạp chí ở Anh đã tiến hành điều tra nhanh về cách nấu ăn hàng ngày ảnh hưởng đến mức độ ô nhiễm bên trong ngôi nhà trung bình và kết quả thật đáng kinh ngạc.