Viết "di chúc" cho chữ Nôm?
GiadinhNet - Nhiều người trẻ thường nhầm rằng chữ Hán và chữ Nôm là một. Và, là chữ của người Trung Quốc.
Chữ Nôm đang chịu một sóng gió khác |
"Tôi đang viết chữ của ông bà mình đấy" - TS Cung Khắc Lược vừa cho chữ một người trung tuổi vừa giải thích. "Dạ, có nghĩa là chữ Hán Nôm phải không cụ?" -Người đó băn khoăn. "Tôi đã bảo là tôi đang cho chữ của ông bà mình, không phải chữ của người Trung Quốc" - TS Cung Khắc Lược bật cáu và phăng phăng đứng dậy bỏ đi.
Nhiều người trẻ thường nhầm rằng Hán, chữ Nôm là một và là chữ của người Trung Quốc. Thế là số phận của chữ Nôm, chữ của ông bà ta tích cóp bao thể kỉ trước hết chẳng được hiểu đúng khái niệm, nói gì đến việc chữ Nôm còn sống được bao lâu (!?).
Phận long đong của chữ Nôm có từ khi ra đời, vì được tạo nên trong hoàn cảnh khắc nghiệt lâu dài nên niên đại của nó không được xác định chính xác. Chữ Nôm ra đời từ những năm đầu khi người Trung Quốc đô hộ nước Việt.
Nhà nghiên cứu Phạm Huy Hổ trong "Việt Nam ta biết chữ Hán từ đời nào" cho rằng chữ Nôm có từ thời Hùng Vương. Văn Đa cư sĩ Nguyễn Văn San cho rằng chữ Nôm có từ thời Sĩ Nhiếp cuối đời Đông Hán thế kỷ thứ 2. Nguyễn Văn Tố dựa vào hai chữ "bố cái" trong từ ngữ "Bố Cái đại vương" do nhân dân Việt Nam suy tôn Phùng Hưng mà cho rằng chữ Nôm có từ thời Phùng Hưng thế kỷ 8. Có ý kiến khác lại dựa vào chữ "cồ" trong quốc danh "Đại Cồ Việt" để đoán định chữ Nôm có từ thời Đinh Tiên Hoàng.
Các ông đồ ngồi ở Văn Miếu chủ yếu viết chữ Hán |
Trong một số nghiên cứu vào thập niên 1990, các nhà nghiên cứu căn cứ vào đặc điểm cấu trúc nội tại của chữ Nôm, dựa vào cứ liệu ngữ âm lịch sử tiếng Hán và tiếng Việt, so sánh đối chiếu hệ thống âm tiếng Hán và tiếng Hán Việt đã đi tới khẳng định âm Hán Việt (âm của người Việt đọc chữ Hán) ngày nay bắt nguồn từ thời Đường - Tống thế kỷ 8 - 9.
Sau khi nước Việt thoát khỏi ách đô hộ phương Bắc, chữ Nôm được hoàn chỉnh dần dần và chỉ đến thế kỷ 13 - 15 mới được dùng nhiều trong văn chương. Tuy nhiên, vẫn không được dùng trong các văn bản chính thống của triều đình.
Chữ Nôm do đó, dù ghi âm tiếng Việt, là văn hóa Việt, là đời sống Việt lại phải sống đời lạnh lùng như một người vợ lẽ, đành lòng nhìn chữ Hán "đắp chăn bông".
John Balaban - Giáo sư tại đại học North Carolina (Hoa Kỳ) là hiện tượng đặc biệt trên văn đàn Mỹ với việc dịch tiếng Anh và xuất bản tới 20.000 bản thơ của nữ sĩ Hồ Xuân Hương, là người quan tâm đến việc số hóa chữ Nôm nói: "Chúng tôi đang nghiên cứu việc dạy học chữ Nôm trên máy tính và trên Internet. Nếu không làm sớm và nhanh việc số hóa các tác phẩm chữ Nôm, tôi lo ngại nó sẽ biến mất". |
Tuy nhiên, chưa bao giờ trong lịch sử chữ Nôm được coi là công cụ trong các văn bản chính thống. Chính vì chưa được một thể chế nào coi trọng nên chữ Nôm cũng bị coi thường . Từ xưa, khi cho một chữ nào đó, các ông đồ nghĩ ngay đến một chữ Hán, cũng như người xin chữ cũng quen với việc xin một chữ Hán để rồi phải lòng vòng mãi mới hiểu được chữ mình xin, thay vì một chữ Nôm giản dị, vừa đọc lên đã hiểu mà vẫn mang đầy đủ thâm ý.
Điều này góp phần vào việc khiến cho di sản chữ Nôm để lại ngày nay không nhiều, qua bao nhiêu thăng trầm càng ít đi và giờ đây đang đến ngày biến mất.
Nhà văn Bắc Sơn |
Biến mất giữa ban ngày ban mặt?
Số phận long đong của chữ Nôm rồi sẽ thêm phần gay cấn vì nó đang biến mất ngay giữa thanh thiên bạch nhật. "Chữ Nôm rồi sẽ chết vì còn mấy ai biết chữ Nôm đâu", nhà văn Bắc Sơn bình luận. Rất nhiều người đang nhìn thấy mồn một chữ Nôm đang bốc hơi trước mặt họ như nước trong nồi điện đang sôi, như hình hài cánh tay, tóc tai mặt mũi một người đang dần tan biến, nhưng "làm gì được, chữ Nôm khó quá", nhà văn Bắc Sơn nhận xét.
Việc chữ Nôm có quá khó để học không xin được bình luận sau. Tuy nhiên, việc chữ Nôm đang biến mất là có thật. Không cần nói đến giới nghiên cứu, nó biến mất ngay trong ý niệm của người dân về một thứ chữ vốn mang trong mình không biết bao nhiêu văn hóa Việt cổ.
"Tớ cứ tưởng chữ Hán với Nôm là giống nhau, đều là chữ người Trung Quốc cả", Chương - một sinh viên đi xin chữ nói. Cậu không biết mình đang xin chữ gì, chữ của người Hoa hay chữ người Việt, chỉ biết rằng thư pháp là ngoằn nghèo và không cần đọc, chỉ cần ông đồ giải nghĩa cho để về nói lại với bạn bè.
Chữ Nôm ít ỏi còn lại trong dân |
Ngay cả giới Hán Nôm, hoặc những người còn đam mê cổ học cũng ít người thành thạo Nôm. Phố ông đồ hàng năm mở ra, người ta thấy phần nhiều chữ quốc ngữ, còn lại thì các ông đồ mải mê cho chữ Hán, chỉ còn một vài, rất ít người cho chữ Nôm. Những người trân trọng Nôm cũng ngày càng ít đi, những người hiểu biết giá trị Nôm cũng vì thế chỉ còn đếm được trên đầu ngón tay.
Khách nước ngoài khi đến Văn Miếu cũng thường hiểu rằng tất cả các chữ cổ ở Việt Nam đều là chữ Trung Quốc cả. "Đây là chữ của của Việt Nam, gọi là chữ Nôm, hệ thống chữ của riêng chúng tôi, không phải chữ người Trung Quốc" - TS Lược giải thích cho Sarah, một khách du lịch Mỹ. "Ồ, các bạn muốn giữ nét văn hóa riêng của mình" - Sarah gật gù. Tuy nhiên, chẳng có mấy người nói cho họ biết điều đó. Các hướng dẫn viên du lịch cũng nhất loạt nói với khách của mình rằng "đây là chữ Nho...", một cách giải thích chung chung và gây hiểu lầm đáng sợ.
(Còn nữa )
Minh Cúc: Tôi không đưa con gái có bệnh về não lên mạng xã hội để 'câu view'
Thế giới showbiz - 2 giờ trước"Mỗi buổi livestream, tôi để con nằm trên giường phía sau, tôi ngồi dưới đất, tôi làm thế để vừa trông con, vừa làm việc" - Diễn viên Minh Cúc nói.
8 năm hôn nhân của Trấn Thành - Hari Won: Chưa con cái nhưng vẫn ngọt ngào như lúc mới yêu
Câu chuyện văn hóa - 2 giờ trướcGĐXH - Trấn Thành - Hari Won được xem là cặp đôi nghệ sĩ Việt đẹp trong lòng công chúng. Hiện tại, sau 8 năm hôn nhân, dù chưa có con nhưng cuộc sống tình cảm của họ vẫn thăng hoa.
"Bao Thanh Thiên" Lục Nghị: Sở hữu chục triệu USD, hạnh phúc bên tình đầu
Giải trí - 6 giờ trướcVới người hâm mộ, nam diễn viên Trung Quốc Lục Nghị là một ngôi sao kiểu mẫu khi có trong tay một sự nghiệp rực rỡ, khối tài sản đáng nể và gia đình ngập tràn hạnh phúc.
"Búp bê màn ảnh Trung Quốc" được khen xinh đẹp nhưng không nên... hát
Giải trí - 10 giờ trướcSở hữu lợi thế là ngoại hình xinh đẹp, trong trẻo, nhưng nữ diễn viên Trung Quốc Trương Dư Hi lại đối mặt với làn sóng phản đối khi góp mặt tại chương trình "Đạp gió 2024" vì khả năng ca hát hạn chế.
Midu ở tuổi 35: Được gọi là "phú bà" sống sang chảnh, sắp lấy chồng đại gia
Giải trí - 21 giờ trướcCuộc sống Midu được nhiều khán giả ngưỡng mộ. Cô có sự nghiệp thành công, cuộc sống sang chảnh và chồng sắp cưới được đồn đoán là doanh nhân thành đạt.
Nữ chính U80 của 'Lật mặt 7' tiết lộ catse 'chưa từng có'
Giải trí - 21 giờ trướcGĐXH - "Thù lao có thể không cao so với người khác nhưng đây chính là catse cao nhất với tôi tính đến hiện tại”, diễn viên Thanh Hiền chia sẻ.
Hoa hậu Đền Hùng Giáng My khoe vóc dáng tuổi ngoài 50, ngồi 'ghế nóng' cuộc thi nhan sắc
Xem - nghe - đọc - 21 giờ trướcGĐXH - Giáng My mới đây đã xuất hiện tại cuộc họp báo "Hoa hậu Du lịch Việt Nam" 2024. Nhan sắc tuổi 53 của chị gây chú ý.
Hôn nhân đời thực của em gái Cẩm Ly: Lấy chồng Việt kiều, 24 năm không con cái
Giải trí - 22 giờ trướcGĐXH - Minh Tuyết và chồng doanh nhân Việt kiều là cặp đôi nổi tiếng trong làng giải trí bởi cuộc hôn nhân hạnh phúc.
Huỳnh Anh Tuấn giới thiệu mỹ nhân U60 là vợ, còn đưa về quê nấu ăn ở chòi lá: Hóa ra là "hoa hậu" màn ảnh một thời
Giải trí - 23 giờ trướcNhững clip nấu ăn ở quê của Huỳnh Anh Tuấn và Khánh Huyền nhận được nhiều sự quan tâm của khán giả.
Nghệ sĩ Trà My, Thanh Thanh Hiền trao yêu thương cho bệnh nhân
Giải trí - 1 ngày trướcGĐXH - Chiều 26/4/2024, Trà My cùng các nghệ sĩ đã tham gia chương trình "Trao yêu thương 3" tại bệnh viện. Ngoài việc mang lời ca tiếng hát, chương trình còn tặng những phần quà ý nghĩa cho người bệnh đang điều trị.
Hôn nhân đời thực của em gái Cẩm Ly: Lấy chồng Việt kiều, 24 năm không con cái
Giải tríGĐXH - Minh Tuyết và chồng doanh nhân Việt kiều là cặp đôi nổi tiếng trong làng giải trí bởi cuộc hôn nhân hạnh phúc.