Ăn cá chép muối ủ chua nhất định không được bỏ qua thao tác này để phòng tránh ngộ độc
GĐXH - Sau hàng loạt bệnh nhân nhập viện vì ăn cá chép muối ủ chua, các chuyên gia khuyến cáo người dân tốt nhất không nên ăn trực tiếp và hướng dẫn cách đề phòng ngộ độc botulinum.
Liên quan đến 3 chùm ca bệnh ngộ độc Botulinum tại Quảng Nam do ăn cá chép muối ủ chua, hiện có 3 trường hợp thở máy đã được sử dụng thuốc giải độc. Người bệnh đã tỉnh táo hơn, sức cơ cải thiện một phần nhưng vẫn rất nguy hiểm bởi nguy cơ biến chứng. 6 bệnh nhân còn lại đang được tiếp tục theo dõi, đánh giá diễn tiến.
Ngay sau khi xảy ra vụ việc, Sở Y tế tỉnh Quảng Nam đã phát đi khuyến cáo người dân không sử dụng các món ăn được chế biến liên quan món cá chép ủ chua; không sử dụng các thực vật lạ, có nguy cơ gây ngộ độc như nấm rừng, cây củ, quả rừng lạ, côn trùng; cần có biện pháp chế biến đảm bảo an toàn đối với các sản phẩm mang tính truyền thống hoặc tập quán của địa phương như món cá chép làm chua.

Bệnh nhân ngộ độc được điều trị tại Quảng Nam. Ảnh: Dân trí
Độc tố Botulinum thường có trong thực phẩm nào?
Theo Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho biết, ngộ độc do độc tố Botulinum là ngộ độc nặng, nguy cơ tử vong cao hoặc ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe. Người bệnh bị ngộ độc do độc tố Botulinum có biểu hiện: buồn nôn, nôn, chướng bụng, đau bụng, liệt theo trình tự liệt bắt đầu từ vùng đầu mặt cổ lan xuống hai tay, sau đó tới hai chân, liệt các cơ hô hấp, liệt nặng có thể gây suy hô hấp là nguyên nhân gây tử vong.
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết ngộ độc thực phẩm do độc tố botulinum thường chỉ xảy ra với các loại thực phẩm đóng kín trong môi trường thiếu không khí (trong hộp, chai, lọ, can, lon, bao, túi) trong khi điều kiện sản xuất bị nhiễm bẩn và môi trường bên trong thực phẩm không đảm bảo.
Botulinum là chất cực độc. Độc tố này chưa đến 0,1 mg đã có thể gây tử vong, có thể coi là một trong các chất độc độc nhất hiện nay. Đáng nói là ngộ độc thực phẩm do độc tố botulinum trên thực tế xảy ra không thường xuyên, yếu tố dịch tễ và các biểu hiện đặc trưng của bệnh thường khó khai thác nên việc chẩn đoán xác định rất khó khăn.
Tuy nhiên, có thể xác định "thủ phạm" phổ biến nhất là vi khuẩn độc thịt (vì ban đầu xảy ra chủ yếu với thịt hộp). Vi khuẩn này tồn tại nhiều ở ngoài môi trường và có thể lẫn trong nhiều loại nguyên liệu thực phẩm, lúc này vi khuẩn ở dạng có vỏ bọc chịu đựng tốt với đun nấu thông thường (gọi là bào tử).
"Các thực phẩm khi chế biến có lẫn một vài bào tử vi khuẩn (quy trình sản xuất không đảm bảo sạch), sau sản xuất thực phẩm được đóng gói kín như chai, lọ, hộp, lon, túi, trong khi đó không đủ độ chua, độ mặn như trên thì rõ ràng tạo điều kiện vi khuẩn phát triển và tiết ra độc tố botulinum"- bác sĩ Nguyên nói.
Ngoài ra, loại thực phẩm có nguy cơ có thể là từ các loại thực phẩm từ rau, củ, quả, thịt, hải sản… lên men, đóng hộp không đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm có nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn Clostridium botulinum và sinh độc tố botulinum.
Cũng theo bác sĩ Nguyên, dù botulinum là chất độc thần kinh cực mạnh, tuy nhiên chúng sẽ nhanh chóng bị phá hủy khi nấu chín. Trường hợp độc tố này hấp thu vào cơ thể chúng sẽ gắn chặt vào vào các dây thần kinh, gây liệt toàn bộ các cơ quan.
Ăn cá muối ủ chua cần làm gì để được an toàn?

Người dân nên rán hoặc nướng kỹ cá muối ủ chua trước khi ăn để an toàn cho sức khỏe. Ảnh minh họa
Cá muối ủ chua là món ăn truyền thống và đặc trưng của người dân miền núi ở Quảng Nam. Cách chế biến bao gồm cá chép, muối, cơm hoặc bột bắp, ớt, sau đó ủ trong hũ kín khoảng 7-10 ngày. Các chuyên gia nhận định, môi trường đã tạo điều kiện yếm khí cho vi khuẩn Clostridium Botulinum phát triển.
Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế khuyến cáo người dân, cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm phải lưu ý để đảm bảo an toàn, phòng ngộ độc. Đặc biệt những cơ sở sản xuất quy mô nhỏ hoặc hộ gia đình không nên cho thực phẩm vào đóng gói kín, không đủ điều kiện tiệt trùng nguy cơ ngộ độc độc tố botulinum rất lớn do độc tố này được sinh ra trong môi trường yếm khí, khi dụng cụ bao gói không đảm bảo an toàn.
Theo ThS.BSCKII Hà Phan Thắng, điều đầu tiên cần lưu ý với người tiêu dùng khi mua các sản phẩm cá muối chua, cá thính chua nên chọn các cơ sở sản xuất uy tín, có thương hiệu và đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Không mua các sản phẩm trôi nổi, tem nhãn không rõ ràng. Chế biến và bảo quản sản phẩm đúng cách, theo hướng dẫn của cơ sở sản xuất. Tốt nhất không nên ăn trực tiếp mà nên chế biến sản phẩm cá chua bằng phương pháp rán hoặc nướng kỹ để an toàn cho sức khỏe.
Cách đề phòng ngộ độc botulinum
Theo các bác sĩ BV. Bệnh nhiệt đới TP Hồ Chí Minh, người dân và các cơ sở chế biến, sản xuất thực phẩm cần thực hiện các hướng dẫn sau để phòng ngộ độc botulinum:
- Đóng hộp thực phẩm, tuyệt đối tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh an toàn thực phẩm để hạn chế nhiễm khuẩn thực phẩm.
- Khi muối chua, thực phẩm cần được rửa và nấu đúng cách. Dụng cụ làm bếp, hộp đựng, cũng như những bề mặt khác khi tiếp xúc với thực phẩm, bao gồm thớt và tay người chế biến, cần phải rửa sạch kỹ với xà phòng và nước chín.
- Botulinum có thể làm nắp hộp trữ thức ăn cong (lồi lên hoặc phù bên ngoài) và thức ăn có mùi khác lạ. Vì vậy, khi thấy dấu hiệu này tuyệt đối không nên dùng.
- Độc tố botulinum bị phân hủy ở nhiệt độ cao. Thức ăn đóng hộp cần thiết có thể nấu sôi thực phẩm khoảng 10 phút trước khi ăn để đảm bảo an toàn.
Diễn biến của 3 chùm ca bệnh sau khi ăn cá chép muối ủ chua
Trong 2 ngày 16 và 17/3/2023, Bệnh viện Đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam tiếp nhận nhiều trường hợp ngộ độc vì ăn cá chép muối ủ chua.
Thông tin ban đầu cho biết, chùm ca bệnh thứ nhất 5 người, gồm: 3 nữ, 2 nam ở xã Phước Đức, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Cả 5 người cùng ăn món cá chép muối ủ chua vào ngày 5/3/2023. Sau khi ăn từ 12h-24h, tất cả đều có triệu chứng đau bụng, nôn ói, mệt, yếu dần tay chân và phải nhập Bệnh viện Đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam. Sau 3 ngày điều trị, 1 ca bệnh nhân nữ 40 tuổi đã tử vong, 4 ca còn lại tình trạng hiện tại tạm ổn.
Chùm ca bệnh thứ hai là bệnh nhân nữ, sinh năm 1986, ở xã Phước Chánh, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Bệnh nhân ăn cá chép muối ủ chua vào ngày 14/3/2023. Sau 1 ngày, bệnh nhân nôn ói nhiều, yếu dần tay chân, phải nhập Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam. Đến ngày 16/3/2023, bệnh nhân suy hô hấp, thở máy đến nay.
Chùm ca bệnh thứ ba là 4 người trong cùng một gia đình, gồm 3 nam, 1 nữ ở xã Phước Kiên, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Ngày 16/3/2023 cả gia đình ăn cá chép muối ủ chua, đến 17/3/2023 nôn ói nhiều, mệt, nhập Bệnh viện Đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam. Đến ngày hôm qua (18/3/2023), 2 bệnh nhân liệt tứ chi, suy hô hấp, phải thở máy, 2 bệnh nhân còn lại (1 bé trai 12 tuổi và 1 nữ 24 tuổi) mệt đừ, yếu nhẹ tứ chi, sức cơ 4/5-5/5, tự thở được.
Sau khi trực tiếp thăm khám bệnh nhân và làm việc với Sở Y tế tỉnh Quảng Nam, các bác sĩ nhận định ban đầu là, cả 3 chùm ca bệnh đều ăn cùng một loại thức ăn là cá chép muối ủ chua.
Clip Đôi nam nữ điều khiển xe SH làm xiếc trên đèo Hải Vân
Tiến sĩ Lê Thị Hương Giang: ‘Không có tài liệu y khoa nào chứng minh uống chanh liều cao chữa ung thư hay HIV’
Sống khỏe - 42 phút trướcGĐXH - Trào lưu uống 200–500 ml nước cốt chanh mỗi ngày để “thải độc – chữa bệnh” đang lan truyền chóng mặt trên mạng xã hội, kéo theo nhiều ca nguy kịch. Trong cuộc trao đổi với chúng tôi, Tiến sĩ Lê Thị Hương Giang (Trưởng khoa Tiết chế dinh dưỡng - Bệnh viện 19-8) đã chỉ rõ những nguy cơ cấp tính và sự thật khoa học đằng sau trào lưu này.
Cảnh báo xu hướng tự điều trị bệnh khiến nhiều người nguy kịch
Bệnh thường gặp - 3 giờ trướcThời gian gần đây, các bệnh viện đã tiếp nhận nhiều trường hợp nguy kịch vì tự điều trị bệnh tại nhà. Bác sĩ cảnh báo việc tự điều trị hoặc trì hoãn nhập viện sẽ khiến bệnh diễn tiến nặng, bệnh nhân có thể phải trả giá bằng cả tính mạng.
Đột quỵ khi đang quét sân, người phụ nữ suýt mất 'giờ vàng' vì đến nhầm nơi cấp cứu
Bệnh thường gặp - 4 giờ trướcGĐXH - Đi cấp cứu do bị đột quỵ, nhưng do cơ sở này chưa được trang bị các phương tiện chẩn đoán và điều trị đột quỵ chuyên sâu, nên người bệnh được tiếp tục chuyển viện.
Bé gái 3 tuổi bị bỏng rộp cả mặt vì 'miếng dán đồ chơi': Nhiều đồ chơi hot trên mạng tuyệt đối không mua
Mẹ và bé - 6 giờ trướcBan đầu chỉ là vệt đỏ nhẹ, gia đình nghĩ do kích ứng tạm thời. Nhưng chỉ sau vài ngày, mảng đỏ lan rộng, sưng nề, nổi bóng nước rồi vỡ tạo thành lớp đóng mày. Bác sĩ chẩn đoán bé mắc viêm da tiếp xúc cấp tính.
Nhà khoa học VinFuture hé lộ 'vũ khí của tương lai' trong cuộc đối đầu với kháng kháng sinh và ung thư
Sống khỏe - 19 giờ trướcTại tọa đàm "Bước tiến trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh" trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025, diễn ra sáng 3/12, các nhà khoa học dự báo liệu pháp thực khuẩn thể (Phage therapy) sẽ giúp nhân loại đứng vững trong cuộc chiến chống lại kháng kháng sinh và ung thư.
Người đàn ông 43 tuổi phát hiện ung thư thận, thừa nhận một sai lầm nhiều người Việt mắc phải
Bệnh thường gặp - 19 giờ trướcGĐXH - Người đàn ông bị ung thư thận, chảy máu khối u nguy hiểm thừa nhận... không có thói quen khám sức khỏe định kỳ.
Người phụ nữ 66 tuổi ở Bắc Ninh suy gan cấp, men gan cao gấp khoảng 250 lần, thừa nhận do chữa đau đầu sai cách
Bệnh thường gặp - 23 giờ trướcGĐXH - Trước khi nhập viện, người phụ nữ này đã uống rượu pha mật cá trắm để chữa đau đầu – một thói quen dân gian vẫn còn tồn tại ở một số địa phương.
Người phụ nữ đột quỵ lúc nửa đêm có biểu hiện trước 10 ngày, nhưng dấu hiệu này nhiều người Việt rất dễ bỏ qua
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcGĐXH - Trước 10 ngày phát hiện đột quỵ, người bà C. có biểu hiện đau đầu, chóng mặt... nhưng chưa dùng thuôc điều trị.
Một loại thịt có thể gây hại cho não, tăng nguy cơ sa sút trí tuệ
Sống khỏe - 1 ngày trướcNghiên cứu dữ liệu của 500.000 người cho thấy thịt chế biến sẵn liên quan tới nguy cơ sa sút trí tuệ.
Hành trình 1.600km vận chuyển trái tim, giành giật sự sống cho bé trai 9 tuổi
Y tế - 1 ngày trướcTrái tim của người hiến chết não từ Hà Nội được vận chuyển vượt 1.600km đến TPHCM trong 6 giờ, mang theo hy vọng sống cho cậu bé 9 tuổi suy tim giai đoạn cuối.
Người đàn ông 30 tuổi qua đời vì suy thận cấp thừa nhận một sai lầm nhiều người Việt mắc phải
Bệnh thường gặpGĐXH - Từng được chẩn đoán axit uric cao, nhưng anh đã mắc một sai lầm nghiêm trọng là luôn uống bia và hải sản, khiến bệnh trầm trọng hơn.
