Báo cáo thực hiện Đề án 1816 và mô hình chuyển giao kỹ thuật của BV Hữu nghị Việt Đức từ 01/9/2008 đến 01/10/2009

Đặt vấn đề

Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức là bệnh viện chuyên ngành Ngoại khoa, trực thuộc Bộ Y tế đã nhận thấy Đề án 1816 có 03 mục tiêu lớn nhằm góp phần cải cách chất lượng khám, chữa bệnh trong hệ thống y tế Việt Nam, đó là:

            - Nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh của bệnh viện tuyến dưới, đặc biệt là miền núi, vùng sâu, vùng xa thiếu cán bộ y tế.

            - Giảm tình trạng quá tải cho các bệnh viện tuyến trên, đặc biệt các bệnh viện tuyến trung ương.

            - Chuyển giao công nghệ và đào tạo cán bộ tại chỗ nhằm nâng cao tay nghề cho cán bộ y tế tuyến dưới.

Thực hiện Đề án 1816, ngày 21/7/2008, Giám đốc bệnh viện HN Việt Đức đã ký Quyết định số 545/QĐ - VĐ về việc thành lập Tổ xây dựng kế hoạch cử cán bộ chuyên môn luân phiên đi hỗ trợ các bệnh viện tuyến tỉnh. Tổ xây dựng kế hoạch (Ban chỉ đạo Đề án 1816) bệnh viện Việt Đức trên cơ sở bám sát 3 mục tiêu chính của Đề án 1816 đã xây dựng Đề án "Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cử cán bộ chuyên môn luân phiên về hỗ trợ bệnh viện tuyến dưới nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh".

Bài viết này nhằm mục đích: đánh giá kết quả đạt được, những thuận lợi, khó khăn trong thực hiện Đề án 1816 tại bệnh viện Việt Đức từ 01/9/2008 đến 01/10/2009 và phương hướng thực hiện trong năm 2010.

II. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu

1. Đối tượng nghiên cứu: Xác định các bệnh viện tuyến tỉnh cần giúp đỡ, đã giúp đỡ theo Đề án 1816 từ 01/9/2008 đến 01/10/2009.

            Các cán bộ của bệnh viện Việt Đức bao gồm Phó Giáo sư, Tiến sỹ, Thạc sỹ, BSCKII, BSCKI, Bác sỹ, Điều dưỡng, Kỹ thuật viên được cử đi luân phiên theo Đề án 1816 từ 01/9/2008 đến 01/10/2009.

2. Phương pháp nghiên cứu:  Hồi cứu, mô tả.

3. Tư liệu nghiên cứu:

- Các văn bản pháp quy của Bộ Y tế quy định liên quan đến Đề án 1816.

- Các văn bản của Bệnh viện Việt Đức quy định và thực hiện Đề án 1816.

- Các văn bản đề nghị hỗ trợ của Sở Y tế tỉnh và các bệnh viện tuyến tỉnh.

- Biên bản họp, hợp đồng giữa Bệnh viện Việt Đức với bệnh viện tỉnh nơi cán bộ được cử đến luân phiên.

- Các bản báo cáo (theo mẫu của Bộ Y tế, của Bệnh viện Việt Đức) của các cán bộ được cử luân phiên về hỗ trợ bệnh viện tuyến tỉnh.

- Phiếu đánh giá của lãnh đạo bệnh viện tuyến tỉnh đối với cán bộ được cử đi luân phiên.

4. Các dữ liệu nghiên cứu:

            . Thông tin chung về bệnh viện.

            . Xem xét lại việc thành lập Ban chỉ đạo Đề án 1816 của bệnh viện HN Việt Đức.

            . Công tác tuyên truyền, phổ biến Đề án 1816 ra sao.

            . Nội dung quán triệt cụ thể.

            . Công tác khảo sát, đánh giá nhu cầu của bệnh viện tuyến tỉnh: số lần khảo sát, nội dung khảo sát, ...

            . Lập kế hoạch thực hiện Đề án 1816 như thế nào.

            . Triển khai thực hiện Đề án 1816 của bệnh viện Việt Đức ra sao.

            . Công tác giám sát kiểm tra việc thực hiện Đề án 1816.

            . Số bệnh viện nhận cán bộ đến luân phiên.

            . Số cán bộ cử đi luân phiên: số lượng cán bộ đủ hay không đủ, thời gian cán bộ đi luân phiên có đảm bảo theo quy định của Bộ Y tế, chất lượng cán bộ cử đi, ...

            . Số lĩnh vực chuyên môn hỗ trợ

            . Số lớp tập huấn, số cán bộ y tế tuyến dưới được tập huấn chuyên môn

            . Số kỹ thuật chuyển giao, kết quả chuyển giao kỹ thuật.

            . Số bệnh nhân được khám (nội trú, ngoại trú), số bệnh nhân được điều trị, số ca phẫu thuật được thực hiện.

            . Cá nhân có thành tích xuất sắc trong quá trình thực hiện Đề án.

            . Đánh giá kết quả đạt được: mặt mạnh, mặt tồn tại.

            . Khó khăn, thuận lợi trong thực hiện Đề án 1816.

            . Đề xuất, kiến nghị.

            . Mô hình chuyển giao kỹ thuật của bệnh viện Việt Đức cho một số bệnh viện tuyến tỉnh theo Đề án 1816 từ 01/9/2008 đến 01/10/2009.   

III. Kết quả và bàn luận

            Ngay từ những ngày đầu thực hiện, Đảng Uỷ, Ban Giám đốc bệnh viện Việt Đức đã xác định Đề án 1816 của Bộ trưởng Bộ Y tế là một đề án lớn, hiểu được mục tiêu của việc cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến trên về hỗ trợ các bệnh viện tuyến dưới nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh có ý nghĩa quan trọng trong công tác bảo vệ chăm sóc, nâng cao sức khoẻ nhân dân tại cộng đồng, tiến tới sự công bằng trong công tác chăm sóc sức khoẻ nhân dân tại các vùng miền trong cả nước, đồng thời có tác dụng đào tạo nguồn cán bộ tại chỗ có trình độ chuyên môn để từng bước đáp ứng được nhu cầu khám, chữa bệnh của nhân dân tại địa phương.

1. Thông tin chung về bệnh viện:

* Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức  là bệnh viện hạng I chuyên khoa Ngoại, là bệnh viện có giường trực thuộc Bộ Y tế.

* Cơ cấu tổ chức của bệnh viện:

            Ban lãnh đạo: 01 Giám đốc và 05 Phó Giám đốc

            Các khoa phòng: . 09 phòng chức năng

                                                . 08 khoa cận lâm sàng

                                                . 18 khoa lâm sàng

                                                . 03 Trung tâm

* Tổng số giường bệnh theo kế hoạch:

            Từ 2004 đến 27/2/2009: 430 giường (Quyết định số 4749/QĐ - BYT ngày 28/12/2004 của Bộ trưởng Bộ Y tế).

            Từ 27/2/2009 đến nay: 700 giường (Quyết định số 706/QĐ - BYT ngày 27/2/2009 của Bộ trưởng Bộ Y tế).

Tổng số giường bệnh thực kê hiện nay: 891 giường.

Bảng 1: Tình hình nhân lực của bệnh viện năm 2008 - 2009

2. Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức thành lập Ban chỉ đạo Đề án 1816

            Ngày 16/6/2008, bệnh viện Hữu nghị Việt Đức nhận được Quyết định số 1816/QĐ - BYT của Bộ trưởng Bộ Y tế.

            Ngày 16/7/2008, phòng Kế hoạch Tổng hợp đã soạn thảo Kế hoạch triển khai Đề án và trình Giám đốc bệnh viện [1].

            Quán triệt tinh thần chỉ đạo thực hiện Đề án 1816 của Bộ trưởng Bộ Y tế, ngày 21/7/2008, Giám đốc bệnh viện Việt Đức đã ký Quyết định số 545/QĐ - VĐ thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Đề án 1816 của Bệnh viện Việt Đức [2].

            Ban chỉ đạo thực hiện Đề án 1816 bệnh viện Việt Đức đã xây dựng chương trình triển khai thực hiện Đề án " Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cử cán bộ chuyên môn luân phiên về hỗ trợ bệnh viện tuyến dưới nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh"[3]

3. Công tác tuyên truyền, phổ biến Đề án 1816

            Trên cơ sở xác định rõ mục tiêu của Đề án, Ban chỉ đạo Đề án 1816 bệnh viện Việt Đức đã thực hiện công tác quán triệt, phổ biến, tuyên truyền đến từng cán bộ công chức trong bệnh viện bằng các hình thức như: phổ biến trong giao ban bệnh viện, phổ biến đến từng trưởng, phó khoa - phòng để từ đó phổ biến cụ thể cho các cán bộ công chức trong khoa - phòng thông qua buổi giao ban khoa, phòng. Ngoài ra, Ban chỉ đạo còn tổ chức họp trực tiếp các cán bộ công chức được cử đi luân phiên để quán triệt tinh thần và phổ biến cụ thể, chi tiết kế hoạch, nội quy của cán bộ được cử đi tuyến.

Bảng 2: Số lần họp phổ biến Đề án 1816

4. Công tác khảo sát, đánh giá nhu cầu của bệnh viện tuyến tỉnh

            Đồng thời, Ban chỉ đạo Đề án 1816 cũng tiến hành khảo sát nhu cầu, thực trạng của bệnh viện tuyến tỉnh. Cụ thể:

- Xây dựng phiếu điều tra thực trạng chuyên ngành Ngoại khoa, Chẩn đoán hình ảnh, Gây mê hồi sức [4] để đánh giá sơ bộ khả năng thực tế của bệnh viện tuyến tỉnh.

- Trao đổi trực tiếp với đại diện ban lãnh đạo bệnh viện tuyến tỉnh về thực trạng, nhu cầu hỗ trợ, hình thức hỗ trợ [5].

- Khảo sát thực tế tại một số bệnh viện đa khoa tỉnh như BVĐK tỉnh Lai Châu, BVĐK tỉnh Lạng Sơn.

Bảng 3: Nội dung đề xuất hỗ trợ của bệnh viện tuyến tỉnh đối với bệnh viện Việt Đức từ 01/8/2008 đến 01/10/2009.

5. Lập kế hoạch thực hiện Đề án 1816

Ban chỉ đạo Đề án 1816 tiến hành các cuộc họp với trưởng, phó khoa phòng của bệnh viện Việt Đức về nhân lực, thời gian, phương thức hỗ trợ bệnh viện tuyến tỉnh [6]. Từ đó, Ban chỉ đạo Đề án xây dựng quy định đối với cán bộ công chức được cử đi tuyến [7], mẫu báo cáo tổng kết sau đợt công tác của cán bộ [8], mẫu phiếu đánh giá của bệnh viện tỉnh được hỗ trợ đối với cán bộ được cử đi tuyến [9]. Ngoài ra, Ban chỉ đạo còn cho lập danh sách các bác sỹ trực lãnh đạo, trực tham vấn chuyên khoa, trực chuyên khoa Thần kinh và Chấn thương chỉnh hình, trực cột 1 cấp cứu ngoại, trực cột 1 Gây mê hồi sức của bệnh viện Việt Đức nhằm mục đích cán bộ được cử đi tuyến có thể liên lạc bất cứ lúc nào khi cần tư vấn hoặc hỗ trợ về chuyên môn.

6. Triển khai thực hiện Đề án 1816

Trên cơ sở xác định mục tiêu trước mắt là giúp đỡ 07 tỉnh biên giới miền núi phía Bắc, khảo sát thực trạng về ngoại khoa, chẩn đoán hình ảnh và gây mê hồi sức (về nhân lực và trang thiết bị, máy móc), nhu cầu cần hỗ trợ của bệnh viện tỉnh, từ 01/9/2008 đến 01/10/2009, bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã cử 69 cán bộ gồm 03 Phó Giáo sư, 11 Tiến sỹ, BSCK II, 44 Thạc sỹ, 5 Bác sỹ và 6 Điều dưỡng đi luân phiên hỗ trợ 11 bệnh viện tỉnh trong đó có 10 bệnh viện tỉnh thuộc biên giới và miền núi phía Bắc, chuyển giao cho hàng trăm kỹ thuật thuộc 07 lĩnh vực chuyên khoa Ngoại (PT Thần kinh Sọ não, PT Tim mạch và Lồng ngực, PT Nhi, PT Tiêu hoá, PT Chấn thương Chỉnh hình, PT Cột sống, PT Tiết niệu), chuyên khoa Chẩn đoán hình ảnh, Gây mê Hồi sức, Điều dưỡng vừa làm nhiệm vụ khám chữa bệnh tại bệnh viện tuyến tỉnh, vừa chuyển giao kỹ thuật cho các cán bộ của bệnh viện địa phương bằng các hình thức như giảng dạy lý thuyết (mở lớp tập huấn) và thực hành tại chỗ (cầm tay chỉ việc).       

7. Giám sát kiểm tra việc thực hiện Đề án 1816

Cán bộ đi luân phiên của bệnh viện HN Việt Đức thực hiện nhiệm vụ trong Đề án 1816 chủ yếu trên tinh thần tự nguyện và tự giác. Tuy nhiên, Ban chỉ đạo cũng đã tiến hành nhiều hình thức giám sát kiểm tra khác nhau như: Cử lãnh đạo chuyên khoa đi kiểm tra giám sát tại bệnh viện tỉnh nơi có cán bộ chuyên khoa của bệnh viện Việt Đức đi luân phiên trong thời gian 01 tuần; kết hợp với Ban lãnh đạo bệnh viện nhận cán bộ đến luân phiên thực hiện quản lý, theo dõi và đánh giá cán bộ của bệnh viện Việt Đức đến luân phiên thông qua Phiếu đánh giá theo mẫu của bệnh viện và mẫu báo cáo của Bộ Y tế dành cho cán bộ đi luân phiên. Họp giữa Ban chỉ đạo 1816 bệnh viện HN Việt Đức với Ban lãnh đạo bệnh viện tỉnh nơi cán bộ đến luân phiên. Ngoài ra, Trưởng ban Chỉ đạo 1816 của bệnh viện HN Việt Đức đã chỉ đạo 02 thư ký gọi điện thường xuyên 01 lần/tuần cho các cán bộ đi luân phiên nhưng 2 thư ký đã không hoàn thành nhiệm vụ.

8. Số bệnh viện nhận cán bộ đến luân phiên

Bảng 4: Số lượng, thời gian cán bộ được cử đi luân phiên tại các bệnh viện tuyến tỉnh từ 01/9/2008 đến 31/12/2009

Như vậy, trong thời gian 1 năm (từ 01/9/2008 đến 01/10/2009), bệnh viện HN Việt Đức đã cử cán bộ đi luân phiên hỗ trợ 11 bệnh viện tỉnh trong đó có 10 bệnh viện tỉnh biên giới và miền núi phía Bắc.

9. Số cán bộ cử đi luân phiên

Ban chỉ đạo Đề án 1816 bệnh viện Việt Đức căn cứ vào yêu cầu của Bộ Y tế, kết hợp với khả năng thực tế của bệnh viện Việt Đức, nhu cầu hỗ trợ của bệnh viện tuyến tỉnh, những ngày đầu thực hiện Đề án 1816 (01/9/2008 đến 31/12/2008) đã cử đoàn cán bộ đi công tác luân phiên gồm 34 cán bộ, trong đó có 24 cán bộ đi công tác luân phiên 01 tháng/đợt  thực hiện các nhiệm vụ chính mà Đề án 1816 quy định và 10 cán bộ đi công tác luân phiên 01 tuần/đợt chủ yếu thực hiện công tác giảng dạy. Những ngày đầu thực hiện mặc dù có nhiều khó khăn nhưng đều được Sở Y tế, Ban lãnh đạo bệnh viện tỉnh nơi cán bộ đến luân phiên đánh giá rất cao đoàn cán bộ của bệnh viện Việt Đức đến thực hiện công tác luân phiên theo Đề án 1816, đặc biệt là tỉnh Lai Châu.

Bảng 5: Số lượng cử cán bộ đi tuyến theo thời gian từ 01/9/2008 đến 01/10/2009

Trong Quý I và Quý II năm 2009 cử cán bộ đi luân phiên, bệnh viện Việt Đức đã đảm bảo số lượng, thời gian luân phiên do Bộ Y tế yêu cầu theo Quyết định số 4149/QĐ - BYT ngày 22/10/2008 của Bộ trưởng Bộ Y tế. Tuy nhiên thời gian đi luân phiên 3 tháng là khá dài, rất khó cho Ban Giám đốc, Ban chỉ đạo Đề án 1816 lựa chọn cán bộ cử đi luân phiên cho phù hợp, cụ thể: cán bộ lãnh đạo của bệnh viện không thể vắng mặt trong thời gian dài, sẽ ảnh hưởng đến công tác quản lý của bệnh viện Việt Đức,  còn công chức trẻ mới tuyển dụng, trình độ còn hạn chế cần phải trau dồi kinh nghiệm mới có thể chuyển giao công nghệ cho tuyến dưới. Cán bộ có tay nghề, kinh nghiệm thì bệnh viện Việt Đức chỉ có thể cử ở một lượng nhất định để vẫn đảm bảo công tác khám chữa bệnh cho nhân dân, bởi vì bệnh viện Việt Đức là bệnh viện chuyên ngành Ngoại khoa tuyến cuối cùng nên luôn trong tình trạng quá tải bệnh nhân. Ngoài việc cử cán bộ luân phiên thực hiện Đề án 1816, bệnh viện Việt Đức là tuyến trung ương nên còn phải cử cán bộ đi tuyến theo chương trình chỉ đạo tuyến và Dự án các bệnh viện vệ tinh , là một bệnh viện mang đặc thù của một viện trường đại học nên bệnh viện Việt Đức còn phải đảm bảo số cán bộ giảng dạy cho các lớp học được tổ chức tại bệnh viện. Đặc biệt, trong thời gian Quý III.2009, bệnh viện Việt Đức còn chi viện cho Trung tâm Phẫu thuật Tim Quốc gia 20 cán bộ nhân viên của bệnh viện.

10. Số lĩnh vực chuyên môn hỗ trợ

Bảng 6: Lĩnh vực chuyên môn bệnh viện Việt Đức có khả năng hỗ trợ và số cán bộ chuyên môn đã được cử đi luân phiên từ 01/9/2008 đến 01/10/2009.

11. Số lớp tập huấn, số cán bộ y tế tuyến dưới được tập huấn chuyên môn; số bệnh nhân được khám (nội trú, ngoại trú), số bệnh nhân được điều trị, số ca phẫu thuật được thực hiện

Bảng 7: Số lớp tập huấn nâng cao năng lực chuyên môn và đánh giá kết quả chuyên môn tại bệnh viện tỉnh được hỗ trợ

12. Số kỹ thuật chuyển giao, kết quả chuyển giao kỹ thuật

Bảng 8: Kỹ thuật chuyển giao theo Đề án 1816 của bệnh viện Việt Đức từ 01/9/2008 đến 01/10/2009.

13. Cá nhân có thành tích xuất sắc trong quá trình thực hiện Đề án

Căn cứ tiêu chuẩn xét cá nhân có thành tích xuất sắc trong quá trình thực hiện Đề án 1816 theo công văn số 7647/BYT - PC ngày 3/11/2009 về việc khen thưởng thực hiện Đề án 1816 của Bộ Y tế, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã tiến hành họp Hội đồng thi đua khen thưởng của bệnh viện xét thành tích và nhất trí đề nghị Bộ Y tế xét tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Y tế cho 32/69 cán bộ viên chức đạt tiêu chuẩn theo quy định [10].

Tuy nhiên trên thực tế có một số cán bộ khác không đảm bảo đủ tiêu chuẩn về thời gian đi luân phiên 03 tháng/đợt công tác mà chỉ đi 01 tháng theo cử của Ban chỉ đạo 1816 trong giai đoạn 1 thực hiện Đề án (từ 01/9/2008 đến 31/12/2008) vẫn đạt kết quả tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, được đồng nghiệp và Ban lãnh đạo bệnh viện tỉnh nơi được cử đến luân phiên đánh giá cao.

14. Đánh giá kết quả đạt được

Qua 1 năm (từ 01/9/2008 đến 01/10/2009) thực hiện Đề án 1816, bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã tiến hành cử cán bộ chuyên môn luân phiên về hỗ trợ bệnh viện tuyến tỉnh theo Đề án 1816 đã đạt được một số kết quả như sau:

- Đã thành lập Ban chỉ đạo Đề án 1816 theo đúng yêu cầu của Bộ Y tế

- Đã thực hiện công tác tuyên truyền, quán triệt tư tưởng cho cán bộ viên chức của bệnh viện về thực hiện nhiệm vụ luân phiên theo Đề án 1816 của Bộ trưởng Bộ Y tế bằng nhiều hình thức khác nhau.

- Đã tiến hành khảo sát, đánh giá nhu cầu tuyến dưới.

- Lập kế hoạch cụ thể và có giám sát, kiểm tra thực hiện.

- Cử 69 cán bộ chuyên môn luân phiên về hỗ trợ 11 bệnh viện tỉnh chủ yếu là các bệnh viện tỉnh biên giới miền núi phía Bắc. Đó là các bệnh viện còn thiếu về nhân lực và trang thiết bị, trình độ chuyên môn của các cán bộ chuyên ngành Ngoại khoa còn yếu. Lĩnh vực chuyên môn hỗ trợ chủ yếu của bệnh viện Việt Đức là Ngoại khoa: 07 chuyên khoa phẫu thuật (Thần kinh sọ não, Tim mạch và Lồng Ngực, Nhi, Tiêu hoá, Tiết niệu, Cột sống, Chấn thương chỉnh hình), ngoài ra bệnh viện cũng cử cán bộ chuyên ngành Gây mê Hồi sức, Chẩn đoán hình ảnh, Điều dưỡng về hỗ trợ các bệnh viện tuyến tỉnh với mục đích có thể tạo được một êkíp cho phẫu thuật làm việc có hiệu quả tại bệnh viện tỉnh.

Hơn nữa, cán bộ của bệnh viện Việt Đức đã thực hiện giảng cho hàng nghìn học viên/54 lớp tập huấn, đã thực hiện khám bệnh cho hơn 7000 bệnh nhân (chưa kể một số cán bộ thuộc lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, gây mê hồi sức, điều dưỡng tham gia khám chữa bệnh hàng ngày không thống kê số lượng bệnh nhân cụ thể); phẫu thuật cho 1500 bệnh nhân, cán bộ chuyên khoa Gây mê hồi sức đã gây mê cho hơn 200 bệnh nhân, điều dưỡng, kỹ thuật viên đã tham gia 40 ca mổ trong đó có 20 ca mổ nội soi hoặc tham gia chăm sóc bệnh nhân tại khoa Ngoại bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Nhìn chung, mỗi cán bộ của bệnh viện Việt Đức đi luân phiên theo Đề án 1816 đều phát huy thế mạnh của mình trên tinh thần tự nguyện, tự giác nên đã tạo được lòng tin của Ban lãnh đạo và đồng nghiệp tại cơ sở đến luân phiên.

15. Khó khăn, thuận lợi trong thực hiện Đề án 1816

Trong một năm thực hiện Đề án 1816, cán bộ bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã đi luân phiên hỗ trợ 11 bệnh viện Đa khoa tuyến tỉnh trong đó có 10 bệnh viện tỉnh thuộc biên giới và miền núi phía Bắc nên cũng có những khó khăn và thuận lợi riêng.

Bảng 10: Khó khăn, thuận lợi trong thực hiện Đề án 1816 từ 01/9/2008 đến 01/10/2009

Qua tổng kết báo cáo tổng kết của các cán bộ đi luân phiên theo Đề án 1816 cho thấy: 100% (69/69) cán bộ nộp báo cáo tổng kết sau đợt công tác, 6 cán bộ không có ý kiến gì về khó khăn và thuận lợi ở bệnh viện nơi đến luân phiên.

Đánh giá về mặt thuận lợi có 49/63 (77,8%) ý kiến cho rằng lãnh đạo bệnh viện tỉnh quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho thực hiện công tác, cán bộ bệnh viện tỉnh ham học hỏi cầu thị chiếm 46% ý kiến và 35% ý kiến của cán bộ đi luân phiên cho rằng bệnh viện nơi đến luân phiên có máy móc, trang thiết bị, cơ sở hạ tầng để thực hiện chuyển giao công nghệ.

Đánh giá về mặt khó khăn: chiếm tỷ lệ cao nhất (77,8%) cho rằng bệnh viện tỉnh nơi cán bộ đến luân phiên thiếu cơ sở vật chất, dụng cụ, trang thiết bị thiết yếu (hay thiết bị thiếu đồng bộ), thứ hai là nhân sự thiếu (17,5%), trình độ cán bộ bệnh viện tỉnh còn hạn chế (12,6%).

16. Mô hình chuyển giao kỹ thuật của bệnh viện Việt Đức cho một số bệnh viện tuyến tỉnh theo Đề án 1816 từ 01/9/2008 đến 01/10/2009.

- Khảo sát, đánh giá thực trạng và nhu cầu hỗ trợ của bệnh viện tuyến tỉnh.

- Căn cứ vào khả năng thực tế của bệnh viện Việt Đức có thể hỗ trợ cho bệnh viện tuyến tỉnh.

- Lập kế hoạch và cử cán bộ chuyên môn đi luân phiên.

- Phương thức chuyển giao kỹ thuật của cán bộ chuyên môn được cử đi luân phiên:

            Giảng dạy lý thuyết

            Thực hành tại chỗ (cầm tay chỉ việc)

Qua một năm thực hiện Đề án 1816, với 69 cán bộ được cử đi luân phiên đã tiến hành giảng dạy lý thuyết cho hàng nghìn học viên với 54 lớp tập huấn. Tuy nhiên trên thực tế cán bộ bệnh viện Việt Đức đã chuyển giao kỹ thuật chủ yếu là giảng bài trong khi thực hành cho các cán bộ của bệnh viện tuyến tỉnh quan tâm và học hỏi đồng thời lựa chọn 01 cán bộ trẻ có khả năng để truyền thụ kinh nghiệm.

Đối với một số chuyên khoa chuyên sâu như Phẫu thuật Thần kinh, Phẫu thuật Tim mạch và Lồng ngực nếu bệnh viện tuyến tỉnh có rất ít hoặc không có bệnh nhân trong thời gian đi luân phiên thì cán bộ được cử đi luân phiên lựa chọn 01 cán bộ có khả năng của bệnh viện tỉnh về bệnh viện Việt Đức học thực hành (nơi đang có nhiều bệnh nhân chờ được phẫu thuật) và vẫn đảm bảo khám, chữa bệnh chuyên khoa đó tại bệnh viện tuyến tỉnh (kết hợp công tác ở cả bệnh viện Việt Đức và bệnh viện tỉnh nơi đến luân phiên).

Mỗi cán bộ đi tuyến chỉ nên tập trung chuyển giao 01 hoặc 02 kỹ thuật, đảm bảo cho cán bộ bệnh viện tuyến tỉnh thực hiện tốt được kỹ thuật đó. Do vậy, trước mỗi đợt cử cán bộ đi tuyến, Ban chỉ đạo 1816 bệnh viện Việt Đức đều cho họp giữa cán bộ đi luân phiên với Đại diện lãnh đạo bệnh viện, đại diện lãnh đạo khoa thuộc chuyên khoa cán bộ đến luân phiên và Ban chỉ đạo 1816 thống nhất ngoài việc thực hiện nhiệm vụ như một cán bộ của bệnh viện tuyến tỉnh còn chuyển giao kỹ thuật gì cho bệnh viện tuyến dưới. Khi kết thúc đợt công tác, cán bộ đi luân phiên phải viết protocol về kỹ thuật chuyển giao đó, có xác nhận của Ban lãnh đạo bệnh viện tỉnh nơi đến luân phiên.

Căn cứ vào thời gian cử cán bộ đi tuyến theo Đề án 1816 tại bệnh viện Hữu nghị Việt Đức có thể chia ra làm 2 giai đoạn:

            - Giai đoạn 1: Từ 01/9/2008 đến 31/12/2008 cán bộ luân phiên đi 01 tháng và cán bộ lãnh đạo chuyên khoa đi 01 tuần.

            - Giai đoạn 2: Từ 01/1/2009 đến 01/10/2009 cán bộ luân phiên đi 03 tháng/đợt.

            Kết quả cho thấy không nhất thiết cán bộ đi 3 tháng/đợt mới đạt hiệu quả mà ngược lại việc hỗ trợ cho bệnh viện tuyến tỉnh trong giai đoạn 1 của bệnh viện Việt Đức đã được bệnh viện tuyến dưới đánh giá rất cao, đặc biệt như ở bệnh viện đa khoa tỉnh Lai Châu. Cụ thể từ 01/9/2008 đến 30/9/2008, bệnh viện Việt Đức đã cử 04 cán bộ gồm: 01 BS PT chuyên khoa Tiêu hoá, 01BS chuyên khoa Chẩn đoán hình ảnh, 01 KTV nhà mổ và 01 Phó Giáo sư chuyên khoa Phẫu thuật Tiêu hoá. Kết quả đạt được trong thời gian 01 tháng:

* Khám chữa bệnh: hàng ngày khám ngoại trú, khám hội chẩn; khám siêu âm cho 596 bệnh nhân, chụp và đọc kết quả cắt lớp vi tính cho 72 bệnh nhân; tham gia chuẩn bị mổ cho các ca mổ

* Điều trị: hàng ngày điều trị cho 4 -8 giường hậu phẫu tiêu hoá, tiết niệu ..., điều trị phẫu thuật cho 32 trường hợp; điều dưỡng tham gia chăm sóc bệnh nhân hậu phẫu, tham gia 40 ca mổ trong đó có 20 ca mổ nội soi.

* Chuyển giao 12 kỹ thuật/32 bệnh nhân và đã đào tạo được 01PTV mổ nội soi, có thể thực hiện: nội soi chẩn đoán, cắt ruột thừa và 04 dụng cụ viên nội soi; không có bệnh nhân nào phải chuyển lên bệnh viện Việt Đức hay các bệnh viện khác để thực hiện các kỹ thuật siêu âm hay chụp cắt lớp vi tính.

Riêng đối với cán bộ lãnh đạo chuyên khoa, chỉ trong 01 tuần, ngoài việc đi kiểm tra cán bộ thực hiện nhiệm vụ luân phiên còn khám bệnh cho 50 bệnh nhân, khám hội chẩn 10 trường hợp, điều trị phẫu thuật cho 35 trường hợp, đào tạo và chuyển giao một số kỹ thuật về phẫu thuật tiêu hoá cho bệnh viện Đa khoa tỉnh Lai Châu [11].

Để đạt được kết quả như trên, các cán bộ khi đến thực hiện luân phiên tại bệnh viện đa khoa tỉnh Lai Châu đã tiến hành khảo sát thực trạng chuyên khoa hỗ trợ về nhân lực, khả năng, cơ sở vật chất của bệnh viện để từ đó có phương án hỗ trợ tốt nhất đồng thời được lãnh đạo quan tâm, đáp ứng các đề nghị chuyên môn, khả năng đáp ứng của bệnh viện về kỹ thuật tốt, cán bộ của bệnh viện Lai Châu ham học hỏi, cầu thị. Khi kết thúc đợt công tác, cán bộ đi luân phiên xây dựng mẫu bệnh án nghiên cứu phẫu thuật nội soi, quy trình kỹ thuật chuyển giao (hướng dẫn bơm rửa Kehr, chuẩn bị bệnh nhân mổ phiên; quy trình chụp cắt lớp vi tính gan mật tuỵ, đo thể tích gan trên máy 8 slices của GE, chụp cắt lớp vi tính sọ não, cột sống, lồng ngực, hệ tiết niệu, ống tiêu hoá; quy trình lau rửa, bảo quản dụng cụ nội soi, quy trình vệ sinh phòng mổ, quy trình chuẩn bị và thực hiện phẫu thuật nội soi, kỹ thuật đặt sonde bàng quang).

Qua thực hiện Đề án 1816 một lần nữa khẳng định chuyển giao kỹ thuật tốt nhất cho bệnh viện tuyến dưới là bằng hình thức cầm tay chỉ việc. Tuy nhiên, để đạt kết quả tốt nhất đòi hỏi phải có kế hoạch (cần tập trung hỗ trợ kỹ thuật gì: trang thiết bị có thể đảm bảo được, số lượng bệnh nhân ...) cũng như con người (trẻ, ham học hỏi, tâm huyết với nghề, với bệnh viện), ngoài ra cán bộ được cử đi luân phiên cũng phải đảm bảo về chất lượng, trình độ.

17. Kiến nghị, đề xuất

Đề án 1816 của Bộ Y tế có ý nghĩa hết sức to lớn trong cải cách hệ thống Y tế Việt Nam cũng như hướng tới mục tiêu công bằng trong khám chữa bệnh. Tuy nhiên cách thức triển khai yêu cầu quá nguyên tắc. Quy định cán bộ cử đi luân phiên theo giường bệnh và thời gian đi luân phiên 3 tháng/đợt/01 cán bộ là khá cứng nhắc đối với một bệnh viện có nhiều nét đặc thù như bệnh viện Hữu nghị Việt Đức - bệnh viện chuyên ngành Ngoại khoa tuyến trung ương, tuyến cuối cùng trong hệ thống Y tế Việt Nam, vì vậy bệnh viện luôn trong tình trạng quá tải bệnh nhân.

Để đảm bảo không ảnh hưởng đến công tác khám chữa bệnh của bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, kính đề nghị Bộ Y tế xem xét cho phép bệnh viện được chủ động trong việc cử số lượng cán bộ luân phiên và thời gian đi luân phiên của cán bộ. Nên chăng, vẫn là thực hiện Đề án 1816, nhưng Bộ Y tế giao khoán cho bệnh viện Việt Đức số lượng và chất lượng kỹ thuật chuyển giao cho những bệnh viện tỉnh nào và trong thời gian bao lâu. Như vậy, vừa đảm bảo chất lượng cán bộ đi luân phiên cũng như kỹ thuật được chuyển giao sẽ thành công hơn, khi đó chính là nâng cao chất lượng trong khám chữa bệnh cho nhân dân. Khi bệnh viện tỉnh thực hiện thành công một số kỹ thuật do bệnh viện tuyến trung ương chuyển giao sẽ tạo niềm tin cho người bệnh, từ đó sẽ giải quyết được một phần tình trạng quá tải tại bệnh viện tuyến trung ương, cụ thể là bệnh viện Việt Đức.

Qua đánh giá kết quả đạt được trong thời gian thực hiện Đề án 1816 và mô hình chuyển giao kỹ thuật mà bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã tiến hành hỗ trợ                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             bệnh viện tuyến dưới cho thấynên cử 01 êkíp gồm Bác sỹ phẫu thuật, Bác sỹ gây mê, chẩn đoán hình ảnh và điều dưỡng để đào tạo đồng thời, đồng bộ cho bệnh viện tuyến tỉnh.

Về thực hiện chế độ cho cán bộ đi luân phiên, Bộ Y tế đã chỉ đạo cụ thể và bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện rất tốt. Tuy nhiên trong quá trình triển khai vẫn còn gặp một vài vướng mắc nhỏ trong thanh toán tiền đi lại cho các cán bộ đi luân phiên. Theo quy định tại điểm 4, mục 3 của Công văn số 8595/BYT-KH-TC ngày 19/12/2008 của Bộ Y tế: "Hỗ trợ thanh toán tiền đi lại tối đa 04 kỳ/tháng theo chế độ công tác phí hiện hành, trường hợp đi bằng xe cơ quan đưa đón thì không thanh toán" nên quy định thanh toán khoán cụ thể theo km giữa Hà nội với tỉnh đến luân phiên  và không trừ vào tiền bồi dưỡng hay tiền công tác phí của cán bộ đi luân phiên nhằm mục đích động viên, khuyến khích cán bộ đi tuyến.

IV. Kết luận

Tóm lại, qua 1 năm thực hiện công tác cử cán bộ chuyên môn luân phiên về hỗ trợ bệnh viện tuyến dưới theo Đề án 1816 của Bộ trưởng Bộ Y tế (từ 01/9/2008 đến 01/10/2009), Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Cụ thể, dưới sự chỉ đạo của Đảng uỷ - Ban Giám đốc, Ban chỉ đạo 1816 bệnh viện Việt Đức đã cử 69 cán bộ chuyên môn gồm 03 Phó Giáo sư, 11 Tiến sỹ, BSCK II, 44 Thạc sỹ, 5 Bác sỹ và 6 Điều dưỡng đi luân phiên hỗ trợ 11 bệnh viện tỉnh trong đó có 10 bệnh viện tỉnh thuộc biên giới và miền núi phía Bắc, chuyển giao cho hàng trăm kỹ thuật thuộc 07 lĩnh vực chuyên khoa Ngoại (PT Thần kinh Sọ não, PT Tim mạch và Lồng ngực, PT Nhi, PT Tiêu hoá, PT Chấn thương Chỉnh hình, PT Cột sống, PT Tiết niệu), chuyên khoa Chẩn đoán hình ảnh, Gây mê Hồi sức, Điều dưỡng theo phương thức giảng dạy lý thuyết và thực hành tại chỗ. Cán bộ bệnh viện Việt Đức đi luân phiên đã tận tình khám, chữa bệnh nội trú, ngoại trú cho bệnh nhân địa phương, phẫu thuật cho 1500 bệnh nhân, ... được Ban lãnh đạo, đồng nghiệp bệnh viện nơi đến luân phiên đánh giá cao.

Thực hiện Đề án 1816, Ban lãnh đạo bệnh viện Việt Đức, Ban lãnh đạo bệnh viện tỉnh nơi cán bộ đến luân phiên quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ đi luân phiên hoàn thành tốt nhiệm vụ và cán bộ của bệnh viên tỉnh rất cầu thị, ham học hỏi và hợp tác trong chuyên môn. 35% ý kiến cán bộ đã đi luân phiên cho rằng bệnh viện nơi đến luân phiên có máy móc, trang thiết bị, cơ sở hạ tầng để thực hiện chuyển giao công nghệ cho thấy công tác khảo sát thực trạng, lên kế hoạch và phân bổ cán bộ luân phiên về hỗ trợ bệnh viện tuyến dưới của Ban chỉ đạo là hợp lý. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi còn có nhiều khó khăn khác như thiếu cơ sở vật chất, dụng cụ, trang thiết bị thiết yếu hay thiết bị thiếu đồng bộ, nhân lực thiếu, trình độ cán bộ bệnh viện tỉnh còn hạn chế.

Năm 2010, bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ cử cán bộ chuyên môn luân phiên về hỗ trợ bệnh viện tuyến dưới theo Đề án 1816 trên cơ sở đề xuất của Bệnh viện Việt Đức được Bộ Y tế đồng ý cho phép thực hiện là được chủ động trong việc cử số lượng cán bộ luân phiên và thời gian đi luân phiên của cán bộ mà vẫn đảm bảo số lượng và chất lượng kỹ thuật chuyển giao cho những bệnh viện tỉnh trong khoảng thời gian nhất định.

Tài liệu tham khảo

1. Kế hoạch triển khai Đề án

2. Quyết định số 545/QĐ - VĐ thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Đề án 1816 của Bệnh viện Việt Đức

3. Chương trình triển khai Đề án " Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cử cán bộ chuyên môn luân phiên về hỗ trợ bệnh viện tuyến dưới nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh"

4. Phiếu điều tra thực trạng chuyên ngành Ngoại khoa, Chẩn đoán hình ảnh, Gây mê hồi sức

5. Biên bản họp (Bản cam kết, Hợp đồng) với đại diện của bệnh viện tuyến tỉnh.

6. Biên bản họp với lãnh đạo khoa (phòng) của bệnh viện Việt Đức.

7. Quy định đối với cán bộ công chức được cử đi tuyến

8. Mẫu báo cáo tổng kết đợt công tác tại bệnh viện tỉnh đối với cán bộ chuyên môn luân phiên thực hiện Đề án 1816.

9. Mẫu phiếu đánh giá của bệnh viện tỉnh được hỗ trợ đối với cán bộ được cử đi tuyến

10. Bảng danh sách cán bộ thực hiện luân phiên theo Đề án 1816 của bệnh viện Hữu nghị Việt Đức từ 01/9/2008 đến 01/10/2009 đề nghị xét tặng bằng khen của Bộ trưởng Bộ Y tế.