Bỏ ghi loại hình, xếp loại trên bằng đại học: Giỏi, dốt sẽ “cá mè một lứa”?

Đề xuất không ghi loại hình đào tạo trên văn bằng đại học của Bộ GD&ĐT nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Ảnh minh họa: chí cường

Học gì cũng có bằng cấp như nhau?

Theo nội dung ghi trên bằng cấp đại học hiện nay, có sự rõ ràng trong phân biệt giữa các loại hình đào tạo bao gồm: Hệ đào tạo chính quy, hệ tại chức, văn bằng hai, hệ liên thông… Đồng thời, trên văn bằng cũng ghi rõ xếp loại tốt nghiệp đạt loại gì. Ngoài ra, trên văn bằng có sự phân biệt tên văn bằng tùy theo khối ngành đào tạo. Ví dụ như đối với khối ngành kỹ thuật là bằng kỹ sư, ngành Y là bác sỹ hoặc cử nhân, các ngành khoa học khác là cử nhân văn hóa, cử nhân kinh tế, cử nhân luật…

Tuy nhiên, các thông tin này có thể không còn xuất hiện trên văn bằng nữa, bởi theo dự thảo Bộ GD&ĐT đang đưa ra lấy ý kiến, tất cả các trường sẽ không còn phân biệt khối ngành đào tạo sẽ đều cấp bằng tốt nghiệp đại học với một tên gọi chung là bằng cử nhân, cũng không ghi xếp loại tốt nghiệp. Theo Bộ GD&ĐT, bằng tốt nghiệp sẽ được cấp cùng với Phụ lục văn bằng để đảm bảo cung cấp đầy đủ về quá trình đào tạo, kết quả học tập, hình thức đào tạo… của người học.

Dự thảo của Bộ GD&ĐT đang được đăng tải lấy ý kiến góp ý trên website của Bộ đến hết ngày 3/12. Tuy nhiên, sau vài ngày công bố, Dự thảo đã nhận được nhiều góp ý từ các chuyên gia, nhà quản lý giáo dục đại học trên phạm vi cả nước, trong đó có một số đồng tình với quy định mới bởi Luật Giáo dục đại học không còn phân biệt giữa các loại hình đào tạo (giá trị ngang nhau). Bên cạnh đó, nhiều nước trên thế giới cũng chỉ cấp bằng tốt nghiệp đạt các nội dung của chương trình học mà không nêu rõ là chương trình theo hình thức học nào, xếp loại tốt nghiệp sẽ có bảng điểm đi kèm…

Theo PGS.TS Trần Văn Tớp, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, tất cả các bằng đại học trước nay đều có sự phân loại hình thức đào tạo, học lực của người học. Việc phân loại hình thức đào tạo, về mặt tích cực là tạo ra động lực cho người học phấn đấu để có bằng chính quy, đạt loại cao… Trường hợp bỏ không ghi xếp loại, cũng cần phải ghi trong bảng điểm kèm theo bằng. Căn cứ vào lực học là căn cứ vào cả quá trình học tập của người học, nhà tuyển dụng có thể tham khảo để lựa chọn nhân lực phù hợp với vị trí cần tuyển dụng.

Giữa các trường, loại hình đào tạo còn có độ "vênh"

Trên thực tế, nhiều chuyên gia, nhà quản lý giáo dục cho rằng, quy định mà Bộ GD&ĐT đưa ra trong dự thảo nội dung ghi trên văn bằng là điều cũng đã được bàn luận nhiều trong thời gian qua, nhất là trong quy định hiện hành cụ thể trong Luật Giáo dục cũng nêu rõ giá trị các hình thức đào tạo là ngang nhau, không có sự phân biệt. Việc tham khảo một số quốc gia trên thế giới cũng là việc nên làm. Tuy nhiên, khi áp dụng vào thực tế, quy định mới của Bộ GD&ĐT có thể áp dụng lại tạo ra những bất cập, bởi giữa các loại hình đào tạo bậc đại học hiện nay, cụ thể như hình thức chính qui, tại chức, đào tạo từ xa… có sự khác biệt lớn từ thi đầu vào, đến chuẩn đầu ra.

GS.VS Đào Trọng Thi, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh niên - Thiếu niên của Quốc hội cho biết: "Về mặt lý thuyết, có thể nói rằng là bằng cấp là tương đương nhau, nhưng nếu đi vào cụ thể sẽ lại là câu chuyện khác, quy định của Bộ GD&ĐT nêu trong dự thảo chỉ có thể thực hiện được khi mà chất lượng giữa các loại hình đào tạo hiện nay là như nhau. Nhưng về đánh giá, khó có thể ngang bằng nhau giữa đào tạo chính quy với tại chức, liên thông, bởi hình thức chính quy có điểm đầu vào rất khó, cạnh tranh lớn, thời gian học tập trung, phải nỗ lực lớn mới có thể tốt nghiệp, trong khi đó tại chức, liên thông đa số thi là đỗ, học là tốt nghiệp".

Còn theo GS.TS Phạm Tất Dong, Phó Chủ tịch hội Khuyến học Việt Nam: "Trên thực tế, đúng là cần phải bỏ việc phân biệt chính quy hay tại chức, đào tạo từ xa… bởi không thể khẳng định chính quy giỏi hơn tại chức và ngược lại. Cái cần nhất đó là đánh giá chất lượng ra sao, bởi hiện nay cả chính quy lẫn tại chức bộc lộ nhiều bất cập về chất lượng. Cần siết chặt quản lý chất lượng đào tạo, có như vậy dù là chính quy hay tại chức cũng không còn là vấn đề quan trọng".

PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, Phó chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học, Cao Đẳng Việt Nam: "Nội dung ghi trên văn bằng dù ít, nhưng lại khá quan trọng, nhằm cung cấp đầy đủ thông tin của văn bằng, trong đó thông tin loại hình đào tạo, xếp loại tốt nghiệp rất quan trọng. Chỉ cần nhìn vào bằng tốt nghiệp đại học, là có thể biết được người học sẽ học hệ nào, bao nhiêu năm, xếp loại ra sao… Bằng tốt nghiệp đại học thể hiện giá trị, thương hiệu của trường đại học, do đó nếu không phân biệt hệ đào tạo cần nghiên cứu kỹ, tham khảo thêm các cơ sở giáo dục đại học".

Được và mất khi bỏ xếp loại trên bằng tốt nghiệp

 Quang Anh