Chuyện nhà Liều

Duy còn con Lin, thỉnh thoảng nó lại trở mình làm Liều càng không ngủ được, phải trở dậy mấy lần rồi mà mọi suy nghĩ cứ mông lung. Lời cán bộ dân vận nói trong Hội nghị cải tạo tập tục lạc hậu, Liều cón nhớ rõ: “Việc xây dựng hạnh phúc cho tuổi trẻ là điều rất quan trọng, cần thiết cho tương lai của một thế hệ, do vậy mọi gia đình có con gái đi lấy chồng không được thách cưới nhiều tiền, con gái đi lấy chồng đủ 18 tuổi, con trai phải đủ 20 tuổi, phải đến UBND xã đăng ký”. Càng ngẫm, càng thấy câu nói là đúng, mà cứ như từng nhát dao cắt vào tâm can Liều. Chỉ còn 1 tháng nữa là đến ngày nhà trai đem lễ đến ăn hỏi con gái rồi, làm thế nào được?

Ngày xưa vì gia đình nghèo nên bố mẹ phải về tận xã Tà Ngảo, huyện Bát Xát lấy vợ cho mình. Liều nghe mẹ kể lại chỉ mất 8 đồng bạc trắng và gần 50kg thịt lợn. Ở quê mình họ lấy những 20 đồng bạc trắng và 1,5tạ thịt lợn, ăn cưới 3 ngày. Người dân tộc Dao mình còn cái tục lệ cho con lấy vợ, lấy chồng sớm mà thách cưới quá cao. Ừ! Đồng bạc trắng là tiền ngày xưa, bây giờ mà thách bạc trắng thì lấy ở đâu ra. Vả lại thách cưới nhiều, con Lin người thì đã nhỏ mảnh khảnh, về nhà họ Lý liệu làm đến bao giờ mới trả hết nợ… Ý nghĩ cứ dằn vặt mãi đến khi tiếng gà gáy lần thứ ba, Liều mới chợp được mắt. Trong mơ tiếng con gái gào khóc nức nở xin bố mẹ đừng gả con đi, để con đi học cùng bạn. Thương con nước mắt giàn giụa, khi người vợ vỗ mạnh vào người làm Liều choàng tỉnh dậy. Rồi mệt quá anh thiếp đi lúc nào.

Bữa cơm tối ngày sau đó không lấy gì làm thịnh soạn cho lắm, Liều bàn với vợ: Tôi nghĩ nhiều rồi, cán bộ nói đúng, mình phải nên làm thôi. Mình phải sang nhà họ Lý nói để cho họ cùng biết: Con Lin nhà mình nay mới 15 tuổi, nó lại đang học lớp 8. Mình dứt khoát cho con đi học, không cho ở nhà thêu nữa, động viên con học để biết cái chữ để sau này nó đi công tác. Chứ họ Tẩn nhà mình bao đời nay có ai đi công tác đâu, cứ quẩn quanh ở nhà, lấy vợ, lấy chồng sớm, lại thách cưới cao, đẻ nhiều nên nghèo hơn người khác.

Nói rồi Liều chậm rãi uống một ngụm nước dõng dạc nhắc lại: Trong quy ước của bản ta, từ nay về sau mọi gia đình phải chấp hành theo Luật Hôn nhân gia đình là: Con trai 20 tuổi, con gái 18 tuổi mới được lấy vợ, lấy chồng; còn thách cưới chỉ lấy 5 đồng bạc trắng để làm lý, mình phải thực hiện thôi. Bà biết đấy, hội nghị còn phê bình mấy ông ở xã bên là cán bộ, đảng viên, có người còn là hiệu trưởng trường tiểu học, thế mà vẫn cho con, cháu lấy vợ, lấy chồng sớm, thật xấu hổ quá! Tôi là đảng viên lại là thôn trưởng, nhà mình phải gương mẫu bà ạ!

Lúc này Tả Lờ Mẩy, vợ Liều mới nói: Thảo nào đêm qua tôi thấy ông không ngủ được. Tôi nghĩ cũng phải, hôm trước đi sinh hoạt Hội Phụ nữ, chị Chủ tịch hội cũng nói như vậy. Tôi định nói, sợ ông không nghe, giờ tôi vui được ông hiểu. Vừa nói, chị vừa rơm rớm nước mắt… “Ông còn nhớ đấy, tôi về làm dâu khi còn bé quá, không địu nổi thồ rau, mẹ ông nói mãi, lại còn đẻ nhiều nữa, nên bây giờ cái Lin mới bé thế mà đã cho đi lấy chồng, nghĩ lại tôi thấy xấu hổ lắm!”.

Từ bao giờ cái Lin đã đứng sau tấm liếp. Nó đã nghe được hết câu chuyện của bố mẹ, lòng phấn khởi mừng thầm. Thế là từ mai, nó lại được tiếp tục theo các bạn đến trường học. Nó sẽ kể lại chuyện này cho cô giáo và mấy bạn cùng lớp nghe…

Quốc Đoàn