Giảm tải bệnh viện từ mô hình chỉ đạo tuyến

Dự án "Tăng cường dịch vụ khám, chữa bệnh tại các tỉnh Tây Bắc” giai đoạn 2013 - 2016 nhằm giúp các tỉnh Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái... nâng cao năng lực quản lý về chỉ đạo tuyến và hệ thống chuyển tuyến giữa bệnh viện huyện với bệnh viện tỉnh và các bệnh viện trung ương.

Hiện nay, tình trạng quá tải bệnh viện đang là một vấn đề được ngành Y tế đặt lên hàng đầu. Trong tình hình kinh tế xã hội phát triển như hiện nay, do nhu cầu ngày càng cao của người bệnh đã phần nhiều dẫn đến tình trạng mất kiểm soát hoạt động chuyển tuyến, góp phần làm tăng tình trạng quá tải của các bệnh viện tuyến trên, gây ra nhiều bức xúc trong dư luận. Chuyển tuyến là hoạt động chuyển người bệnh từ tuyến dưới lên tuyến trên, nơi có điều kiện về nhân sự, cơ sở vật chất, trang thiết bị có thể đáp ứng được nhu cầu khám, chữa bệnh của người bệnh hoặc ngược lại từ cơ sở y tế tuyến trên về cơ sở y tế tuyến dưới để điều trị tiếp khi người bệnh đã được ổn định, hoạt động chuyển tuyến cũng có thể diễn ra ngang tuyến từ bệnh viện đa khoa sang bệnh viện chuyên khoa. Có một thực tế là lâu nay công tác chỉ đạo tuyến chưa được đầu tư đúng mức, chưa được chuyên môn hóa. Từ năm 2004, JICA đã giúp đỡ Hòa Bình trong việc xây dựng và cung cấp thiết bị cho tòa nhà kỹ thuật cao cho Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình thông qua Dự án ‘Tăng cường dịch vụ y tế tại tỉnh Hòa Bình”.

Từ khi có Dự án, Phòng Chỉ đạo tuyến trong hệ thống Y tế tại Hòa Bình được thành lập, đóng vai trò trung tâm trong mọi hoạt động chỉ đạo tuyến, trong mối liên hệ giữa tuyến trên và tuyến dưới. Với mục tiêu nâng cao năng lực cán bộ y tế, cung cấp các dịch vụ tốt nhất cho người bệnh, góp phần giảm quá tại bệnh viện và tạo sự an toàn cao nhất cho người bệnh khi chuyển tuyến. Phòng Chỉ đạo tuyến đã lập kế hoạch đào tạo và đào tạo lại cán bộ y tế cho tuyến tỉnh và tuyến5 huyện; chuyển giao công nghệ thích hợp cho tuyến dưới phù hợp với năng lực và nhu cầu của từng cơ sở; nắm bắt thông tin hai chiều về tình hình bệnh nhân tuyến dưới gửi đến điều trị tại bệnh viện, bệnh nhân đi điều trị tuyến trên; tăng cường y tế cơ sở; triển khai, quản lý các đề tài nghiên cứu khoa học trong bệnh viện, đánh giá triển khai định kỳ sơ kết, tổng kết công tác chỉ đạo tuyến. Sau 5 năm triển khai (2004 -2009) thực hiện, mô hình chỉ đạo tuyến trong việc chuyển tuyến bệnh nhân giữa huyện - tỉnh và ngược lại ở Hòa Bình đã được củng cố với việc thực hiện chia sẻ thông tin hai chiều, tổ chức họp giao ban chuyển tuyến định kỳ giữa bệnh viện tỉnh và các bệnh viện huyện nhằm rút kinh nghiệm về các hoạt động chuyên môn. Hoạt động đào tạo cho cán bộ y tế được thực hiện bài bản, với 141 khóa đào tạo và 1.014 lượt người tham gia.

Trong quá trình thực hiện Dự án, việc áp dụng linh hoạt theo đặc thù của địa phương, hoạt động chỉ đạo tuyến của Hòa Bình đã đạt được hiệu quả tích cực. Tỉ lệ bệnh nhân chuyển tuyến đã đúng quy trình và chuyên môn hơn. Đối với các loại bệnh cần thiết phải chuyển tuyến đã thực hiện chuyển tuyến đúng, chính vì vậy mà tỉ lệ vượt tuyến đã giảm hẳn. Hòa Bình cũng đã hoàn thành cuốn sách “Hướng dẫn về các bước trong quy trình và đánh giá đào tạo”; xây dựng quy trình đào tạo chuẩn; xây dựng được chương trình đào tạo cho các khoa lâm sàng phục vụ cho từng đối tượng học viên. Đội ngũ giảng viên khoa lâm sàng được trang bị đầy đủ về chuyên môn và phương pháp sư phạm.

Các bệnh viện tuyến trên ở Hòa Bình đã hỗ trợ tuyến dưới trong việc đào tạo nhân lực, xây dựng chỉ số đánh giá về khám, chẩn đoán, điều trị và chăm sóc các bệnh thường gặp. Chia sẻ về điều này, ông Nguyễn Phúc Hưng, Trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa huyện Kim Bôi, Hòa Bình cho biết, khi gặp những ca khó, các y, bác sỹ ở đây đã nhờ tuyến trên hỗ trợ kỹ thuật qua điện thoại, cùng với đó, đội ngũ y, bác sỹ ở địa phương sẽ kịp thời hội chẩn và cấp cứu bệnh nhân.

Ông Trương Quý Dương, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình cho biết: Công tác chỉ đạo tuyến đã mang lại hiệu quả tích cực trong việc khám chữa bệnh tại bệnh viện tuyến dưới, đã làm thay đổi cách nhìn của người dân khi đến khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế ở địa phương. Hỗ trợ này đã thay đổi hẳn về tư duy, cách tiếp cận vấn đề cũng như phương pháp làm việc, thông qua đó chất lượng cán bộ đã nâng lên rõ rệt.

Những nhóm bệnh mà trước đây bệnh nhân thường lên tuyến tỉnh để khám và điều trị trong khi bệnh viện tuyến huyện có thể làm được thì giờ đây đa số người dân đã ở lại tuyến huyện để khám chữa bệnh. Sau 5 năm triển khai xây dựng mô hình chỉ đạo tuyến, tình trạng bệnh nhân chuyển từ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình lên tuyến trên ngày càng giảm, tuyến từ huyện lên tỉnh cũng được quản lý chặt chẽ.

Nhờ được sự hỗ trợ của Dự án, trong thời gian qua, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình đã giải quyết các trường hợp cấp cứu nội, ngoại, chấn thương, sản phụ - nhi khoa, các ca tiểu phẫu và đại phẫu phức tạp. Bệnh viện đang triển khai áp dụng nhiều kỹ thuật mới như: phẫu thuật sọ não, cột sống; mổ nội soi; xét nghiệm được huyết đồ, tuỷ đồ, xét nghiệm chẩn đoán ung thu sớm, chiết tách các thành phẩm máu… góp phần giảm số lượng người bệnh chuyển tuyến Trung ương, giảm đáng kể chi phí cho người bệnh. Tuy nhiên, ông Trương Quý Dương cũng cho rằng: “Để công tác chỉ đạo tuyến đạt được kết quả cao, việc nắm bắt và thống kê đúng thông tin, số liệu là điều rất quan trọng.

Từ các số liệu thu thập được qua các kênh (như tuyến dưới báo cáo lên, xin số liệu chuyển tuyến từ tuyến Trung ương về...), Phòng Chỉ đạo tuyến sẽ nghiên cứu, phân tích và đánh giá nguyên nhân từ đó đưa ra các giải pháp hiệu quả để thực hiện. Nếu chỉ số không được thu thập một cách đa chiều mà phụ thuộc vào báo cáo từ tuyến dưới lên thì kết quả thu được cũng không thực sự khả quan và chính xác. Và để làm tốt điều này, các y, bác sỹ phải coi đây là nhiệm vụ và vì lợi ích của mình chứ không phải vì lợi ích của ai khác”.