Nặng nề áp lực sinh con trai

Con số trên được đưa ra tại buổi làm việc giữa Đoàn công tác Bộ Y tế do PGS.TS Nguyễn Viết Tiến- Thứ trưởng Bộ Y tế làm Trưởng đoàn với UBND tỉnh Nam Định, ngày 11/4.

 

Một buổi truyền thông về DS-KHHGĐ cho phụ nữ nông thôn. Ảnh: Pv

 

Dằn vặt vì “trách nhiệm”

Nói về vấn đề này, ông Trần Trung Kiên – Phó Giám đốc Sở Y tế, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh Nam Định cho biết: Nam Định là một tỉnh đặc trưng vùng Đồng bằng sông Hồng, tư tưởng nho giáo đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân, đặc biệt là người dân đang sinh sống ở vùng nông thôn. Nhiều người bị cha mẹ thúc ép, dằn vặt vì “trách nhiệm” phải có người “nối dõi tông đường”, “thờ cúng tổ tiên” đã tìm mọi cách để sinh được con trai.

Ông Trần Trung Kiên cho biết thêm, một số gia đình không có con trai đã xảy ra nhiều mâu thuẫn dẫn đến bạo lực gia đình và phần lớn phụ nữ và trẻ em là nạn nhân. Vai trò của người phụ nữ trong gia đình và xã hội còn hạn chế; giá trị của phụ nữ, trẻ em gái không được đề cao. 

Khát vọng có con trai càng lớn khi tỉ lệ người dân Nam Định sống ở nông thôn chiếm tới trên 82%; phần lớn người già cao tuổi ở đây không có lương hưu, sống  phụ  thuộc  vào  con cái . Vì vậy, tư tưởng “trẻ cậy cha, già cậy con”, “dưỡng tử phòng lão” tồn tại là điều tất yếu.

Bên cạnh đó, Nam Định có 3 huyện ven biển chiếm tới 36% dân số làm nghề đánh bắt, nuôi trồng thủy hải sản và làm muối. Ở các gia đình ngư dân người đàn ông có công việc chính là đi biển. Và để có người đi biển, không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc “phải cố sinh” được ít nhất một người con trai, người làm ra kinh tế cho gia đình.

Những mong muốn đó đã thôi thúc nhiều người dân tìm mọi cách lựa chọn giới tính khi sinh cho con mình, ngay cả trước khi mang thai và cả trong quá trình mang thai. Theo số liệu của Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh Nam Định, tỉ số giới tính khi sinh (TSGTKS) của tỉnh luôn cao hơn rất nhiều so với mức trung bình cả nước. Trong mấy năm gần đây, tỉ số này liên tục gia tăng và lên tới 120 trẻ sơ sinh trai/100 trẻ sơ sinh gái năm 2011. 

 

Truyền thông - cần lâu dài và bền bỉ

Với quan niệm sinh con năm Nhâm Thìn 2012 là năm “đẹp”, nhiều người dân ở Nam Định đã “để dành” sinh con năm nay tìm mọi cách sinh bằng được con trai. Hệ quả là số trẻ sinh ra trong 3 tháng đầu năm 2011 tăng hơn cùng kỳ năm 2011 tới 850 trẻ.

Theo ông Trần Trung Kiên, đây là một khó khăn vô cùng lớn trong việc giảm thiểu sự mất cân bằng TSGTKS, nhất là trong giai đoạn hiện nay số phụ nữ trong độ tuổi kết hôn gia tăng. “Mặc dù các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương đã tích cực lãnh đạo, chỉ đạo song thực tế TSGTKS tại tỉnh Nam Định vẫn mất cân bằng nghiêm trọng, chưa kiểm soát được”, ông Kiên cho hay.

PGS.TS Trần Văn Chiến – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ nhấn mạnh: Việc can thiệp, giảm thiểu tình trạng mất cân bằng TSGTKS là vấn đề được Chính phủ quan tâm, chỉ đạo quyết liệt. Nam Định có nhiều đặc trưng như tỉ lệ giáo dân cao, nhiều xã ven biển, tỉ lệ người dân làm nông nghiệp lớn nên việc can thiệp nhằm giảm tỉ lệ mất cân bằng TSGTKS là một thách thức lớn.

Tại buổi làm việc với Đoàn công tác Bộ Y tế,  ông Bùi Đức Long - Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh cho biết: Nam Định đã triển khai Đề án can thiệp, giảm thiểu tình trạng này nhưng hiệu quả chưa rõ rệt. Ông Long khẳng định, bên cạnh công tác truyền thông, vận động và vai trò tham mưu cho lãnh đạo địa phương, công tác DS-KHHGĐ rất cần có sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, sát sao của các cấp ủy, chính quyền địa phương. “Tôi nghĩ việc sắp xếp lại mô hình tổ chức của dân số trực thuộc UBND huyện và cán bộ chuyên trách xã trực thuộc Trung tâm DS-KHHGĐ, biệt phái làm việc tại xã là hợp lý và cần thiết, nhằm phát huy được sức mạnh tổng thể của cả hệ thống chính trị; giúp công tác DS-KHHGĐ được bền vững” – ông Long nhấn mạnh.

PGS.TS Nguyễn Viết Tiến đánh giá cao công tác lãnh đạo, chỉ đạo của HĐND, UBND tỉnh và những kết quả đạt được về DS-KHHGĐ ở Nam Định. Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến đề nghị cấp ủy, chính quyền các cấp coi công tác DS-KHHGĐ là nhiệm vụ hết sức quan trọng trong chương trình phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Về tình trạng mất cân bằng TSGTKS, Thứ trưởng đề nghị trong thời gian tới, HĐND, UBND tỉnh cần chỉ đạo Sở Y tế, Chi cục DS-KHHGĐ quyết liệt giám sát, xử lý về tình trạng nạo phá thai vì lý do giới tính. Cần có chế tài, chính sách, xử phạt nghiêm khắc cả với cơ sở y tế công lập và tư nhân khi thực hiện việc này.

Từ năm 2010, Nam Định triển khai Đề án can thiệp giảm thiểu mất cân bằng TSGTKS tại 93 xã của 5 huyện, thành phố có TSGTKS chênh lệch cao.

 

Trong 2 năm triển khai đồng bộ các hoạt động tuyên truyền, kiểm tra, giám sát tại các địa bàn thuộc Đề án, bước đầu cho thấy nhận thức rõ rệt về thực trạng, nguyên nhân, hậu quả về mất cân bằng TSGTKS của các cấp ủy Đảng, chính quyền và người dân tại đây. Năm 2011, TSGTKS của tỉnh là 120/100, giảm 1điểm % so với năm 2010 là 121/100.

 

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến (ảnh) nhấn mạnh: Để đưa được TSGTKS về mức tự nhiên, công tác truyền thông - giáo dục rất quan trọng. Nó sẽ mang lại hiệu quả, lâu dài bền vững nhưng cũng đòi hỏi phải làm liên tục, bền bỉ trong nhiều năm. Cần tuyên truyền để người dân coi con trai, con gái như nhau; đồng thời với tỉ lệ người công giáo chiếm tới 23% dân số, Nam Định cần tận dụng được sự đồng thuận của giáo dân trong công tác DS-KHHGĐ.

 

 

Hà Thư