Nhóm nhỏ làm việc lớn!

Tại Quảng Ninh, mô hình này được áp dụng và đem lại hiệu quả tích cực trong công tác tuyên truyền phòng, chống HIV/AIDS.

Góp phần thay đổi hành vi của đối tượng!

Trong một buổi sinh hoạt, tôi đã gặp Nguyệt, phụ trách một nhóm truyền thông ở TP Hạ Long và được nghe kể về những công việc thường ngày của họ. Hằng ngày, nhóm đến trung tâm y tế nhận bao cao su và bơm kim tiêm rồi đem phân phát tại các nhà hàng, khách sạn, các khu vực vui chơi giải trí trên địa bàn TP Hạ Long. Thời gian làm việc thường từ 9 đến 10 giờ sáng và 15 đến 16 giờ chiều, đây là lúc các cơ sở này vắng khách. Nhiều người cho rằng, hoạt động đó là “tiếp tay cho kẻ xấu ăn chơi sa đọa”(?!); Nhưng cùng với thời gian, mọi người đã hiểu, có cái nhìn khác đồng tình ủng hộ. Bằng kinh nghiệm thực tế, Nguyệt khẳng định về hiệu quả của dự án truyền thông nhóm nhỏ, giảm tác hại đã mang lại hiệu quả, một số người nghiện chích không dùng chung bơm kim tiêm; số người có quan hệ tình dục không an toàn đã biết sử dụng bao cao su. Để tiếp cận được các nhóm đối tượng nguy cơ cao: Mại dâm đường phố, tiếp viên các cơ sở dịch vụ vui chơi giải trí, người nghiện ma túy, trước tiên, các đồng đẳng viên phải tiếp cận trực tiếp các nơi mà đối tượng hoạt động. Một công việc mới nghe qua tưởng chừng như dễ nhưng không dễ chút nào nếu không phải là “người trong cuộc”.

“Người trong cuộc”

Người được tiếp nhận thông tin phải tuyệt đối giữ kín bí mật - Vì đó là một trong những nguyên tắc của dự án (tự nguyện - bí mật - tôn trọng thân chủ - dịch vụ có chất lượng an toàn, có kiểm soát).

Sự khác biệt của dự án là khi tuyển chọn đội ngũ đồng đẳng viên phải là người đã từng hoạt động trong các tụ điểm nguy cơ cao, vì hơn ai hết họ mới hiểu được những hoạt động bên trong của các nhóm trên. Họ được trang bị kiến thức, kỹ năng về HIV/AIDS thông qua các lớp tập huấn. “Quy trình” tiếp cận thân chủ (đối tượng nguy cơ cao) khá công phu, từ chuẩn bị địa điểm để tiếp cận đến trang phục và các vật dụng hỗ trợ thân chủ như tờ rơi, bao cao su, bơm kim tiêm... Sau khi xây dựng được lòng tin thì khai thác những hành vi nguy cơ của thân chủ sẽ dễ dàng hơn và người được tiếp nhận thông tin phải tuyệt đối giữ kín bí mật - vì đó là một trong những nguyên tắc của dự án (tự nguyện - bí mật - tôn trọng thân chủ - dịch vụ có chất lượng an toàn, có kiểm soát).  Sau khi có được những thông tin về thân chủ thì nhiệm vụ của đồng đẳng viên là phải hướng dẫn thân chủ đến với các dịch vụ có chất lượng, nhằm mục đích hỗ trợ giảm tác hại cho thân chủ như Chương trình tư vấn xét nghiệm tự nguyện, chương trình lây truyền mẹ - con, dịch vụ khám và điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục, điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội...

Sau khi tiếp cận được các thân chủ, nhiệm vụ tiếp theo của đồng đẳng viên là tổ chức truyền thông nhóm nhỏ (mỗi nhóm ít nhất có 5 người).

Mục đích của truyền thông nhóm nhỏ nhằm cung cấp kiến thức và kỹ năng cho thân chủ. Kiến thức có thể là những thông tin về tình hình dịch tại địa phương, về các đường lây truyền HIV/AIDS và các biện pháp phòng, chống... sau khi cung cấp kiến thức, đồng đẳng viên phải hướng dẫn cho thân chủ các kỹ năng về an toàn tiêm chích, an toàn tình dục thông qua cách sử dụng bao cao su đúng cách và cách súc rửa bơm kim tiêm theo phương pháp 2 x 2 x 2 (hai lần nước sạch, hai lần cồn và cuối cùng là hai lần nước sạch). Thông thường một buổi truyền thông nhóm nhỏ thời gian khoảng 30 phút và được diễn ra tại các tụ điểm như phòng trọ, quán karaoke hay quán cà phê mà thân chủ thường đến... Những việc làm của họ góp phần làm giảm sự lan rộng của HIV trong cộng đồng.