Hà Nội
23°C / 22-25°C

Từ cuộc Tổng điều tra Dân số và Nhà ở năm 2019: Những xu hướng mới về mất cân bằng giới tính khi sinh

Thứ năm, 06:38 26/12/2019 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Hậu quả của mất cân bằng giới tính khi sinh hôm nay phải vài chục năm sau mới bộc lộ. Vì vậy, nỗ lực ngay từ bây giờ nhằm đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên là đảm bảo tương lai cho thế hệ trẻ, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước mai sau.

Từ cuộc Tổng điều tra Dân số và Nhà ở năm 2019: Những xu hướng mới về mất cân bằng giới tính khi sinh - Ảnh 1.

Đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên là đảm bảo tương lai cho thế hệ trẻ, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước. Ảnh: CHÍ CƯỜNG

Nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức

Dân số được chia thành nam và nữ. Sở dĩ như vậy là vì nam và nữ khác nhau ở cả góc độ tự nhiên (sinh học) lẫn góc độ xã hội (giới). Cần chú ý và tính đến những điểm khác biệt này nhằm phân công lao động hợp lý trong gia đình và ngoài xã hội, phấn đấu đạt tới sự bình đẳng nam, nữ thực sự.

Để đánh giá mức độ cân bằng giữa số nam và số nữ của dân số, người ta thường dùng các chỉ tiêu: Tỉ lệ nam, tỉ lệ nữ trong tổng dân số; hoặc chỉ tiêu tỉ số giới tính, tức là số nam tương ứng với 100 nữ. Theo Tổng điều tra Dân số và Nhà ở năm 2019, nước ta có 96.208.984 người; trong đó có 47.881.061 nam, 48.327.923 nữ; tỉ số giới tính là 99,1 (100 nữ thì trung bình có 99,1 nam). Như vậy, xét toàn bộ dân số, số nam và số nữ ở nước ta gần cân bằng.

Người ta không chỉ chú ý đến tính cân bằng giữa nam và nữ của toàn bộ dân số mà còn đặc biệt quan tâm đến sự cân bằng giới tính của trẻ sơ sinh thông qua việc tính toán tỉ số giới tính khi sinh, nghĩa là trung bình cứ sinh 100 cháu gái thì tương ứng sinh được bao nhiêu cháu trai. Tỉ số này được tính hằng năm và theo quy luật tự nhiên thường vào khoảng từ 104 - 106.

Theo kết quả các cuộc Điều tra Dân số, năm 2006, tỉ số giới tính khi sinh của Việt Nam cao bất thường, lên đến 109,8 và từ đó có xu hướng tăng dần. Như vậy, đã có sự lựa chọn của cha mẹ, sự can thiệp của tư vấn và kỹ thuật để sinh được con trai.

Ngay từ năm 2003, khi tỉ số giới tính khi sinh còn ở mức bình thường (104 bé trai/100 bé gái), Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh Dân số, trong đó nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức. Năm 2016, Chính phủ cũng phê duyệt Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016-2025.

Những thách thức không thể bỏ qua

Dù đã có nhiều giải pháp, tuy nhiên kết quả Tổng điều tra Dân số và Nhà ở năm 2019 cho thấy 5 xu hướng biến động của tỉ số giới tính khi sinh ở Việt Nam rất đáng lo ngại.

Một là, xét trên phạm vi cả nước, tỉ số giới tính khi sinh khá cao và vẫn có xu hướng tăng lên. Từ năm 1961, khi thực hiện chính sách kế hoạch hóa gia đình, dù nhanh chậm khác nhau nhưng mức sinh luôn luôn giảm. Trong khi đó, mặc dù đã nhiều năm triển khai Pháp lệnh Dân số và Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh nhưng tỉ số này vẫn không ngừng tăng lên. Nếu năm 1999, tỉ số này mới là 107 thì đến năm 2009 tăng lên 110,5 và 10 năm qua tiếp tục tăng lên đến 111,5. Điều này cho thấy giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh còn khó khăn hơn cả giảm sinh.

Hai là, tỉ số giới tính khi sinh ở nông thôn tăng nhanh hơn đô thị. Năm 2009, tỉ số giới tính khi sinh khu vực thành thị là 110,6, cao hơn khu vực nông thôn không đáng kể (110,5). Năm nay ngược lại, tỉ số này ở nông thôn là 111,8, còn ở thành thị là 110,8. Rõ ràng, tỉ số giới tính khi sinh ở nông thôn cao hơn và tăng nhanh hơn thành thị. Điều này thực sự đáng lo ngại, khi khoảng 2/3 dân số nước ta sống ở nông thôn. Do đó, xu hướng tăng nhanh tỉ số giới tính khi sinh ở nông thôn sẽ quyết định xu hướng biến động tỉ số này của cả nước.

Ba là, tỉ số giới tính khi sinh tăng nhanh nhất ở các tỉnh vùng núi và cao nguyên. Trong 10 năm (2009-2019), tỉ số giới tính khi sinh vùng Trung du và miền núi phía Bắc tăng mạnh nhất, từ 108,5 lên 114,2. Tiếp đó là Tây Nguyên tăng nhanh thứ hai, từ 105,6 lên 108,6. Như vậy, việc ứng dụng các biện pháp kỹ thuật nhằm sinh được con trai đã lan tỏa nhanh đến những vùng có trình độ phát triển chưa cao.

Bốn là, tỉ số giới tính khi sinh ở 4 vùng tăng lên, chỉ có 2 vùng giảm nhẹ. Ngoài các vùng Trung du, miền núi phía Bắc và Tây Nguyên, còn 2 vùng có tỉ số giới tính khi sinh tiếp tục tăng. Đó là Đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ. Trong khi đó, chỉ có 2 vùng tỉ số giới tính khi sinh giảm, đó là: Đồng bằng sông Cửu Long, giảm từ 109,9 xuống 106,9; Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung giảm ít hơn, từ 109,7 xuống 109,4.

Năm là, tăng nhanh số tỉnh có tỉ số giới tính khi sinh rất cao. Năm 2009, chỉ có 9 tỉnh hầu hết tập trung ở Đồng bằng sông Hồng có tỉ số giới tính khi sinh rất cao, từ 115 trở lên. Đến năm 2019, đã có 17 tỉnh có tỉ số này cao như vậy. Đặc biệt là các tỉnh này phân bố ở khắp 6 vùng kinh tế xã hội của nước ta. Chẳng hạn, tỉ số giới tính khi sinh của Sơn La là 121,8; Hà Nam: 125,3; Hà Tĩnh: 115,2; Lâm Đồng 115,8; Bà Rịa - Vũng Tàu: 121,1 và Long An: 119,8. Những tỉnh này có thể trở thành nhân tố thúc đẩy tăng tỉ số giới tính khi sinh của các tỉnh trong vùng.

Những xu hướng biến động của tỉ số giới tính khi sinh nói trên cho thấy những thách thức to lớn trong việc đưa tỉ số này xuống "dưới 109 bé trai/100 bé gái sinh ra sống" vào năm 2030 như mục tiêu Nghị quyết 21 - NQ/TW của Hội nghị lần thứ 6, Ban Chấp hành Trung ương khóa 12 về Công tác dân số trong tình hình mới đề ra.

Hậu quả của mất cân bằng giới tính khi sinh hôm nay phải vài chục năm sau mới bộc lộ. Vì vậy, nỗ lực ngay từ bây giờ nhằm đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên là đảm bảo tương lai cho thế hệ trẻ, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước mai sau.

GS Nguyễn Đình Cử

Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
2 bệnh viện chạy đua cứu mẹ con sản phụ 34 tuần bị vỡ ruột thừa nguy kịch

2 bệnh viện chạy đua cứu mẹ con sản phụ 34 tuần bị vỡ ruột thừa nguy kịch

Dân số và phát triển - 9 giờ trước

GĐXH - Theo các bác sĩ, nếu xử trí chậm, sản phụ sẽ diễn biến thành nhiễm trùng nhiễm độc do viêm phúc mạc toàn thể dẫn đến tử vong cả mẹ và con chỉ sau vài giờ đồng hồ.

4 bài tập dưỡng sinh tốt cho sức khỏe vào mùa thu

4 bài tập dưỡng sinh tốt cho sức khỏe vào mùa thu

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

Tập dưỡng sinh vào mùa thu là phương pháp hữu ích để điều hòa khí huyết, tăng cường chức năng hô hấp và giúp tinh thần thư thái, hỗ trợ việc chăm sóc sức khỏe toàn diện.

6 mẹo chăm sóc ‘vùng kín’ - mọi phụ nữ nên biết

6 mẹo chăm sóc ‘vùng kín’ - mọi phụ nữ nên biết

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Chăm sóc sức khỏe ‘vùng kín’ là vấn đề quan trọng đối với tất cả phụ nữ. Chị em nên biết rõ các phương pháp chăm sóc vùng kín đúng cách để ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.

Người phụ nữ 42 tuổi suýt mất mạng do chủ quan khi bị đau bụng dưới âm ỉ, ra máu bất thường suốt 3 tuần

Người phụ nữ 42 tuổi suýt mất mạng do chủ quan khi bị đau bụng dưới âm ỉ, ra máu bất thường suốt 3 tuần

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

GĐXH - Bệnh nhân được đưa đến viện trong tình trạng đau bụng dữ dội, mạch nhanh, huyết áp tụt, sốc mất máu nặng do khối chửa ở vòi tử cung bị vỡ.

Sức khỏe răng miệng thai kỳ: Những điều mẹ bầu không thể bỏ qua

Sức khỏe răng miệng thai kỳ: Những điều mẹ bầu không thể bỏ qua

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Khám nha khoa an toàn cho mẹ bầu là rất quan trọng trong thai kỳ. Cùng tìm hiểu cách chăm sóc răng miệng thai kỳ để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Người phụ nữ 35 tuổi 'thoát' ung thư cổ tử cung nhờ thói quen làm một việc quan trọng này

Người phụ nữ 35 tuổi 'thoát' ung thư cổ tử cung nhờ thói quen làm một việc quan trọng này

Dân số và phát triển - 5 ngày trước

GĐXH – Theo các bác sĩ, phát hiện sớm ung thư cổ tử cung mang lại ý nghĩa quan trọng giúp tăng đáng kể tỷ lệ chữa khỏi bệnh, giảm nguy cơ tử vong, giảm thiểu biến chứng và gánh nặng điều trị.

Bụng to nhanh bất thường, cụ bà ở Hà Nội phát hiện mắc ung thư buồng trứng

Bụng to nhanh bất thường, cụ bà ở Hà Nội phát hiện mắc ung thư buồng trứng

Dân số và phát triển - 5 ngày trước

GĐXH - Tại bệnh viện, kết quả chẩn đoán xác định, bệnh nhân mắc ung thư biểu mô nhầy buồng trứng - một thể hiếm gặp của ung thư buồng trứng.

Người cao tuổi ăn sáng muộn ảnh hưởng tới sức khỏe và tuổi thọ

Người cao tuổi ăn sáng muộn ảnh hưởng tới sức khỏe và tuổi thọ

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

Thời điểm ăn uống có thể là một yếu tố ít được chú ý nhưng lại có tác động sâu sắc đến sức khỏe và tuổi thọ của người cao tuổi.

Trí tuệ nhân tạo (AI) giúp phát hiện chính xác ung thư vú

Trí tuệ nhân tạo (AI) giúp phát hiện chính xác ung thư vú

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc phát hiện ung thư vú, đặc biệt là thông qua phân tích hình ảnh y tế. Trong tương lai AI sẽ là một công cụ hỗ trợ giúp nâng cao độ chính xác và tốc độ chẩn đoán bệnh.

4 nhóm phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung

4 nhóm phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ. Bệnh có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Dưới đây là 4 nhóm phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung.

Top