Báo động nguyên nhân người dân ở Đồng bằng Sông Cửu Long “chưa giàu đã già”

5 năm trở lại đây, tỉ suất sinh tại hầu hết các tỉnh ĐBSCL đều giảm dần qua từng năm. Nhiều tỉnh báo động dân số đang ngày một già đi. Cụ thể, theo thống kê từ Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) tỉnh Long An, dù số phụ nữ trong độ tuổi (15-49) vẫn liên tục tăng qua các năm, tuy nhiên tỉ suất sinh thô tại tỉnh này lại liên tục giảm trong những năm qua.

Theo tính toán tỉ suất sinh tự nhiên của Cần Thơ năm 2016 thì trong 1.000 dân có 12,26 trẻ được sinh ra, tỉ suất sinh tiếp tục giảm so với năm 2015. Tại Tiền Giang, theo thống kê của Chi cục DS - KHHGĐ, trong khi mức sinh thay thế khi số con trung bình của một phụ nữ là 2,1 con thì tỉ lệ sinh con những năm gần đây đều giảm. Cụ thể, nếu như năm 2011 tỉ lệ sinh con ở mức 1,92 thì năm 2015 chỉ còn 1,88.

Còn ở An Giang, dân số năm 2016 toàn tỉnh có 2.160.952 người, chỉ tăng 3.200 người so với năm 2015. Mức tăng này thấp so với nhiều năm trước. Tỉ suất sinh năm 2016 chỉ đạt 16/1.000, so với năm 2015 vẫn giảm. Tỉ lệ phát triển dân số tự nhiên năm 2016 giảm tiếp 0,01%. Nếu so với tổng suất sinh mỗi cặp vợ chồng 2 con theo pháp lệnh dân số là 2,03 con/cặp vợ chồng thì ở An Giang đạt dưới mức sinh đó, chỉ đạt 1,84 con/cặp vợ chồng.

Già hóa dân số sẽ diễn ra rất nhanh, tạo ra áp lực ngày càng tăng đối với an sinh xã hội, dịch vụ chăm sóc người cao tuổi. Mức sinh giảm thấp cũng dẫn đến sự suy giảm về quy mô dân số, nguồn nhân lực lao động, đặc biệt là lao động trẻ.

Ngày 27/4/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 588/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030. Chương trình đã xác định mục tiêu chung: duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên toàn quốc, phấn đấu tăng mức sinh ở những địa phương đang có mức sinh thấp, giảm mức sinh ở những địa phương đang có mức sinh cao góp phần thực hiện thành công Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030, bảo đảm phát triển nhanh, bền vững đất nước.

Chương trình xác định mục tiêu cụ thể cho các vùng như sau: Tăng 10% tổng tỷ suất sinh ở các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có dưới 2,0 con). Vùng có mức sinh thấp gồm 21 tỉnh, thành phố: TP. Hồ Chí Minh, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương, Khánh Hòa, Long An, Bạc Liêu, Tây Ninh, Sóc Trăng, Cà Mau, Đồng Nai, Bình Thuận, Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, An Giang, Bến Tre, Đà Nẵng, Quảng Ngãi và Kiên Giang.

ĐBSCL cũng là nơi có tỉ lệ phụ nữ lấy chồng nước ngoài nhiều nhất nước. Trong đó, những cô dâu Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc là chủ yếu. Đã có quá nhiều hệ lụy từ những cô gái miệt vườn, miệt đồng quê bước sang sông là không có đường quay về cố quốc. Có thời điểm, chỉ tính riêng, cù lao Tân Lộc, phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ có đến trên 1.000 cô gái lấy chồng Đài Loan, Hàn Quốc (trong khi phường chỉ hơn 7.000 hộ). Hay như Cù Lao Dung, tỉnh Sóc Trăng cũng có đến trên 1.200 cô gái xuất ngoại theo chồng.

Cũng như nam giới, lao động nữ tại ĐBSCL cùng theo “làn sóng” di dân đi các tỉnh miền Đông, TPHCM để tìm việc làm. Bởi các nhà máy, xí nghiệp thu hút lao động nữ không nhiều. Họ chấp nhận câu nói mỉa mai “Gà khôn gà chẳng đá lang, Gái khôn gái chẳng bỏ làng gái đi…”. Tất cả không ngoài hai chữ “mưu sinh” dù đời ly hương trăm chiều buồn.

Thay đổi chiến lược liên tục với tiêu chí thích ứng phù hợp với thực trạng dân số địa phương sẽ là giải pháp mũi nhọn để người miền Tây thoát cảnh “chưa giàu đã già”.