Chuyện đời 50 năm của người đàn bà cải giới

April Ashley, người đã chuyển giới được gần 50 năm. (Ảnh: Telegraph).

Ngay khi đã chỉnh hình hoàn thiện, Ashley - sinh ra với cái tên George Jamieson ở Liverpool vào năm 1935 - đã trở về London và trở thành một trong những người mẫu sáng giá nhất trong thập niên 60. Ngay cả việc thân phận bị bộc lộ vào năm 1961 cũng không đủ làm giảm bớt giá trị của cô. Trái lại, nó còn khiến cô tỏa sáng.

Giờ đây, ở tuổi 74, ngả lưng một cách thanh thản và sang trọng trên chiếc ghế sofa trong căn hộ ở tây nam London, Ashley kể về vai trò chính của bà trong một triển lãm mới tại Wellcome Collection có tên gọi "Eight Rooms, Nine Lives", triển lãm là một phần của mùa các sự kiện được tổ chức để thúc đẩy cuộc tranh luận về khía cạnh xã hội và khoa học của việc nhận dạng con người.

"Một người đàn ông trẻ mời tôi đi ăn trưa để nói chuyện về việc tham gia triển lãm này, và sau khi lắng nghe, tôi nhận lời. Với tôi đó là một bí mật cũ. Đã quá lâu từ khi tôi thực hiện phẫu thuật của mình, nhưng tôi chưa bao giờ ân hận về nó. Ngày nay tôi vẫn hạnh phúc y nguyên như cái ngày tôi chuyển giới thành công", bà kể với Telegraph.

Tuy nhiên, vấn đề khoa học này đã thực sự hấp dẫn với Ashley, chủ yếu bắt đầu từ phiên tòa gây chú ý vào năm 1970 khi người chồng quý phái 7 năm của bà đề nghị hủy bỏ hôn ước giữa họ, với lý do Ashley là đàn ông, dù anh ta biết về ca chuyển giới của bà trước khi họ ràng buộc với nhau.

"Đó quả là một thử thách", bà nhớ lại. "Tôi đã giảm gần 20 kg trong 16 ngày trước tòa đó. Vị thẩm phám thậm chí không thèm nhìn vào mắt tôi. Anh ta yêu cầu tôi gửi ảnh chụp X quang từ đầu tới ngón chân. Họ đã có một khám phá kinh ngạc rằng về mặt kỹ thuật tôi chưa bao giờ đến tuổi dậy thì, bởi vì không có cái xương nào của tôi dài đủ chuẩn cả. Đối với họ điều đó lại là một sự lạ nữa".

Suốt nhiều năm sau đó, bà trở thành "vật thể lạ" đối với cả giới khoa học lẫn các nhà làm luật, cho mãi đến năm 2004, với sự ra đời của Tổ chức nhận diện giới tính, giấy khai sinh của bà mới được sửa đổi, trong đó mô tả bà là nữ.

Tất nhiên, vẫn có những nhà khoa học đứng về phía Ashley, trong đó có tiến sĩ C.N. Armstrong, một bác sĩ cố vấn tại Bệnh viện Hoàng gia Newcastle.

"Ông ấy là người đầu tiên đưa ra giả thuyết rằng lý do dẫn đến những cảm giác kỳ lạ theo bạn suốt đời, như ý định chuyển giới, là do khi còn ở trong bụng mẹ, ngay trước khi ra đời, những hoóc môn sai lầm đã xâm nhập vào bạn, và quyết định việc bạn sẽ như thế nào khi sinh ra. Giả thuyết đó dường như được chấp nhận ngày nay. Nhưng không phải là thời điểm đó", bà nói.

Giáo sư Melissa Hines từ Đại học Cambridge, người đã thực hiện một nghiên cứu đặc biệt về sự ảnh hưởng cùa các hoóc môn trong bào thai, cho rằng những gì bà Ashley mô tả chỉ là một giả thuyết. "Những gì chúng tôi biết là trong các bé trai vào tuần thai thứ 8, các tinh hoàn đã thực sự hoạt động và sản xuất ra lượng lớn testosterone, nhưng ở bé gái chuyện đó không xảy ra. Việc sản xuất testosterone còn khiến cho các cơ quan sinh dục phụ phát triển theo hướng nam hóa. Chúng tôi cũng biết rằng testosterone còn có thể có ảnh hưởng đến não bào thai".

Vì thế, có thể trong trường hợp của Ashley, não đã ít có cơ hội tiếp xúc với testosterone trước khi sinh, do vậy hoóc môn này đã không phát huy hết ảnh hưởng của nó đến sự phát triển theo hướng thành đàn ông, và gây ra hiện tượng được mô tả là "cảm giác có một người phụ nữ trong cơ thể nam giới".

"Đây là một giả thuyết đang được cân nhắc", giáo sư Hines cho biết.

Vì Ashley từ lâu đã là người chuyển giới nổi tiếng ở Anh - bên cạnh nhà văn Jan Morris - bà thường xuyên nhận được những lá thư quẫn trí từ những đứa trẻ còn rất nhỏ, những đứa trẻ cảm thấy cũng bị nhốt nhầm trong một cơ thể khác.

"50 năm trước, không có ai để tôi có thể nói chuyện cùng", Ashley kể lại. "Mẹ thường gọi tôi là 'Nó' và đánh tôi nhiều hơn so với các anh chị em khác. Sau lần tôi cố gắng tự tử khi còn là một thiếu niên, họ đưa tôi vào một cái bệnh viện. Đó là lần đầu tiên tôi có thể nói về cảm giác mình là một phụ nữ".

Và Ashley luôn nhận ra hình ảnh của mình trong những người bạn nhỏ đã viết thư đến bà. "Tôi luôn viết thư lại và nói, 'Bà không phải là chuyên gia, bà gửi đến cháu tất cả tình yêu của mình', rồi tôi hướng dẫn chúng tới các tổ chức có thể giúp đỡ".

Ashley cho rằng những đứa trẻ nên được phép phẫu thuật để chuyển giới. Ước tính có khoảng 40 trong số 1.200 lời đề nghị tới các bệnh viện nhận diện giới ở Anh là trẻ em và thiếu niên (tuổi thấp nhất được phép phẫu thuật là 18).

"Với tôi tình huống rất rõ ràng. Khi bác sĩ bảo tôi 'Đi đi, cậu là gay rồi', tôi bảo 'Tôi không phải là người đồng tính, tôi muốn là một phụ nữ'. Nhưng với một số người có thể có nhầm lẫn. Tôi từng biết một số ít họ định tự tử sau phẫu thuật, bởi họ nhận ra họ đã phạm sai lầm kinh khủng", bà kể lại.

Giáo sư Hines cho biết đã có những nghiên cứu dài hạn để kiểm tra điều này. "Chúng cho thấy những đứa trẻ mong muốn chuyển giới khi còn rất nhỏ không phải lúc nào cũng tiếp tục muốn như vậy khi trưởng thành. Trong số rất nhiều cậu bé muốn trở thành con gái, phần lớn về sau không thiết tha điều đó nữa. Hầu hết họ lớn lên là những người đồng tính nam".