Con vật vờ kỳ lạ ở sông Hồng, sống vài giờ nhưng lưu danh đặc sản, giá tới cả triệu đồng
GiadinhNet – Một số làng chài ven sông Hồng vừa có lại lộc trời ban là loài côn trùng có tên vật vờ, làm sống lại một loạt món đặc sản từng khiến bao người tiếc nuối, giá cả triệu đồng trở về.
Đặc sản vật vờ muốn ăn không có mà mua
Nhóm các nhà báo tình thương – tên gọi vui của chuyến đi của chúng tôi – xuống bến phà Liên Hà (Đan Phượng, Hà Nội) bỗng thấy một số người dân bì bõm dưới bờ sông, hoặc đứng trên bờ dùng cây vợt dài quơ đi quơ lại, hoặc vớt những con gì đó lên. Hỏi ra mới biết họ hớt con vật vờ (có nơi gọi là con vờ).

Con vật vờ - đặc sản của dân chài ven sông Hồng. Ảnh: Uyển Hương
Nghe cái tên lạ, "các nhà" xúm vào hỏi thăm, mới biết Liên Hà hơn 20 năm trước được trời ban cho con vật vờ, chế biến thành nhiều món ăn đặc sản trứ danh, ăn một lần nhớ mãi. Chị Quý – tài xế lái phà cho biết, con vật vờ sống ở đáy sông, khi trở trời các ấu trùng nở ra to gần bằng con châu chấu, thân trắng đục, cánh trắng mỏng tang, bay vật vờ trên mặt nước mà thành tên.
Một bác dân chài lớn tuổi kể lại, hơn 20 năm trước đi hớt vật vờ là tuổi thơ vui tươi của nhiều người - nhất là trẻ em sống ven sông theo người lớn đi hớt vật vờ về vừa làm món ăn, vừa có tiền. Xưa vật vờ nhiều lắm, chỉ cần đứng trên bờ dùng vợt dài quơ qua liệng lại một buổi sớm cũng được cả yến.
Vậy mà đột nhiên vật vờ biến mất cùng với những món đặc sản ăn một lần nhớ mãi đó, để lại tiếc nuối cho bao người.
Khoảng 3 năm nay lộc trời vật vờ bỗng nhiên trở về ở khúc sông Hồng xã Ninh Sở (huyện Thường Tín, Hà Nội), và xã Liên Hà (Đan Phượng, Hà Nội). Số lượng vật vờ không nhiều như xưa, nhưng đủ làm làng chài sớm nào có vật vờ ngoi lên là tíu tít kéo nhau đi hớt, vừa vui, vừa có tiền, vừa làm sống lại những món ăn đặc sản.

Một sớm đi hớt vật vờ của một phụ nữ làng chài. Ảnh: Uyển Hương
Theo nhiều người dân Liên Hà, con vật vờ sống ở đáy sông, khoảng tháng 2 đến tháng 4 âm lịch chúng ngoi lên mặt nước vài giờ để lột xác vào sáng sớm. Cả tháng vật vờ lên lột xác vài ngày, đẻ trứng rồi chết. Trứng nở thành ấu trùng lại trở về đáy sông chờ ngày được ngoi lên mặt nước lột xác.
Để hớt được con vật vờ, dân chài phải canh thời tiết, con nước sao cho đúng vào ngày vật vờ lên lột xác thì hớt. Nhiều người bảo những ngày trở trời là vật vờ dễ xuất hiện, dân chài phải "canh" để nhanh tay hớt vật vờ về ăn và bán.

Vật vờ ngoi lên đẻ trứng, lột xác đầy mặt sông, bám đầy thành thuyền, phà. Ảnh Uyển Hương
Muốn ăn "phải lăn" từ 3 giờ sáng
Con vật vờ cho người dân Liên Hà hưởng lộc trời, nhưng muốn ăn dân chài "phải lăn" ra sông từ 3 giờ sáng. Hớt vật vờ rất dễ, tầm 4-6 giờ sáng vật vờ ngoi lên bay đi tìm chỗ đậu để lột xác, lúc đó nó rất yếu nên chỉ bay là là mặt nước, hay mặt đất.
Không phải chỗ nào cũng có vật vờ, mà chỉ có ở ngã ba sông nơi nhiều đất thịt để chúng làm tổ mới có. Chúng ngoi khỏi mặt nước là bay thành đàn, thành mảng. Người không có thuyền đi ven sông chăm chú vợt cũng hớt được cả cân côn trùng màu trắng đục gom vào vợt. Nhà thuyền chài thì dùng vợt gắn lưới bơi ra xa bờ vớt xác vật vờ nổi đầy mặt sông. Vì trời chưa sáng nên có nhà thuyền chài còn đốt bó đuốc to cho vật vờ thấy sáng thì tụ lại, rồi cầm vợt chao qua liệng lại tới nặng tay thì đổ ra cả rổ vật vờ.
Những ngày vật vờ nổi lên mặt nước từ sớm tinh mơ tiếng nói cười đã râm ran khắp khúc sông. Khoảng 6 giờ thì mọi người thu vợt, vớt lưới người thì đem vật vờ bán lại cho tiểu thương, người đóng thùng xốp thuê ship chuyển về thành phố cho người đặt hàng giá cao, người mang về chuẩn bị nấu bữa đặc sản dân dã.
Vật vờ chỉ sống vài giờ, nhưng lưu danh nhiều món đặc sản trứ danh ven sông Hồng. Vật vờ ra tới chợ bán tới 4-5 trăm ngàn đ/kg, vào nhà hàng thành món ăn giá tới 1 triệu đ/kg. Ăn rồi hôm sau muốn ăn thêm thì dù có đặt trước cũng không có mà mua. Còn ở bến phà Liên Hà giá vật vờ khi đắt (lúc ít vật vờ) là 150 ngàn đ/kg, khi rẻ (lúc nhiều vật vờ) là 100 ngàn đ/kg, có nhà mua cả tải về cất vào tủ đông ăn dần.
Những người thích ăn vật vờ mà đến muộn, hoặc không vợt được thì đi dọc bờ sông đón thuyền mua, nhưng việc này cũng không dễ bởi sản vật này lên bờ mẻ nào là có người đợi sẵn và mua hết.
Con vật vờ (còn gọi là con vờ) thuộc bộ Cánh phù du, một bộ thuộc một nhóm Palaeoptera, cùng với bộ Chuồn chuồn, tên khoa học là Ephemeroptera.
Vật vờ là loại trùng thoát xác hai lần. Sau lần thứ hai chúng có một cặp cánh và chỉ sống được vài giờ.
Tuổi thọ dài nhất của vật vờ cũng không quá 1 tuần. Ấu trùng của nó sống trong nước, sau thành trùng thì thân mềm nhũn, phát ra ánh sáng, hai cái râu ở trên đầu giống con dao găm, cuối phần bụng mọc ra 3 cái lông đuôi.
Buổi tối những con vật vờ tụ tập, bay lượn trên mặt nước để tiến hành giao phối. Sau đó vật vờ cái đẻ trứng xuống nước, rồi đa số chết đi.
Theo sách "10 vạn câu hỏi vì sao"

Thực đơn cơm tối 3 món giàu dinh dưỡng giúp tăng cường sức khỏe thời điểm giao mùa
Ăn - 5 giờ trướcĐể đảm bảo dinh dưỡng cũng như tăng cường sức đề kháng cho các thành viên trong gia đình, bạn hãy tham khảo ngay thực đơn cơm tối tốt cho sức khỏe dưới đây nhé!

Công thức làm món tráng miệng tuyệt ngon cho người ăn kiêng
Ăn - 8 giờ trướcThạch xoài làm thế này, vừa ngon vừa không gây tăng cân.

Đổi vị bữa ăn với món miến trộn thơm ngon, dễ làm
Ăn - 10 giờ trướcMiến trộn Hàn Quốc không khó làm chút nào.

Loại quả răng cưa mọc tua tủa được ví như ‘vàng xanh’ cực tốt cho phụ nữ, giúp đẹp da, giảm cân, ăn sống hay chín đều tốt
Ăn - 11 giờ trướcGĐXH – Quả có răng cưa mọc tua tủa nhưng khi nấu chín hay ăn sống đều rất tốt cho sức khỏe, thậm chí còn được ví là ‘vàng xanh’ do giá trị dinh dưỡng đặc biệt.

Đừng mãi chiên trứng ăn sáng nữa, làm món này ngon hơn nhiều
Ăn - 13 giờ trướcTrứng mang làm món bánh ăn sáng kiểu này vừa lạ miệng lại thơm ngon.

Độ ngon 'tan chảy' của bánh đồng xu phô mai đang gây sốt và cách làm
Ăn - 14 giờ trướcGĐXH - Bánh đồng xu phô mai hay còn gọi là bánh mì vàng 10 won có nguồn gốc xuất phát từ Hàn Quốc. Mặc dù là món bánh mới tràn về Việt Nam nhưng loại bánh này đã làm "tan chảy" biết bao con tim với niềm đam mê ẩm thực.

Cách làm thạch dâu tây đẹp da 'chống già' cực dễ
Ăn - 1 ngày trướcMón thạch dâu tây kết hợp matcha vừa dễ làm ăn lại mát, thích hợp làm bí quyết dưỡng nhan cho chị em muốn trẻ lâu.

Những món ngon từ hoa thiên lý, ngon, bổ lại dễ ăn, mẹ đảm nhất định không nên bỏ qua
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Hoa thiên lý hay còn có tên gọi khác là dạ lài hương. Đây là món thực phẩm ngon và còn là một món ăn bài thuốc thuốc tốt cho sức khỏe. Dưới đây là những món ngon từ hoa thiên lý để bạn có thể tham khảo cho bữa cơm gia đình.

Cách cực dễ làm bánh trung thu khoai môn dẻo thơm mềm mịn
Ăn - 1 ngày trướcTết trung thu sắp đến rồi, lo lắng những chiếc bánh truyền thống chứa nhiều dầu và đường có thể dẫn đến tăng cân thì bạn có thể chuyển sang bánh trung thu khoai môn như dưới đây.

Biết những công dụng tuyệt vời này của hoa thiên lý, bạn hãy bổ sung ngay thực đơn món ngon bổ dưỡng từ loại hoa này (1)
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH - Hoa thiên lý là món ăn ngon, dễ ăn lại có thể chế biến đa dạng với nhiều món ăn. Đặc biệt, công dụng của hoa thiên lý có thể ví như một món ăn bài thuốc hữu dụng, hỗ trợ điều trị nhiều bệnh, đặc biệt là đàn ông và mẹ bầu.

Thật khó tin khi 3 món ăn Việt bình dân lọt top những món ăn sáng ngon nhất Châu Á
ĂnGĐXH - Ẩm thực Việt Nam luôn là đề tài thu hút sự quan tâm của du khách và truyền thông quốc tế. Đặc biệt, tờ South China Morning Post (SCMP) đã nhắc tên 3 món ăn Việt nằm trong top những món ăn sáng ngon nhất Châu Á.