Bánh trôi, bánh chay Hà Nội thơm ngon khác hẳn các vùng vì vẩy thêm thứ nước đặc biệt này

Chủ nhật, 20:42 03/04/2022 | Ăn

GiadinhNet - Lâu quá rồi tôi không còn được giúp mẹ làm bánh trôi, bánh chay trong dịp Tết Hàn thực, nhưng không thể nào quên được cái hương vị đặc biệt của người Hà Nội.

Năm nào cũng vậy cứ vào dịp Tết Hàn thực mùng 3 tháng 3 âm lịch là người Hà Nội lại làm cái món bánh trôi, bánh chay để thắp hương, gọi là trước cúng, sau ăn và cả nhà - nhất là trẻ con lại được một bữa no nê...

Bánh trôi, bánh chay Hà Nội thơm ngon khác hẳn các vùng vì vẩy thêm thứ nước đặc biệt này - Ảnh 1. — Nguyên liệu làm bánh trôi, bánh chay Tết Hàn thực.

Dạo đó, khi thấy ở ngoài chợ mấy bà bán bánh trôi bánh chay là tôi lại hỏi mẹ xem bao giờ thì đến ngày để được cùng mẹ xay bột nặn bánh.

Mẹ tôi thường nhìn tôi rồi vừa cười vừa nói tôi chỉ được cái hỏi ăn là tài, còn vài hôm nữa mới đến ngày đó.

Tôi nghe xong đành bấm bụng đi vào nhìn quyển lịch để xem bao giờ, rồi tính ngày chờ...

Và cái ngày đó rồi cũng đến. Tôi còn nhớ trước đó một hôm mẹ tôi đi chợ về xách theo một gói đường mật mía, một gói đỗ xanh và một túi gạo nếp.

Bà bảo gạo nếp phải trộn thêm một chút gạo tẻ ngon, sáng mai đem ra nhà bà Quảng bán bánh cuốn đầu ngõ Văn Hương xay thành bột rồi mới làm được bánh trôi, bánh chay.

Tôi vui lắm, sáng hôm đó dậy cho rõ sớm để đi xay bột cùng mẹ vì biết chắc chắn là trong lúc ngồi đợi thế nào cũng được ăn một đĩa bánh cuốn.

Bánh cuốn nhà bà Quảng ngon lắm, miếng chả quế thơm ơi là thơm được cắt rất khéo để trong bát nước mắm. Bánh cuốn vừa tráng xong còn nóng mà được ăn với chả và nước mắm của bà Quảng pha thì còn gì bằng.

Người ta cứ ngợi ca bánh cuốn Thanh Trì, chứ với tôi bánh cuốn bà Quảng là ngon nhất.

Mẹ tôi thì loay hoay cùng bà Quảng xay bột, được đến đâu là hứng vào cái túi vải bố rồi treo ngược lên để ráo nước, đem ép bằng một cái cối đá to để cho ra hết nước.

Cuối cùng chỉ còn lại một túi bột nếp trắng tinh và mịn. Lúc đó tôi cũng vừa vặn chén xong đĩa bánh cuốn, rồi cùng mẹ xách túi bột nếp về nhà để làm bánh.

Bột mang về được chia ra làm đôi, một nửa làm bánh trôi, nửa kia làm bánh chay.

Mẹ tôi cắt những miếng đường mật mía ra thành những viên vuông con con, bà véo từng cục bột vừa vặn bằng hai ngón tay rồi bóp mỏng ra sau đó để viên đường mật vào giữa, rồi vo tròn lại thành viên.

Tôi thích lắm và cùng làm với mẹ, thi thoảng lại tắc lỏm một viên đường cho vào mồm, mẹ nhìn tôi mắng rằng: "Chưa cúng cụ không được ăn, phải tội đấy", còn tôi thì nhăn nhở cười trừ.

Làm bánh trôi xong rồi đến làm bánh chay.

Bánh chay được làm bằng nhân đỗ xanh - món nhân đỗ xanh này mẹ tôi làm ngon lắm.

Mẹ ngâm đỗ xanh từ hôm trước, vo sạch và đãi hết vỏ rồi đồ chín kỹ, đem giã nhuyễn mới xào với đường kính - thành một thứ bột tương tự như món chè kho ngày Tết, và cũng được nặn thành từng viên.

Tiếp theo là công đoạn nặn bánh. Hình dáng bánh chay cũng như bánh trôi nhưng to hơn và có nhân bằng đậu xanh, khi nặn bánh mẹ tôi thường dặn tôi phải cẩn thận lấy đủ bột, vo cho khéo để nhân bánh không bị hở. Nhân bánh mà hở thì lúc luộc sẽ bị vỡ, nước vào bánh sẽ nhạt, ăn mất ngon, nhìn lại không đẹp.

Trong lúc nặn bánh, mẹ đã bác nồi nước đường và đánh thêm một chút bột sắn dây cho sánh chuẩn bị hoàn thiện món bánh chay.

Khi tất cả đã xong xuôi, mẹ tôi mới bắc nồi lên để đun nước luộc bánh, không quên để một bát nước lạnh ở bên cạnh.

Khi nước sôi mẹ tôi thả bánh đã nặn vào nồi luộc, đến khi bánh nổi và trong thì vớt ra thả thẳng vào bát nước lạnh chờ khoảng dăm phút sau thì vớt ra.

Bánh trôi cho ra đĩa, rắc thêm mấy hạt vừng rang thơm - và bánh trôi Hà Nội hương vị khác hản các vùng khác là được vẩy thêm chút nước hoa bưởi... (thứ nước các mẹ, các chị Hà Nội hay làm mỗi mùa hoa bưởi lại ướp cả hũ để dùng làm bánh, nấu chè quanh năm).

Còn bánh chay cứ 3 viên một bát múc ra, dùng hai ngón tay ấn dẹt xuống cho đẹp và đúng kiểu. Nước đường đánh bột sắn dây sánh mịn đã khuấy xong để nguội thì múc ngập bát bánh chay. Sau đó rắc lên mặt bát mấy hạt đỗ vàng ươm, một chút cùi dừa nạo và... đặc biệt vẩy thêm nước hoa bưởi.

Tất cả khi đã xong được mang lên ban thờ để thắp hương, rồi sau đó khi cả nhà đông đủ mới được ăn.

Thú thực khi làm thì tôi thích nặn bánh trôi vì nó tựa như những viên bị mà tôi vẫn hay chơi, với lại thi thoảng còn được "sà lẹm" một viên đường mật, chứ khi ăn thì tôi lại chỉ thích mỗi bánh chay - vì tôi mê nhất cái vị ngọt của bát nước đường, và mùi hương hoa bưởi độc đáo chỉ người Hà Nội mới hay làm.

Lâu quá rồi tôi không còn được giúp mẹ làm bánh trôi, bánh chay trong dịp Tết Hàn thực, nhưng sau bao nhiêu năm tháng tôi vẫn không thể nào quên được cái hương vị dân dã mang đậm chất đồng quê của món ăn này - đặc biệt là hương hoa bưởi nồng nàn làm nên hương vị bánh trôi, bánh chay Hà Nội đặc biệt để tôi nhớ lắm một thời thơ bé...