Đề án nâng cao chất lượng dân số khu vực phía Nam: Phát hiện sớm dị tật bẩm sinh

Theo TS Dương Quốc Trọng - Tổng cục trưởng Tổng cục DS - KHHGĐ, cần tổ chức một hội nghị đánh giá, nhằm nâng cao hơn nữa tính hiệu quả của mô hình này.

 

TS Dương Quốc Trọng tại buổi nghiệm thu đề tài khoa học liên quan đến sàng lọc trước sinh chiều 9/4.  Ảnh: TG

 

Phát hiện hơn 20 loại dị tật

Sáng ngày 9/4, đại biểu các tỉnh, thành khu vực phía Nam đã cùng tham gia Hội nghị triển khai Đề án nâng cao chất lượng dân số khu vực phía Nam được tổ chức tại Bệnh viện Từ Dũ TP HCM. TS Dương Quốc Trọng - Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ cùng TS.BS Phạm Việt Thanh - Giám đốc Sở Y tế TP HCM chủ trì hội nghị.

Tại hội nghị, các đại biểu nghe các bác sĩ Trung tâm sàng lọc sơ sinh khu vực phía Nam, thuộc Bệnh viện Từ Dũ, báo cáo tình hình thực hiện Đề án Sàng lọc sơ sinh 2011 và phương hướng, kế hoạch thực hiện Đề án này trong năm 2012. Hội nghị cũng lắng nghe lãnh đạo Vụ DS-KHHGĐ nêu bật những vấn đề của công tác quản lý SLTS&SLSS. Trong dịp này, website về SLTS&SLSS cũng được giới thiệu và hướng dẫn sử dụng chi tiết.

Trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia DS-KHHGĐ giai đoạn 2006 - 2010, Bộ Y tế đã triển khai Đề án Nâng cao chất lượng dân số thông qua xây dựng và mở rộng hệ thống SLTS&SLSS. Đề án được triển khai thí điểm từ năm 2007 trên 20 tỉnh, thành cả nước và Bệnh viện Từ Dũ được chọn là Trung tâm sàng lọc khu vực phía Nam. Vai trò này của Bệnh viện Từ Dũ mở rộng dần qua 12 tỉnh, thành và đến thời điểm này đã tổ chức và xây dựng mạng lưới đến 9 tỉnh, thành mới, nâng tổng số tỉnh, thành khu vực phía Nam tham gia Đề án, thực hiện cùng Trung tâm sàng lọc của Bệnh viện Từ Dũ lên con số 21.

Riêng riêng 2011, tổng số trẻ được SLSS tại 21 tỉnh, thành khu vực phía Nam là 53.006 trẻ, đạt 97,25% chỉ tiêu đặt ra trong năm. SLSS năm 2011 cho thấy tỷ lệ suy giáp trạng bẩm sinh là 1/6.216 trẻ sinh sống, tỷ lệ thiếu men G6PD là 1,33% trên tổng số 53.006 trẻ được sàng lọc. Các kết quả SLSS còn giúp phát hiện sớm các bệnh lý về nội tiết, chuyển hóa… từ đó có hướng điều trị thích hợp và kịp thời làm giảm số bé chậm phát triển thể chất, tinh thần, cho ra đời những công dân khỏe mạnh theo đúng mục tiêu nâng cao chất lượng dân số của Đề án.

Ý nghĩa của Đề án càng được tô đậm khi các bác sĩ Bệnh viện Từ Dũ dẫn số liệu thống kê từ năm 1999 - 2004 trên tổng số 7.811 trường hợp có thai dị tật cho thấy có 1.137 dị tật bẩm sinh liên quan đến hệ thần kinh trung ương, 378 đa dị tật, 364 phù nhau thai -bụng cóc, 357 bướu thanh dịch vùng cổ, 95 khuyết tật thành bụng - ngực… Thống kê của Bệnh viện Từ Dũ còn cho thấy có hơn 20 loại dị tật bẩm sinh được phát hiện từ 7.811 thai phụ. SLTS&SLSS thực hiện tốt đã góp phần tích cực và hiệu quả vào việc xử lý các tình huống nói trên.

 

Nâng cao tính hiệu quả

Trong năm 2012, Trung tâm sàng lọc khu vực phía Nam - Bệnh viện Từ Dũ đặt mục tiêu SLSS cho 80.000 trẻ với sự tham gia của 23 tỉnh, thành, bắt đầu thực hiện từ ngày 9/4/2012 đến 31/3/2013. Trong đó, dự kiến 10 tỉnh, thành tham gia Đề án từ năm 2007 (Bà Rịa – Vũng Tàu, Long An, Đồng Nai, Bình Phước, Vĩnh Long, Cà Mau, Tiền Giang, Đồng Tháp, Tây Ninh, Lâm Đồng) có chỉ tiêu cao từ 4.000 - 8.000 trẻ được SLSS. Dự kiến 10 tỉnh, thành tham gia Đề án từ năm 2011 (Hậu Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Cần Thơ, Bình Dương, Sóc Trăng, Kiên Giang, An Giang, TPHCM, Bạc Liêu) có chỉ tiêu trung bình từ 2.000 - 4.000 trẻ được SLSS. Riêng 3 tỉnh mới tham gia Đề án năm 2012 (Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận) dự kiến 1.000 trẻ được SLSS trong năm 2012. Liên quan đến chỉ tiêu SLSS trong năm 2012, Hội nghị đã dành nhiều thời gian để các đại biểu thảo luận nhằm đi đến thống nhất. Các vấn đề khác liên quan đến công tác thực hiện SLSS như truyền thông, tập huấn… cũng được đề cập tại Hội nghị.

Các bác sĩ thuộc Trung tâm sàng lọc khu vực phía Nam cũng nêu ra một số khó khăn, vướng mắc liên quan đến vấn đề đào tạo nguồn nhân lực… Đồng thời đề xuất giải pháp tài chính mà cụ thể là lồng ghép phí SLSS vào chương trình bảo hiểm. Bên cạnh đó, quy trình thực hiện xét nghiệm SLSS tại các tỉnh mới tham gia đề án cũng được đưa ra mổ xẻ nhằm xây dựng và củng cố, hoàn thiện.

Một số bất cập khác trong quá trình thực hiện Đề án, mà cụ thể là SLSS, cũng được bàn thảo, trong đó có việc thực hiện chỉ tiêu SLSS trong năm 2011 tại nhiều địa phương. Trao đổi với PV Báo GĐ&XH, bà Châu Tuyết Ngọc - Phó Giám đốc Sở Y tế, Chi cục trưởng DS-KHHGĐ tỉnh Bạc Liêu, địa phương chưa thực hiện ca SLSS nào trong năm 2011, cho biết do triển khai chậm nên đến hết tháng 4/2012 Bạc Liêu mới hoàn tất 500 ca SLSS theo chỉ tiêu năm 2011. “Năm nay rút kinh nghiệm và tổ chức triển khai tốt hơn nên đến hết tháng 10/2012 sẽ hoàn tất 1.000 ca theo chỉ tiêu được giao năm 2012” - bà Ngọc cam kết.

Đúc kết vấn đề tại Hội nghị triển khai Đề án nâng cao chất lượng dân số khu vực phía Nam thông qua SLTS&SLSS, Tổng cục trưởng Dương Quốc Trọng nhận định việc thực hiện SLTS&SLSS trong khuôn khổ Đề án Nâng cao chất lượng dân số với nhiều lợi ích thiết thực. Người dân cũng đã dần hiểu sự cần thiết và nhu cầu SLTS&SLSS hiện đã khá lớn. Tổng cục trưởng cũng cho rằng cần làm nhiều việc hơn nhằm nâng cao hiệu quả của công tác SLTS&SLSS: “Hệ thống ngành DS-KHHGĐ đã thực hiện mô hình này và dần đi vào nề nếp. Tuy nhiên, khi triển khai trên diện rộng đã bắt đầu bộc lộ những khiếm khuyết. Do đó vào khoảng giữa năm 2012 cần tổ chức một hội nghị nhằm đánh giá lại toàn bộ mô hình này từ trước tới nay, để làm sao nâng cao được tính hiệu quả của SLTS&SLSS với mục tiêu nâng cao chất lượng dân số trong thời gian tới”.

 

Chiều 9/4, TS Dương Quốc Trọng và TS.BS Phạm Việt Thanh, với tư cách chủ nhiệm đề tài, đã cùng tham dự buổi báo cáo nghiệm thu đề tài khoa học cấp cơ sở “Ứng dụng kỹ thuật sinh thiết và chẩn đoán một số bất thường số lượng nhiễm sắc thể của phôi sau rã đông trong quy trình thụ tinh trong ống nghiệm”. Theo TS Dương Quốc Trọng, đây là đề tài nghiên cứu khoa học được thực hiện đầu tiên tại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu sẽ trở thành nền tảng mở ra những nghiên cứu chuyên sâu tiếp theo. Nghiên cứu này cũng liên quan chặt chẽ đến SLTS. Hội đồng khoa học gồm 7 thành viên là các Phó Giáo sư, Tiến sĩ lĩnh vực y khoa thuộc Bệnh viện Từ Dũ đã thống nhất đồng ý nghiệm thu đề tài.

 

 

Thanh Giang