Giá điện bắt đầu “phát tác”

Điện “lên”, chất lượng sống “xuống”

Giải thích cho việc giá rau xanh tăng mạnh trong mấy ngày gần đây, chị Nguyễn Thị Yên, chủ một cửa hàng rau ở chợ Thành Công, Hà Nội cho biết: “Giá rau tăng ngày trước chỉ do thời tiết nhưng bây giờ còn là vì điện nữa. Vì nông dân bây giờ tưới rau bằng điện. Chúng tôi đến tận vườn lấy rau, người dân đều giải thích như vậy”. Theo chị Yên, mỗi kg rau lấy tại vườn đã tăng thêm 500 - 700 đồng. Không chỉ rau xanh mà các mặt hàng khác như trứng gà, trứng vịt đều tăng từ 200 - 500 đồng/quả; thịt bò, thịt lợn, tôm, cá… giá cũng cao hơn 5.000 - 10.000 đồng/kg.

Về phía doanh nghiệp, ông Lý Văn Thông, Công ty sản xuất đồ nhựa Hồng Sơn cho biết: “Tôi không thể tiết kiệm được hơn nữa. Như vậy, đợt tăng giá điện 5% lần này không chỉ tôi mà nhiều doanh nghiệp sẽ "chết" nhanh hơn khi chi phí đầu vào tiếp tục leo thang, hàng tồn kho đắp đống mà tiếp cận vốn dài hạn lại khó khăn”.

Cũng theo ông Thông, đây là giai đoạn doanh nghiệp, người tiêu dùng dễ bị lung lay niềm tin. Thu nhập của người dân thấp, thua xa tốc độ tăng giá hàng hóa. Doanh nghiệp thì chồng chất lo toan cuối năm, tăng giá điện tại thời điểm này tạo sức nặng tâm lý quá lớn”.

Giá điện sẽ là gánh nặng!

“Thu nhập không thay đổi, thậm chí giảm vì một số khoản thu bị cắt do công ty không còn chủ trương làm thêm. Bình thường phải chắt chiu lắm, gia đình tôi mới đủ tiêu, bây giờ giá điện tăng chỉ có cách là tiếp tục bớt tiền chợ, tiền chi phí khác… để bù cho giá điện. Giá điện chỉ tăng thêm 5% nhưng chủ nhà lại thông báo cho chúng tôi tăng lên 3.800 đồng/kW, chúng tôi phải chịu tăng lên tới 7-8%”.   Chị Nguyễn Thị Quỳnh, thuê nhà ở ngõ 329, đường Cầu Giấy, Hà Nội

Chuyên gia kinh tế, TS Lê Đăng Doanh cho rằng, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) nói vai trò của mình chỉ là mua - bán điện, mua cao thì phải bán giá cao nhưng nói như vậy là chỉ nghĩ cho mình mà không tính dến những hệ lụy khác. Điện là nguyên liệu đầu vào của nhiều ngành như vật liệu xây dựng, sản xuất đồ gia dụng... Khi đầu vào biến động, đầu ra cũng sẽ tăng và cuối cùng chính người dân lại phải gánh chịu hậu quả. Hơn nữa, thời điểm áp giá mới rơi vào "năm cùng tháng tận" sẽ gây sốc tâm lý cho người dân.

TS Lê Đăng Doanh cũng cảnh báo, tăng giá điện vào thời điểm nhạy cảm này nền kinh tế sẽ ngấm đòn từ nay cho đến đến Tết Nguyên đán. Nếu năm 2013, giá điện cứ 3 tháng điều chỉnh một lần trong khi kinh tế khó khăn sẽ là gánh nặng không thể chống đỡ của cả nền kinh tế và người dân.

Còn ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam lại cho rằng, vấn đề cốt lõi ở đây là cách tính giá điện vẫn chưa công khai, minh bạch. Thay vì công bố giá thành hằng năm như hiện nay, EVN cần sớm tiến tới cơ chế công bố hằng quý, nói rõ cho người dân biết giá thành 1 kWh là bao nhiêu, giá bán là bao nhiêu. Nếu có sự minh bạch, người dân mới biết chính xác mức độ lỗ lãi của EVN và đồng thuận nếu EVN phải tăng giá vì lỗ. Hơn nữa, tăng giá để bù lỗ thì bao giờ EVN bù lỗ xong? Bù xong thì có hạ giá không hay tiếp tục duy trì giá để hưởng lợi?

Tuy nhiên, nhìn ở góc độ khác, chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành cho rằng, không nên quá nặng nề về việc tăng giá điện nếu nhìn về dài hạn. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, người dân thắt chặt chi tiêu, hàng nghìn doanh nghiệp phá sản việc điều hành chính sách giá điện cần phải được tính toán kỹ lưỡng để tránh ảnh hưởng tâm lý người dân.

Giáp Tết cũng là thời điểm doanh nghiệp xả hàng tồn kho nhưng nay giá điện tăng bất ngờ khiến doanh nghiệp hụt hẫng. Mỗi lần tăng giá điện là một lần người dân chịu khổ vì giá cả các mặt hàng khác leo thang. Chưa kịp mừng vì những chính sách giãn thuế, giảm số người chịu thuế thu nhập cá nhân của Bộ Tài chính, thì nay doanh nghiệp và người tiêu dùng lại bị giáng đòn đau.

Mai Hạnh