Những điều cần biết về virus cúm A
Hiểu biết đúng cúm A, nhận biết bệnh sớm, theo dõi tích cực và dự phòng hiệu quả là cách chủ động để đẩy lùi bệnh cúm A ở từng cá nhân và cho cả cộng đồng.
Ở người, vius cúm chủ yếu lây truyền qua các giọt bắn hô hấp được tạo ra từ ho và hắt hơi. Sự lây truyền qua không khí và tiếp xúc qua các vật thể trung gian hay bề mặt bị nhiễm virus cũng có thể xảy ra.
Phân loại virus cúm
Bệnh cúm là một bệnh truyền nhiễm do virus cúm gây ra. Bệnh cúm có thể tiến triển thành viêm phổi do virus gây ra hoặc do nhiễm vi khuẩn sau đó. Một số biến chứng nặng của nhiễm cúm có thể gặp như hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS, viêm màng não, viêm não… tình trạng này làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe đã có từ trước như hen và bệnh tim mạch.

Hiểu biết đúng về bệnh, nhận biết bệnh sớm, theo dõi tích cực và dự phòng hiệu quả là cách chủ động để đẩy lùi bệnh cúm A ở từng cá nhân và cho cả cộng đồng.
Có bốn loại virus cúm, được gọi là virus cúm A, B, C và D, phân biệt dựa vào đặc tính nguồn chứa, đặc tính lây truyền, tính chất gây bệnh.
Virus cúm A (IAV) có nguồn chứa chính là các loài chim, gia cầm và cũng phổ biến ở các động vật có vú khác nhau, bao gồm cả người và lợn.
Virus cúm B (IBV) và virus cúm C (ICV) chủ yếu lây nhiễm từ người sang người.
Virus cúm D (IDV) được tìm thấy ở gia súc và lợn.
Thế nào là virus cúm A?
Trong số 4 loại virus cúm, thì cúm A thường được đề cập đến nhiều nhất do đặc tính cấu trúc của virus mang tính tổ hợp kháng nguyên, tạo nên các phân nhóm cúm A khác, dẫn đến tính chất lây truyền khác nhau, biểu hiện bệnh lý cũng khác nhau:
Virus cúm A thường có dạng hình cầu, nhưng đôi khi có dạng hình sợi, vật liệu di truyền là sợi ARN, vỏ là một lớp lipid, cùng với những cấu trúc sợi glycoprotein xuyên qua màng tạo thành các cấu trúc kháng nguyên của virus. Đó là kháng nguyên hemagglutinin (còn gọi là kháng nguyên H) và kháng nguyên neuraminidase (còn gọi là kháng nguyên N).
Kháng nguyên H còn được gọi là tố ngưng kết hồng cầu giúp virus bám vào tế bào niêm mạc đường hô hấp, từ đó xâm nhập vào trong tế bào. Kháng nguyên H còn có thể bám vào màng hồng cầu người và một số loài động vật khiến những hồng cầu này dính nhau.
Kháng nguyên N làm loãng chất nhầy ở đường hô hấp, giúp virus dễ dàng tiếp xúc với tế bào của niêm mạc. Kháng nguyên N còn giúp virus xâm nhập tế bào dễ dàng hơn, hỗ trợ cho sự lắp ráp các thành phần của virus và thoát ra khỏi tế bào.
Kháng nguyên H và N quyết định khả năng gây bệnh của virus cúm và mang tính đặc hiệu của nhóm huyết thanh.
Hiện có 15 loại kháng nguyên H và 9 loại kháng nguyên N. Những cách tổ hợp khác nhau của 2 loại kháng nguyên H và N tạo nên các phân nhóm khác nhau của virus cúm A.
Con đường lây bệnh của virus cúm A
Virus cúm A có khả năng tồn tại khá lâu trong môi trường bên ngoài. Virus có thể sống 48h trên các bề mặt thông thường như tay nắm cửa, bề mặt bàn, ghế… Trên quần áo và có thể tồn tại từ 8-12 giờ. Trên da lòng bàn tay virus có thể tồn tại được 5 phút. Virus cúm A có thể tồn tại rất lâu trong môi trường nước. Chúng có thể tồn tại được lên đến 4 ngày trong nước ở nhiệt độ 22 0 C và sống đến 30 ngày ở nhiệt độ 0 0 C.
Thông qua phương thức lây truyền chủ yếu là "giọt bắn" và "không khí", virus cúm A đi vào cơ thể qua đường hô hấp, xâm nhiễm các tế bào niêm mạc đường hô hấp trên, gây tổn thương niêm mạc khiến người bệnh xuất hiện các phản xạ ho và hắt hơi.
Bệnh cúm A có thời gian ủ bệnh ngắn, diễn biến nhanh chóng, mức độ miễn dịch cao nhưng không lâu bền. Đó là những nguyên nhân khiến bệnh cúm A dễ lây lan và bùng phát thành dịch.
Dấu hiệu thường gặp của bệnh cúm A
Các triệu chứng của cúm A thường xuất hiện đột ngột. Các dấu hiệu thường gặp gồm:
- Sốt kèm cảm giác ớn lạnh, người bệnh thường bị sốt trên 38 0 C
- Nhức đầu, chóng mặt, mệt mỏi
- Đau nhức cơ
- Ăn không ngon, cơ thể suy nhược
- Đau họng
- Ho khan
- Hắt hơi, nghẹt mũi, sổ mũi…
Các triệu chứng cúm A có thể tự khỏi mà không cần các can thiệp điều trị. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hơn một tuần mà không cải thiện, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để tránh những biến chứng nghiêm trọng xảy ra.

Bệnh cúm dễ lây lan ở nơi tập trung đông người.
Theo dõi và điều trị cúm A tại nhà
Trong trường hợp mắc cúm A mà không có diễn biến quá nghiêm trọng, người bệnh có thể điều trị tại nhà theo các nguyên tắc sau: cách ly, hạn chế tiếp xúc với người khác, nếu cần phải tiếp xúc phải mang khẩu trang; vệ sinh mũi họng, vệ sinh tay, vệ sinh bề mặt xung quanh người bệnh; tạo môi trường xung quanh thoáng.
Người bệnh cần được nghỉ ngơi tịch cực, thư giãn, uống nhiều nước, ăn thức ăn mềm, ăn nhiều trái cây, rau. Sử dụng các thuốc an toàn để hạ sốt, giảm ho, giảm đau họng. Không tự ý dùng các thuốc chống viêm, thuốc kháng virus nếu không có chỉ định của bác sĩ.
Trường hợp bệnh diễn biến dai dẳng hoặc có các dấu hiệu nặng cần đến các cơ sở y tế để được xử trí, điều trị kịp thời.
Lời khuyên của thầy thuốc
Bệnh cúm dễ lây lan ở nơi tập trung đông người như nhà trẻ, trường học, văn phòng, khu vực công cộng, vì vậy bạn nên lưu ý:
- Mang khẩu trang trong trường hợp phải giao lưu tiếp xúc
- Hạn chế đến nơi đông người
- Rửa tay đúng cách và thường xuyên
- Che miệng và mũi khi hắt hơi hoặc ho bằng khăn giấy hoặc vào khu vực bên trong khuỷu tay
- Vệ sinh bề mặt có thể chứa virus cúm
- Tiêm vaccine phòng cúm là biện pháp phòng ngừa chủ động và hiệu quả. Tổ chức Y thế thế giới khuyến cáo nên tiêm phòng cúm hàng năm cho tất cả mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên.

Chia sẻ của bác sĩ 45 tuổi phải cấp cứu vì đột quỵ nhồi máu não: Nguyên nhân do làm việc quá sức và thường xuyên thức khuya
Bệnh thường gặp - 11 giờ trướcGĐXH - "Tôi năm nay 45 tuổi, hàng ngày điều trị nhồi máu não cho bệnh nhân, cuối cùng chính tôi cũng mắc bệnh này", bác sĩ chia sẻ.

Cô gái 33 tuổi ở Quảng Ninh thoát cơn đột quỵ xuất huyết não nhờ làm tốt điều này
Bệnh thường gặp - 15 giờ trướcGĐXH - Các bác sĩ đã quyết định nút túi phình mạch não kết hợp đặt stent để tránh nguy cơ vỡ gây đột quỵ xuất huyết não.

Suy giãn tĩnh mạch: Đừng mắc sai lầm để phải chấp nhận sống chung với bệnh
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcGĐXH - Suy giãn tĩnh mạch nếu không điều trị kịp thời có thể khiến tĩnh mạch giãn rất lớn, gây ứ trệ tuần hoàn và rối loạn dinh dưỡng da, dẫn tới viêm loét, nhiễm trùng khó điều trị...

Uống cà phê sai cách: Thói quen tưởng vô hại nhưng âm thầm hủy hoại tim mạch
Bệnh thường gặp - 2 ngày trướcGĐXH - Nhiều người lạm dụng cà phê để tỉnh táo nhưng uống sai thời điểm, sai cách có thể làm tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim và nguy cơ đột quỵ.

Hoại tử vô mạch: Ăn sai một món cũng khiến bệnh nặng hơn - danh sách thực phẩm nên và không nên dùng
Bệnh thường gặp - 2 ngày trướcGĐXH - Bác sĩ khuyến cáo người bị hoại tử vô mạch cần kiêng rượu bia, đồ chiên rán và tăng cường thực phẩm giàu canxi, omega-3 để hỗ trợ xương khớp.

Ăn đủ mà vẫn đói: Nam thanh niên 27 tuổi đi khám phát hiện hội chứng hiếm gặp
Bệnh thường gặp - 2 ngày trướcGĐXH - Dù ăn đủ 3 bữa/ngày, có ăn vặt thêm và có tập gym đều đặn, anh H. vẫn chỉ nặng 38kg. Nghĩ mình gầy do cơ địa, nhưng đi khám mới biết mình mắc hội chứng tiêu hóa hiếm gặp.

Người mắc bệnh xoang mũi cần làm gì để phòng ngừa tái phát?
Bệnh thường gặp - 2 ngày trướcGĐXH - Bệnh xoang mũi mặc dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng thở, khứu giác và chất lượng cuộc sống.

Người đàn ông 58 tuổi bị ung thư tuyến giáp mắc sai lầm này khiến khối u tăng gấp 3
Bệnh thường gặp - 2 ngày trướcGĐXH - Các bác sĩ đã điều trị thành công cho bệnh nhân 58 tuổi bị ung thư tuyến giáp nhưng tự điều trị bằng thuốc nam khiến bướu tăng gấp ba, di căn hai bên hạch.

Đừng bỏ qua những thay đổi trên da: Lời cảnh báo sớm của cơ thể về viêm mao mạch hoại tử
Bệnh thường gặp - 2 ngày trướcGĐXH - Từ những chấm đỏ nhỏ đến loét da khó lành, cơ thể luôn có cách báo động về viêm mao mạch hoại tử. Nhận biết sớm là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe.

Bất ngờ với biểu hiện của viêm mao mạch hoại tử: Căn bệnh hiếm nhưng ai cũng có nguy cơ mắc
Bệnh thường gặp - 3 ngày trướcGĐXH - Viêm mao mạch hoại tử là bệnh tự miễn hiếm gặp, nguyên nhân liên quan đến nhiễm khuẩn, stress và miễn dịch, với biểu hiện dễ bị bỏ qua.

Gan nhiễm mỡ không tự nhiên mà có – thủ phạm chính nằm ở 8 thói quen ăn uống này
Bệnh thường gặpGĐXH - Thực phẩm nhiều dầu mỡ, uống rượu bia hay ăn quá ngọt… chính là những thói quen âm thầm khiến gan nhiễm mỡ ngày càng trầm trọng.